Beknopte geschiedenis der kolonie Suriname

Hollandsche regering. Bloys van Treslong a.i. Pierre Berranger, gouverneur-generaal a.i.
1802-1804.

Bloys van Treslong nam, benevens 2 Raden van Policie, het bestuur over.

Sedert leefde Friderici als ambteloos burger in ons midden; hij wijdde zijne zorgen aan zijne plantages, welke hij dan ook gedurig bezocht, en die zijne moeiten ruimschoots beloonden. Hij hield zijn verblijf aan de voorstad Zeelandia, inzonderheid na het vertrek zijner echtgenoot naar Engeland.

Gedurende dit tusschenbestuur viel er niets bijzonders voor. De Nederlandsche scheepvaart en handel

[p. 93]

begonnen langzamerhand weder te herleven. Ook met Noord-Amerika werd er handel gedreven; doch wat den uitvoer betreft, was het zeer beperkt.

De regering werd den 9^den December 1803 overgenomen door Pierre Berranger, gewezen Secretaris van den Gouverneur Friderici. Hij is naauwelijks vijf maanden aan het bestuur gebleven; echter heeft hij van dien tijd gebruik gemaakt, om de verordeningen tegen de Roomsch-Katholijken te vernietigen, hun de vergunning om hunne godsdienst vrij uit te oefenen, te verschaffen, en hen tevens benoembaar te verklaren, tot Raden van Policie.

Pierre Berranger bezat eene uitgestrekte magt; hij liet zich tituleren: Commissaris-Generaal van het Staatsbewind der Bataafsche Republiek. Ook was hij Opperbevelhebber over de gezamenlijke Militie.

Hij verbood het invoeren (n.l. zonder zijne goedkeuring) van alle werken, geschriften, in den wijdsten zin, dus zelfs van jaarboeken, maand-, week- of daggeschriften, elders door den druk algemeen gemaakt.

De oorlog met Engeland was den 16^den Mei 1803 weêr uitgebroken. Met de verdedigings-middelen der kolonie was het toen vrij goed gesteld. De troepen, door Bloys van Treslong hier aangevoerd, waren bij zijn vertrek, na de aankomst van Berranger, onder bevel van den Kolonel Batenburg, op de forteres Nieuw-Amsterdam achtergelaten.

Het korps guides was in de beste orde, en men kon op zijne trouw staat maken. Het fort Zeelandia had, in vroegere dagen, het bewijs opgeleverd, hoeveel, bij het gemis eener aanzienlijke strijdmagt, door zedelijke krachten uitgevoerd konde worden.

[p. 94]

De Generaal Campbell had, gedurende zijn verblijf alhier, de beide forteressen Zeelandia en Nieuw Amsterdam en de redoutes Leyden en Purmerend in den besten staat van verdediging gebragt en onderhouden. Dit was van dien aard, dat ingeval men geen strijd tegen den vijand zoude willen wagen, men hem toch noodzaken konde, een voordeelig verdrag te sluiten.

De toestand was oneindig beter dan in 1799, toen men genoegzaam verpligt zou geweest zijn, zich op genade of ongenade over te geven.

Den 25^sten April 1804 kwamen 31 Engelsche schepen in Saramacca en bij Braamspunt ten anker. Twee dagen later maakten zij zich meester van Braamspunt, terwijl het garnizoen aldaar krijgsgevangen werd gemaakt. Den 28^sten zeilden zij met 22 schepen de Suriname op; twee linieschepen hielden aan den ingang der rivier de wacht, en de andere fregatten werden gedeeltelijk naar de monding der Warappa-kreek, en gedeeltelijk naar de Saramacca, afgezonden.

De bevelhebbers Samuel Hood en Sir Charles Green, Generaal-Majoor en Kommandant van Z.M. landmagt, vorderden van den Kolonel. Batenburg de overgave der kolonie.

Onverwijld werd een groote krijgsraad belegd, om daarover te beslissen. De militaire laden waren van oordeel, de kolonie, tot het uiterste, te verdedigen; de leden van het Hof van Policie daarentegen vreesden, dat tegenstand niet baten zoude, en wenschten dus liever eene eervolle Capitulatie. Bloys van Treslong en Batenburg verzetteden zich daartegen met kracht en nadruk.

De vijand ontscheepte intusschen heimelijk zijne manschappen, en in den nacht van den 30^sten April, wer-

[p. 95]

den de redoutes stormenderhand ingenomen. Nu rigtten de Engelschen eene mortierbatterij tegen het fort Nieuw Amsterdam op, en lieten hunne troepen de rivier Commewyne opvaren. Vijf honderd man, die van de zeezijde aan de Warappa-kreek waren geland, voegden zich bij de anderen, zoodat de aanval van twee kanten tegenlijk kon worden ondernomen.

Batenburg, thans zijne onmagt tegenover de vijandelijke troepen inziende, bood, zonder den Landvoogd vooraf te raadplegen, eene Capitulatie aan, welke dan ook door de Engelsche Kommandanten aangenomen werd. Den 5^den Mei ontving de Commissaris-Generaal daarvan berigt van den Kolonel Batenburg.

Berranger werd, bij de ontvangst van deze tijding, woedend. Hij liet dadelijk bekend maken, dat dit verdrag zonder zijne voorkennis was aangegaan, en dat de vijand had goedgevonden met den Luitenant-Kolonel te handelen, die hem met de sterke hand had doen berooven van zijne magt, welke hij niet dan met opoffering van hat dierbaar leven der ingezetenen weder zoude kunnen verkrijgen, hetgeen hij geenzins verlangde; dat de handeling van Batenburg niet aan hem moest worden toegeschreven, maar daze Kolonel alléén, daarvoor verantwoordelijk was.

Den 7^den Mei maakten de Engelsche Kommandanten bekend, dat daze kolonie, door de wapenen van zijne G.B.M. veroverd was, en alzoo geworden een wingewest van het vereenigde rijk van Groot-Brittannië en Ierland, terwiji de ingezetenen vermaand werden, zich rustig en vreedzaam te gedragen als trouwe onderdanen van zijne. B.M.; met volkomene verzekering, dat hunne goederen en bezittingen in allen opzigte veilig waren en beschermd zouden worden, waartoe

[p. 96]

de striktste bevelen aan de troepen gegeven waren. Tot nadere beschikking zijner Britsche Majesteit, werd het Gouvernement aan Sir Charles Green opgedragen.