Beknopte geschiedenis der kolonie Suriname

Mr. Wilhelm de Gruyter, gouverneur. tusschenbestuur van François Anthony de Rayneval a.i. Johan de Goyer, gouverneur.
1707-1716.

De regering van Wilhelm de Gruyter was zeer kortstondig, daar hij op den 4^den October 1707, naauwlijks zeven maanden nà zijne inhuldiging, overleden is. Hij werd opgevolgd door den Kommandeur François Anthony de Rayneval a.i., die het bestuur waarnam tot den 18^den Januarij 1710, terwijl toen als Gouverneur

[p. 33]

gehuldigd werd: Johan de Goyer, die twee dagen te voren in Suriname met het schip Isabella, kapitein Willem de Goyer, wad aangekomen.

In weerwil, mijne vrienden, dat de oorlog in Europa hevig woedde, genoot men hier nog, in 1711 en in de eerste maanden van 1712, de grootste rust en den ongestoordsten vrede. Doch, gedurende het laatste gedeelte van dat jaar, werd Suriname twee malen door de Franschen aangevallen.

De eerste maal kwamen zij op den 8^sten Junij 1712, met eenige schepen, onder den Admiraal Jacques Cassard, de rivier Suriname opzeilen. Zij werden echter, na eenige vruchtelooze pogingen, genoodzaakt, terug te keeren, en den 14^den dier maand wederom zee te kiezen.

Deze gelukkige uitslag werd, op last van den Gouverneur, door een' algemeenen dank-, vast- en bededag, godsdienstig gevierd.

Vier maanden na dezen mislukten aanval kwamen de Franschen, onder aanvoer van denzelfden Admiraal Jacques Cassard, met eene sterke magt van 8 oorlogschepen en 30 platbodems vaartuigen, waarop 3,000 man troepen, andermaal opdagen. Den 8^sten October zeilden zij de rivier op, en tastten, den volgenden dag, Paramaribo aan, vanwaar zij zulk een' hevigen tegenstand ondervonden, dat zij terugdeinsden.

Zij deden daarop eenige aanvallen op verschillende punten, maar werden steeds met verlies afgeweerd. Doch, nu voeren zij de rivier hooier op, verspreidden zich hier en daar, maakten zich meester der plantages aan de rivier Suriname tot aan de Joden-Savanna, en van verscheidene aan de Parakreek.

Het gevaar, waarin men, niet slechts voor zijne

[p. 34]

bezittingen, maar ook voor zijn leven verkeerde, mijne vrienden, duurde tot den 27^sten October, toen de regering zich in de noodzakelijke verpligting bevond, over eene brandschatting in onderhandeling te treden, die gelukkig tot stand kwam.

De kolonisten werden door Cassard bedreigd, dat hij alles te vuur en te zwaard zoude vernietigen, in geval de brandschatting niet uitbetaald werd. De eisch was voor dien tijd zeer hoog n.l. 40 ten honderd van alle bezittingen der gegoede ingezetenen, en bedroeg f 747,350 Surinaamsch, of f 682,800 Holl. Courant.

Cassard verliet, met zijne vloot, Suriname op den 12^den December. De kolonisten hadden gegeven, wat zij geven konden, en stelden aldus de regering in staat, om van den vijand zoo spoedig mogelijk ontslagen te worden. In het volgend jaar werden de ingezetenen opgeroepen, om van hunne bezittingen naauwkeurige begrootingen over te leggen, ten einde daarop aangeslagen te worden, om in de algemeene ramp te deelen. Tevens werden, met overleg van de aanzienlijkste burgers, pogingen beraamd tot betere verdedigingsmiddelen tegen den buitenlandschen vijand.

De bepalingen, ontstaan uit den aanslag op de inwoners, voor de brandschatting, verwekten veel twist en oneenigheden, en lang duurde het, vóór dat deze zaak geheel ten einde liep. Die aanval van Cassard beroofde de inwoners niet alleen van 40 percent der waarde hunner bezittingen, maar daaruit vloeiden oneindig grootere nadeelen voort, die onherstelbaar waren, de kolonie een' grooten schok toebragten, den grond tot haar verval legden en, na verloop van jaren, op vele tonnen schats en duizende menschenlevens te staan kwamen.

[p. 35]

Gedurende het verblijf van Cassard hadden verscheidene planters, om van de brandschatting vrij te komen, hunne slaven zoo lang willen verbergen, en hen daarom naar de bosschen gezonden, van waar slechts een klein gedeelte uit eigen beweging terug kwam.

Na het vertrek van Cassard deed men alle moeite om de achtergeblevenen terug te doen keeren, doch dit was natuurlijk zonder goed gevolg. Zij bleven in de bosschen, sloten zich aan andere wegloopers aan, leefden van den roof en plunderden even als de overige Marrons op de plantages alles uit, totdat de regering zich in de noodzakelijke verpligting gebragt zag, hen te beoorlogen, en, na vele bloedige gevechten, een verdrag met hen aan te gaan.

In 1713 hadden de Marrons, welke zich in de wildernissen van Para ophielden, een timmerman, op de plantage van Govert Andriessen, om het leven gebragt, en vervolgens alles uitgeplunderd. Dit gaf aanleiding dat de ingezetenen toen een vertoog opzonden aan de Staten-Generaal, waarin zij klagten tegen de regering, wegens de slechte verdedigingsmiddelen, aanvoerden.

Dit adres werd aan het Koloniaal Gouvernement, tot onderzoek, gezonden, en daar men van de gegrondheid der bezwaren ten volle overtuigd was, werd er eene oproeping gedaan, ten einde hierover te beraadslagen, en middelen ter verbetering aan te wenden. Deze bijeenkomsten, waarbij ieder zijn oordeel omtrent de bedoelde zaak, met vrijmoedigheid te kennen gaf, vonden in den loop der maand November 1714 plaats.

Ten aanzien van het doel, n. 1 de versterking, waren allen eenstemmig van gevoelen, dat dit niet uitgesteld

[p. 36]

kon worden; - omtrent de middelen kon men het niet spoedig eens worden, daar de burgers wel een gedeelte der kosten, maar niet alles dragen wilden. De Goijer beleefde den afloop niet, daar hij den 28^sten Julij 1715 overleed.

Op den 1^sten Augustus werd hij plegtig in het fort Zeelandia begraven.

Het bestuur werd, op last van het Hof van Policie, krachtens besluit der Societeit, overgenomen door den Kommandeur de Rayneval en twee Raden van Policie. Dit tusschenbestuur heeft geduurd tot den 22^sten Januarij 1716, toen Johan Mahony tot Landvoogd werd benoemd.