|
| |
| |
| |
VII. verhael.
Een Edele Me-vrou van on-eer verlost, door de cracht des H. Roosen-Crans.
DEes Blom sal haere geur haer leef-daegh noyt verliesen:
Sy is soo schoon, 'ken weet geen beter uyt te kiesen;
Het is een eelgewas, al ruym een dubbel Roos:
En't raeckt een eel Me-Vrou, als een serpent soo boos.
Hoe eel sy was, noch was 'soneelder in haer wercken:
Die met een dertel oogh de schoonheyt gingh bemercken
Van haren eygen soon, haer naeste vlees en bloet:
Siet wat den geylen brant oock inde Ouders doet.
Wanneer de bleecke doot, haer Bed-genoot quam halen:
De driften van het vlees, kon sy niet langh bepalen,
| |
| |
Sy hadde geen gedult, tot dat een ander quam,
Die door de echte trou, haer voor sijn huys-vrou nam.
Een schroomelijcke saeck! daer de natuur stont tegen;
Sy gingh haer eygen Soon tot haer vermaeck bewegen;
Daer wiert sy op verlieft, jae soo seer op verhit,
Dat sy niet anders deed', als schieten naer die wit.
Dat sy heeft sonder prijs, tot ziel-verlies bekomen:
En heeft met hem in't bed, haer vrijicheyt genomen;
Siet hoe d'oncuyse plicht den mensch niet en verblint,
Een moeder heeft te doen, hier met haer eygen kint.
Een sond' niet veel gehoort! een sond' om te vervloecken!
Dat sal een moeder gaen haer eygen soon versoecken
Tot sulck een vuyl bedrijf: daer 'shad den minne-lust,
Nu soo veel jaren langh met haren man geblust!
| |
| |
Die al besinde Oogh, hoe kon hy dit aenschouwen!
Had hier niet ons Lieu-Vrou sijn gramschap wederhouwen,
Hy hadse bey gelijck gesmeten in de hel,
Als meermael heeft gedaen den Godt van Israel,
In Ammon sal ick dat alleene hier doen blijcken,
Als hem den geylen lust nae Thamar om deed' kijcken:
Om dat sy was seer schoon, en van een selsaem lijf,
Soo sochte hy met haer, dit schandich tijt verdrijf:
Maer sy een eerbaer hert, en van seer suyver sinnen:
Om leven, noch om doodt, wou sy dit spel beginnen;
Wat doet de felle cracht van den verliefden gast:
Hy heeft sijn naeste bloet, sijn suster aengetast.
Hy voelt sijn innich merch soo door den brant ontsteken,
Dat hy van sijnen lust niet eer is afgeweken,
| |
| |
Voor had' sijn quaey begeert, en wil met haer gedaen:
Hoe wel dat sy dees sond' hem niet heeft toe gestaen.
'T was oock een dubbel plicht, en vry twee grove sonden:
Want diergelijk niet veel op d'aertrijck is bevonden:
Maer hier was dit verschil: den vuyl' onkuyschen brant,
Quam maer van eender syd', quam maer van eenen kant.
Noch desen geylen lust heeft niet langh blijven dueren:
Naer dat hy't had bestaen met haer eens uyt te vueren,
Den drift die was gedaen, hy kreger af-keer van,
Gelijck als eenen filt; niet als een eerlijck man.
Hy voelden dat sijn liefd' van haer was gants geweken:
Hy voelden dat hy wirt tot haet en nijt ontsteken:
Hy voelde dat sijn geest tot gramschap wirt geleyt,
Dus heeft hy haer met smaet, dees woorden aengeseyt.
| |
| |
Sa voort, packt op terstont: vertreckt u uyt mijn oogen:
Gemeenschap in het bed, wil ick niet meer gedoogen;
Al waert, dat gy van selfs u liefd' my bieden aen,
Noch liever sou ick u te sale uyt doen slaen.
Hy had maer eenen keer sijn susters schoot genoten:
En sulck een af-keer is uyt desen lust gesproten,
Dat grooter wirt den haet, als eerst de liefde was,
Soo dacht geen genucht meer uyt haer wesen las.
Sy heeft haer des beklaeght, en in sijn baert verweten,
Dat sy sou desen smaet niet lichtelijck vergeten;
Ghy eer-dief als ghy zijt: had ghy dit eer gedaen
Soo had mijn maeghde bloem noch in haer fleur gestaen.
Die all' ons Vaders macht my niet weerom kan geven:
Soo groot een schelmerij hebt ghy vandaegh bedreven
| |
| |
Nochtans soo acht ick meer den smaet, die ghy m'hier doet,
Daer ghy my hebt verkracht, nu noch stoot met de voet.
Nu ghy mijn besten pandt, hebt met gewelt gestolen,
Ghelijck een roover doet: daer ghy my waert bevolen.
In u ghevijnsde sieckt, dat ick u by sou staen.
Dat ghy my als een hoer, nu uyt de sael doet gaen!
Oprechten fielen aert! meer als een guyt geslepen!
Veel beter hadden my de wolven aen-gegrepen:
Of beter had de doodt my selver aen-getast,
Soo had, ghy boeven schuym, mijn Maeghdom niet verrast.
Maer wat sy seyd', oft niet, sy moestet haer gedulden:
Als of Hy had gedaen dees grove sware schulden;
Naer dat hy 's hadt gebrocht tot on-eer, en tot schandt,
Ioegh hy haer uyt de sael, door sijnen lijf-trauwant.
| |
| |
Al was sijn minne-drift seer in het hert gesegen:
En dat sijn groene jeucht wou dese lusten plegen:
Alscheen de liefde groot, 't was maer een lichte vlam,
Sy snelden haest weer wegh, en ging gelijckse quam.
O Dochters! gaet dit eens van deghe overpeysen;
En laet u hert soo licht niet op de jongh-mans deysen;
Het is al meer geschiet: maer niet op dees manier,
Dat soo bedrogen is; al menich proper dier.
Veel, die met eenen keer seer qualijck sijn gevaren:
Daerom, weet dat gh'in tijts u driften moet bedaren;
Want die door dertel lust sijn eersten glans verliest,
Weet dat den lincker licht daer naer een ander kiest.
Hy, die dan had bestaen sijn suster te verkrachten,
Sloot Thamar daer naer uyt, uyt alle sijn gedachten;
| |
| |
Maer hoor het eynd' eens aen, van dit oneerlijck spel:
Gelijck het spreeck-woort luyt, dat met de selfste ell',
Daer m'ymant mede met, daer wortme med'gemeten;
Soo heeft sich Absalon aen Ammon oock vergeten.
Ghelijck als Ammon eerst van David had versocht,
In sijn geveynsde sieckt hem Thamar dienen mocht:
Dat sy naer sijnen tandt, goet suypen wist te koken:
Soo wirt op dees manier hem oock den hals gebroken;
Want Absalon sijn broer, oock met een dubbel hert,
Die nooden hem te feest, en spelden hem dees pert.
Hy gaf een hooch bevel aen sijne lijf trauwanten:
Als ick een teecken doen, valt aen van alle kanten;
Want hy met Sabels moet in stucken sijn gekapt,
Die soo sijn susters eer, met voeten heeft getrapt.
| |
| |
Hy wirt op dees manier, nae't duyster graf gesonden,
Die hadde Thamars eer, en Coninckx bloet geschonden;
Iae had die met gewelt gesmeten op het bed,
Dat self hem de natuer, had buytens reyck gheset.
Ick vrees, dat ick hier wat te langh ben in gebleven:
Maer soo my docht, het mocht soo langh wel sijn beschreven,
Om dat de groene jeucht te beter sou verstaen,
Hoe wonderlijcke vremt de minne-lusten gaen.
Als dan, dees Eel Me-Vrou die sond' had langh geplegen:
Soo heeft sy op het lest een schoone soon gekregen;
Die wenst een echte vrou te sien op haren schoot,
Die wensten's over-dagh wel hondert reysen doot.
Hier met, stondt sy verstelt, en beyster met verlegen:
Het kindt te niet te doen, stondt de natuer seer tegen;
| |
| |
Ten lest' door duyvels raedt, sy vringet om den neck,
En werpt d'onnoosel schaep in een geheym vertreck,
Als ick dit grousaem stuck van deegh gaen over-kijcken:
Gomorra (soo my dunckt) en Sodoma moet wijcken;
Nochtans sijn's al-te-beyd' tot assen toe verbrant,
En dees blijft ongeschent, en buyten alle schant.
Het diepste van de hel kon niet genoechsaem wesen
Voor sulcken sware plicht, maer dat aendachtich lesen
Van haren Roosen-Crans, die's allen dagen las,
Weer-hiel de gramschap Godts, dat 't niet geschiet en was.
Daer quam op, onder 't volck daer naer een quaet vermoeyen:
En dat hoe langhs hoe meer bestont al aen te groeyen;
Sy was in duysent pijn, of d'Heer daer achter-quam,
Met dat sy dagh aen dagh dees mompeling vernam.
| |
| |
Sy viel door bange vrees somwijlen van haer selven:
Soo sat sy scheen een romp om in het graf te delven;
Heel bleeck gelijck de doot, kout als een steenen belt,
Men voelt, dat aen haer hert geen adem meer en spelt.
Had' haer de Moeder Godts niet komen te bewaren:
Haer eygen leven self, had sy niet konnen sparen;
's Had met een vinnich stael haer boesem aengetast,
Of wel haer ziel uyt 't lijf geprangen, met een bast.
Dat dede haer te meer noch schudden ende beven,
Dat geen gewijde aerd' wort sulck een volck gegeven;
Maer op een rat geleyt, of wel tot as verbrandt,
Tot na-deel van het huys, en eeuwelijcke schandt.
Maer door het Crans-gebedt, sy heeftet weer hernomen:
En als een kloeck Heldin, soo gingh sy haer vervromen
| |
| |
Tot loochenis van 't feyt om niet te sijn confuys,
Genomen dat de Heer gevallen had in't huys:
Ghelijck hy heeft gedaen. Hy quamer in getreden:
Maer sy wirt niet ontstelt in geen van all' haer leden;
Nochtans het hals-gerecht dat ster-ooght op haer aen;
Noch wirt sy even-wel in't minsten niet bestaen.
De Heer bestont het feyt seer diep te ondersoecken;
Al of's had ingesien veel Advocaten Boecken,
Wat haer wirt opgeleyt, sloegh sy seer aerdich af,
Nu hoor wat sy daer naer voor kloecke antvvoort gaf.
Van sulck een grousaem feyt heb ick meer hooren seggen:
Maer dat het recht dat meynt op mijnen hals te leggen,
Let hier op vvatje doet: dat sich de Heere vvacht,
Want 't raeckt de eer van't huys, en van het heel geslacht:
| |
| |
Het hals-gerecht dat vvel in alles vvas bedreven:
Met dat sy sprack soo kloeck, die heeftet sich ontgeven;
Den duyvel die het stuck berockt had van het quaet,
Seyt in een mans gedaent, aen't volck op volle straet:
Dat hy van dees Me-Vrou vvel claren blijck sou geven,
Dat 't seker vvas, dit feyt van haer te sijn bedreven;
Waer over dat hy vvirt ontboden, by de Heer,
En soo hy stont voor't Recht, sprack niet als lof en eer.
Ghevvis: dat ons Lieu-Vrou dat niet en vvou gehengen;
Dat hy haer Dienarers in svvaricheyt sou brengen;
Daer sy scheen als een visch te vvesen aen den haeck,
Sprack hy in tegen-deel tot voordeel van haer saeck.
Wat meyndy, hoe hy toen op sijne tanden knersten:
Jae hy scheen hondert-mael van enckel spijt te bersten;
| |
| |
| |
| |
Daer hy sijn schelmerij soo listich had begost,
Dat hy daer even-wel noch niet med' door en kost.
Al had' hy in de hel, voor die tijt moeten branden,
Noch dede hem meer pijn, dees over-groote schanden:
Dat hy naer all' sijn moeyt, noch sijnen roof wirt quijt,
En dat den Roosen-Crans ging strijcken met 't profijt.
Gelijck die noten kraeckt, hy breckt een van sijn tanden,
Dat hem dan ymandt nam de keern' noch uyt sijn handen,
Dat waer een dubbel leet, en vry een dubbel spijt,
De keirne niet gesmaeckt, daer by sijn tandt noch quijt.
Al even eens soo is den duyvel hier gevaren:
Hy die twee jaren langh geen moeyt had willen sparen,
Alleene om de winst van dees Me-Vrouwens ziel,
En dat sy even-wel noch uyt sijn clauwen viel.
| |
| |
Ghelijck als een die vischt, heeft goede nop' gekregen;
Jae dat den baers, of snoeck heeft op het landt gelegen;
En dat hy even wel hem noch ontspertelt is,
Hy, door groot leet oft spijt, vermaledijt den vis.
Hoe moest den duyvel dan dees Eel Me-Vrou vervloecken!
Meer als diên visscher doet, de baersen oft de snoecken;
Daer hy haer in sijn net soo vast gekregen had',
En dat haer ons Lieu-Vrou noch even wel verbad.
Maer hoe sy mid'ler tijt met Roosen-Crans gebeden
Maria heeft vereert: daer kan-me met geen reden
Op verr' nae comen by: of wat sy heeft gedaen
Voor menich schoon beloft, om dees schande te ontgaen.
Wanneer een groote vrees u hert comt te bevangen:
Wilt strax uyt uwen sack het Roosen-Hoeyken langen;
| |
| |
Groet daer med' ons Lieu-Vrou, neemt daer u toevlucht aen,
En dut niet, of 't sal wel met uw' benautheyt gaen.
Maria moeten wy ghelijck ons ziel beminnen:
Want sy het recht-snoer is van veel verdwaelde sinnen;
Daer liep soo menich mensch verkeert, en van de baen,
Dat 's hem niet aen en wees, waer langhs dat hy moest gaen.
Wie dan de Moeder Godts altijt soecke te behaghen:
Dat hy noyt sijnen Crans laet over hem te draghen;
Maer soo ghy by de dracht, den Crans leest niet te min:
Voorwaer all' u gheluck, en welvaert steckter in.
|
|
Auteursrechtvrij
