|
| |
XVIc XXIX.
Jn dit jaer ende schependom, den XV Octobre, wiert upden Coornaert ghehanghen eenen Jaecques de Voghelaere, woonende binnen deser stede, up Meerhem, waarvan de copie vande sententie hier naer volcht:
‘Omme dieswille dat ghij, Jaecques de Voghelaere, fs Pieters, gheboren van Selsaete, onvrij schipper van uwen stijle, onderhauden van Zijne Con. Majt onder de compagnie vanden capitein Ghits mette gaige van twaelf Philippen de maent, betaelt bij de heeren vande finantien, u zoo verre vergheten hebt niet jeghenstaende uwe qualiteyt ende dat u betraut ende ghecommunicquiert zijn gheweest diveersche ghewichtighe saecken raeckende den dienst van Zijne Mt ende van dese landen, de welcke aen niemant, vele min aen eenighe vianden, vermochten ontdect te wesen, te handelen ende secrete jntelligentie te hauden met eenen Dierick Boone, van Amsterdam, de zelve ten diveersche stonden te logieren jn u huus ende aen hem te schrijfven briefven van correspondentien, niet jeghenstaende dat u bekendt was dat den zelven Boone was eenen verradere ende over zulcx u hadde ghesocht te jnduceren, ten fijne dat ghij hem zoudt gheopent hebben eenighe secreten vanden staet van dese landen, die u waeren bekendt, belovende
| |
| |
u daervooren groote recompense te doen hebben vanden prince van Oraingnen; ende hoewel dat ghij omme de voorschr. redenen ende qualiteyt verobligiert waert niet alleenelick de conversatie ende correspondentie vanden voors. Boone te verwerpen, maer boven dien hem oock anne te draghen jn justitie, tot quyctinghe van uwen eedt ende recompense van uwe gaigen, hebt nochtans ter contrarien ende jnde plaetse van dien u vervoordert hem te kennen ghegheven vele groote zaeken van groote importantie, ende naementlick dat ghij van weghen Zijne Majt gheemployeert hadt gheweest jn zeker jntreprinse upde stadt van Sluys, ontdeckende dien aengaende diveersche middelen, ende onder andere dat de zelve jntreprinse practijckelick was twaelf mael up elck jaer ende conste beledt worden door het uuytlegghen van een schip; hebbende boven dien door assistentie vanden voors. Boone ende zonder consent van Zijne Majt versocht ende vercreghen vanden prinse van Oraingnen twee distincte paspoorten, het eene omme te moghen reysen naer Hollandt, voor den tijt van drij maenden, ende het andere omme te moghen woonen jn den Vrijen Polder van Waeterdijck voor eenen termijn van zes maenden, allessins contrarie de notoire placcaeten directelick jeghens uwe qualiteyt; ende jn ghevolghe van het eerste paspoort hebt ghij metten zelven Boone ghetrocken naer Hollandt ende van daer naer het legher vanden viant, ligghende voor sHertoghenbosch, alwaer ghij ghegaen zijt jnde tente vanden prinse van Oraingnen, spreeckende hem alleene jn persoone, hem weinschende veel ghelucx ende up beyde uwe knien vallende hebt ghebeden verghiffenisse van het exploict, bij u upden polder ghedaen, metgaeders oock gheseydt anden secretaris vanden voorn. prinse, up zijne vraghe: “Ghijlieden sout het exploict up Hulst beter ghedaen hebben, jndien ghij hadt begheert,” met meer dierghelijcke
| |
| |
proposten, niet zonder vehemente suspitie vanden voorn. prinse ende secretaris ghecommuniquiert te hebben diveersche andere secrete saecken raeckende den staet van dese landen, met belofte van eenighe entreprinsen te doene ten voordeele vande rebellen ende ten nadeele van Zijne Majt: over zulcx ende tot een claer teecken van dien sijt ghij jnt wederkeeren van Hollant ghegaen up het schip van oorloghe, ligghende jn het gat van Saftinghe, sprekende jnden rouf metten capitein van het zelve schip alleene ende doen daerbuyten gaen uwen zwaghere, alwaer men hu niet en zoude hebben betraut ten hadde gheweest up hope van eenich groot.... ofte exploict, obsterende het faict vanden voorn. Cauwen poldere, alswanneer ghij oock gheeren sout ghevaeren hebben naer Zeelandt omme te spreecken metten capitein Marinus, vice admirael van Zeelandt voorseyt, ten hadde gheweest dat uwen zwaghere daerjnne niet en wilde consenteren; ende alsoo naer huys ghekeert zijnde, zijt corts daernaer ende niet jeghenstaende dat u schip niet teenemael ghemonteert en was, naer het Sas ghevaeren omme van daer naer de vlote te vaeren ofte trecken ende bijden heere gouvernuer van het voorn. Sas anne ghesprocken zijnde, hebt, omme u concept ende jntelligentie te beter te bedecken, hem te kennen ghegheven dat ghij zelve jn persoone jnde vlote niet vaeren en zoudt, omme dies wille dat anden zelven gouvernuer ende een yeghelick kennelick was dat ghij aldaer voor dootviant gheextimeert waert, ter oorsaecken van het voorscreven exploict upden Cauwen poldere; ende nochtans zijt ghij met u schip derwaerts ghevaren ende aldaer ghecommen zijnde hebt zeer secretelick langhen tijt alleene ghesproken metten capitein Frans, ende naer u vertreck is jnde voorscreven vlote gheariveert den voorn. vice admirael, roepende aen u te spreecken, den welcke, midts u vertreck hem ghefustreert
| |
| |
ziende van zijn..., u ontboden heeft met eenen expressen bode, uuyt al welcke communicatie, haestighe ontbiedinghe ende secrete samenspreeckinghe, zoo metten prince van Oraingnen als metten voors. capitein ende vice-admirael, metgaders de bovenscreven circonstantien, grootelicx te presumeren es dat ghij eenighe entreprinsen up handen hebt ghehadt, metgaders oock de belofte vanden voorn. prince van Oraingnen te effecteren, namentlick anghesien dat hij u hadde gheconsenteert vrijelick te commen ende converseren jn sijne landen, niet jeghenstaende dat hem kennelic was uwe voorscr. qualiteyt ende uwe acten, tsijnen nadeele ghedaen, metgaders dat hij zoo lichtelic u al het zelve hadde vergheven, twelcke niet presumeerlick en es gheschiet te sijne dan up expresse belofte ende toesech van eenich exploict jn recompense van dien; boven al twelcke hebt ghij noch u vervoordert achter te hauden eenighe groote quantiteyt van poeder, ghedestineert up zeker entreprinse, tot welcke ghij met Joos Maes zijt gheemployeert gheweest; hebbende danof vercocht binnen deser stede voor XV lib. grooten ende tot Andwerpen voor XL ponden gr. ende onder uwe complicen ghedestribueert tot ontrent XV lib. gr.; ghelijck ghij oock frauduleuselick hebt achter ghehauden de somme van vijftich ponden grooten van het ghelt, bij laste van Zijne Majt u jn handen ghegheven tot bereet maecken van diveersche nootsakelickheden tot zeker entreprinse ende alle tzelve tuwen proffijcte gheappliquiert; ende bovendien hebt ghij jnde leveringhe van het steen tot het maecken van het fort van Philippijnen Zijne Majt ghefraudeert ende doen betaelen zonder daervan leveringhe te doene ontrent vijftich last steenen, tot XXI s. gr. het last, voor secrete jntelligentie vanden controluer, soo dies allessins souffisantelick ghebleken es bij uwe eyghen confessie ende anderssins. Ende alsoo
| |
| |
alle de zelve faulten ende crimen lese majte grootelicx zijn doende tot nadeele van Zijne Majt voornoemt ende tenderende sijn tot prejuditie ende bederfvenisse van dese landen, ende consequentelic niet lijdelick zonder condingne punitie, andere ten exempele, soo eyst dat naer preallabele communicatie dien angaende ghedaen aen heere superjntendent vande justitie militaire van dese landen, die alle tzelve oock heeft ghecommuniquiert aen haere Sne hoocheyt, wij Octavio Hesius, audituer van het volck van orloghe jn Vlaenderen, recht doende uuyt den name van Zijne Majt, condempneren u ghestraft te wordene metter coorden datter de doot naer volcht, ende u lichame ghevoert te wordene ter plaetsen patibulaire, verclarende voorts alle uwe goederen, muebele ende immuebele, waer die ghestaen ende gheleghen zijn, gheconfisquieert tot proffijcte van Zijne Majt, de costen ende misen van justitie alvooren danof ghededuceert. Ghedaen den XV Octobre XVIc XXIX.’
Jn dit bovenschreven jaer, den XVII dach van Septembre, wiert upde Vrijdachmaerct justitie ghedaen van eenen borgher van Ghendt, die ghenaemt was Joachim Pijn, omme dat hij de stadt van Ghendt met verraderie meende ghelevert thebben jnde handen vanden prince van Oraingnen, onsen viant; hij wiert van tSauselet tot upde Vrijdachmaerct ghesleept up een hurde, ende aldaer up een schavot eerst zijn een handt afghecapt ende daernaer ghehanghen ende daernaer wederom up tschavot gheleyt, sijnen buyck open ghesneden ende al zijn jnghewant daeruyt ghetrocken ende daernaer ghevierendeelt ende de sticken aen een halfve galghe ghehanghen up diveersche quaertieren vande stadt, ende thooft ghestecken ter Beghijnen turre uuyt; van welcke sententie de copie hier achter jnghecerreert staet van woorde te woorde:
‘Omme dat ghij, Joachim Pijn, fs Jans, oudt
| |
| |
XXXI jaeren, ofte daerontrent, jngheboren poorter deser stede van Ghendt, blauwere van uwen stijle, hu vervoordert hebt nu gheleden eenighe maenden sonder consent ende permissie van Zijne Majt ofte Haere Hoocheyt, ende ter contrarien uuyt crachte vande briefven, tuwen verzoucke daer toe vercreghen bijden heere van Hauthain, gouvernuer vande stede van Sluys, gheoccupeert bijde rebelle, vianden van Zijne Majt, hu te doen stellen up contrebutie vanden zelven viant onder de prochie van Caperijcke, daer ghij seght ten dien eynde ghehauden thebben eene camere; ende dat argher es, hu zoo verre hebt vergheten up tpretext van dien hu te transporteren tot binnen de voors. stede van Sluys ende andere rebelle plaetsen, jae bij sijden stellende de affectie ende ghetrauwicheyt, die ghij aen Sijne Majt, uwen natuerelicken heere ende prince, metgaeders aen hu vaderlandt ende deser stede, wesende plaetse van uwe gheboorte, schuldich zijt, hebt dorfven voornemen eene verraderie up deser stede, omme de zelve te leveren ofte helpen leveren jn handen vanden voors. rebelle vianden, ten welcken eynde ende omme tzelve voornemen te kennen te gheven, hebt ghij jnde maent van Maerte lestleden ghereyst naer den Haghe, jn Hollandt, al waer ghij daerup gheweest hebbende jn diveersche conferentien met den heere van Hauthain, hebt daernaer oock daervan ghesprocken den prince van Oraingen, aldaer openende ende toonende den middel, breeder ende particulierelicker bij hu examen ende confessien vermelt, die ghij van jntentie waert corts te ghebruycken jn zekere ghewesten vande stadt, tot volbringhen van hu voors. exploict ende verraderie; soo ghij oock ten dien eynde met het weerpen van eenen steen met een coordeken ghenomen hebt de maete vande breede van het buyten ende binnen waeter vande vesten jnt voors. gheweste, die ghij oock overghesonden ofte
| |
| |
ghedreghen hebt, ende vande welcke men tuwen huuse bevonden heeft een memoriael billetken, gheschreven van uwe handt, jnhoudende de voors. juste maete, boven welcken ghij oock hebt gheconsipiert ende metten voors. prince van Oraingnen ghehandelt up het jnnemen ende veroveren van het casteel deser stede, daertoe ghij voorghenomen hadt te ghebruycken de middelen, jnsghelijcx breeder ende particulierlicker bij uwe voors. examinatie ende confessie vermelt; welck uwe aendrachten ende conferentien metten voors. prince van Oraingnen ende den heere van Hauthain ghepasseert zijnde, ghij duer handen vanden secretaris Hughens gheldt ontfanghen hebt om naer huus te keeren, waer naer ghij, altijt perseverende jn hu quaet voornemen, zijt dienangaende blijfven corresponderen met briefven tot jnde voorleden maent van Ougste, den lesten vande zelve, uwe briefven draghende de date van X der zelver maent, tracterende bijde voors. briefven vande voors. zaecken upde bedecte namen ende termen van coopmanschap, coopman ende factuer, verstaende bijden coopman den prince van Oraingnen, bijden factuer den heere van Hauthain, gouvernuer van Sluys, ende bijde coopmanschap hu voorscr. voorghenomen exploict; ende oock eenighe reysen bij coopmanschap doende te verstaene het volck ende ghereetschap van oorloghen; ghij claecht oock bij eenighe vanden voors. briefven ende zeght verwondert te sijne dat den coopman niet ghecommen en was ter plaetsen, daer ghij hem af ghesproken hadt ten tijde als hij niet verre van daer en was; dat de coopmanschap noch goet es als te voren ende te gheven es voor den zelven prijs, ende dat ghij den coopman daerjnne soudt helpen, denoterende bij al dien dat texploict doendelick (was) als den prince van Oraingnen met het leghere vande rebellen alhier jnt landt was, ende dattet noch staet om wel te
| |
| |
doene, met belofte van uwe assistentie; bijde zelve uwe briefven schrijft ghij oock advertentie van vlootboomen ende andere ghereetschap van oorloghe, die ghij alhier ghesien hebt, zegghende dat den coopman jn Vlaenderen, dat es het leghere van Zijne Majt, soude commen naer Sluys; dat den factuer, dat es den gouvernuer van Sluys, hem metten eersten wel voorsie, met meer ghelijcke termen ende woorden, voor welcke advertentien ghij oock bekendt andveerdt thebben belofte van gayge ofte pension; hebt voorts onlancx gheschreven briefven anden voors. prince, draghende onder andere ghelijcke advertentien, drijfvende alsoo eene naecte ende detestabele verraderie jeghens uwen natuerelicken prince ende hu eyghen vaderlandt, te straffen staende met alle riguer, ten exemple vande andere ende conservatie vande goede ondersaeten van Zijne Majt ende deser stede, van al welcke ghebleken es zoo bij uwe eyghen kennesse binnen ende buyten tortuere ghedreghen als anderssins souffisantelick; ende bij dien schepenen vander kuere deser stede, ghehoort den verbalen heesch bijden heere onderbailliu ter dier causen tuwen laste ghemaect ende wel ghesien uwe examinatie ende confessie, daer up ghenomen ende ghedreghen, condempneren hu, jn ghevolghe van aucthorisatie hemlieden hiertoe verleent bij briefven van Zijne Majt vanden XIII deser maent, up een hurde ghesleept te wordene vande plaetse voor de vanghenesse, lancx de Vischmaerct ende Langhe Munte tot upde Vrijdachmaerct, ende aldaer naer het afslaen van hu rechte handt, daermede ghij gheschreven hebt de voors. briefven ende ghenomen de maete vande waeteren vande vesten, gheexecuteert te werdene metter coorde tot datter de doot naer volcht; twelck ghedaen, sal hu hooft, ghesneden zijnde van het lichaem, met uwe voors. handt ghestelt worden up een ijseren pinne anden Beghijnen torre, ende
| |
| |
voorts hu lichaem, ghequaertiert wesende, de stucken ghestelt worden jn diveersche plaetsen, up ende ontrent de vesten deser stede; verclarende oock alle uwe goedinghen, tsij leenen, eerfve ofte catthel, waer die ghestaen ofte gheleghen zijn, verbuert ende gheconfisquiert, de costen ende misen van justicie alvooren ghededuceert. Aldus ghewesen ende ghepronunchiert den XVII dach van Septembre XVIc eenen dertich. (Onderteeckent bijden secretaris van Maercke.)
|
|
Auteursrecht onbekend