Chronijcke van Ghendt

[p. 427]

Nalezing.

WIJ stellen op het titelblad den naam des voornaamsten opstellers dezer kroniek: Van den Vivere, hoewel blz. 187, waar die naam wordt bekend gemaakt, staat: Van de Vijvere. Ziehier de reden dezer geringe afwijking.

Ons dunkt, dat het handschrift der kroniek niet van hem zelven, maar gekopiëerd is door eene andere hand, welke het nagenoeg ineens schijnt gedaan te hebben. Nu, 't ware den steller niet mogelijk geweest in 1632 nog zóo vast en sierlijk te schrijven als omtrent het jaar 1566, toen hij, zijn opstel beginnende, toch wel 25 jaar oud zal geweest zijn. - De spelling van den Vivere werd meest in de XVI^e eeuw gevolgd en de kopist zelf bezigde die op blz. 355, waar hij nochtans ook Van den Vijvere schrijft.

Men zal opgemerkt hebben dat op enkele plaatsen de taal van den schrijver stroef, verwrongen, onduidelijk, weleens slordig is; dit zullen, naar ons inzien, die plaatsen in de oorspronkelijke aanteekeningen geweest zijn, welke door gebrekkig schrift, vele uitschrabbingen of niet te rechter plaatse staande bijvoegingen den afschrijver meer of min raadselachtig zullen geweest zijn.

Nieuwe opzoekingen om den maatschappelijken stand des schrijvers op het spoor te komen, zijn vruchteloos moeten blijven, vooral doordien hij noch zijne afkomst, noch verdere maagschap kennen doet. Zeker was hij een bemiddeld man, gelijk, overigens, vele van zijnen naam te Gent in de XVI^e en XVII^e eeuw. - Een Jan van den Vijvere, koopman en eigenaar van 't huis de Munte, op de Hoogpoort, leefde in de eerste jaren der XVII^e eeuw. - Een andere Jan, getrouwd met Jakemijne de Neyt, leefde ten jare 1628 en bezat land, renten en huizen (o.a. 't Gulden Peert, in de Lange Munt, en nog een op het Meerhem. - Weezenboek 1628-1629). - Een (andere?) Jan van den Vijvere komt voor in het Weezenboek over 1632-1633 enz.

Roothaese 's gezegde dat onze van den Vivere de registers van het magistraat, tijdens of na de beroerten, in handen heeft gehad, blijkt uit talrijke plaatsen der kroniek, zoodat ze door menig

[p. 428]

extract uit de Schepenenboeken zou kunnen gestaafd worden. Eén voorbeeld: op het jaartal 1581 (blz. 319) spreekt hij over 't slaan van nieuwe munt te Gent, gedaan ten bijwezen van gansch het magistraat, alsmede over de wijnpartij, daarop voor de heeren ende muntenaars gevolgd; de Stadsrekeningen over 1580-1581 en 1581-1582 geven daarvan het onderstaande bewijs:

‘Betaelt van Ghijselbrecht, muntmeestere ende Jacques van de Vivere, wardeyn, de somme van XII lib. gr. over den zalaris ende vacatien van drije weerck ghezellen, die zijlieden van Brugghe binnen deser stede ontboden hebben jnde maendt van Maerte 81, omme der zelve temployeerne jnt fait vande munte.’

(1580-1581).

‘Betaelt Jacques Montenbrouck, wijntavernier jnde drije Coppen, de somme van VIII l. XII s. IIIl gr. over de vertheerde ghelaghen tzijnen huuse ghedaen bij mijnen heere den hoochbailliu, scepenen ende den onderbailliu metten muntmeester deser stede den XIIII Martij 1581.’

(1580-1581).

De kroniek is derhalve, voor een groot gedeelte, geschreven naar officiëele bescheiden, en ook - 't is geene mindere verdienste - met gematigheid. Getrouw en rechtzinnig katholiek, zelfs na bedreiging met verbanning uit de stad, zoo hij den koning van Spanje niet afzweren wilde, dagelijks getuige van de geweldigste vervolgingen, door de geuzen tegen zijne immer vreedzame geloofsgenooten gepleegd, ontschiet hem zelden een wrevelig woord; integendeel, op meer dan ééne plaats bidt hij God de onverdraagzamen en verdrukkers te willen vergeven.

De letterzetter, weinig gewoon aan oude teksten, en nog minder aan mijn schrift (dat hij beweert geen schoonschrift te zijn), heeft hier en daar eene feil gelaten, of gemaakt. Uit dien hoofde gelieve de Lezer acht te nemen op de volgende

Errata.

er staat op	Lees:
blz. 27 (24^e regel): divine;	divine,
32: ghecreect	ghebreeckt.
74: Pieter de Voorcht	Pieter de Voocht.
202: menw arter	men warter.
277: verand woorden	verandwoorden.
286 (9^e regel): Meyghem	Myeghem.
289 (3^e strophe): Pieter Gauthout	Pieter Gauthont.
373 (laatste regel): Baerbiaen Vleesschauwer	Barbiaen.

Geringere misstellingen zal de Lezer gemakkelijk zelf weten te verbeteren.