|
| |
| |
| |
XVc LXXIX.
.... Jn dit zelve jaer, den IX Augustij, stonden alle de poorten van Ghendt ghesloten ende datte duer tsenden van eenen brief aen sommighe van Ghendt. Ende was den zelven jnt licht brocht, sprekende vanden grooten man ende cleynen man ende van Staessen en Raessen seer fauselic, naer den aert van verraeders, waerom dat ghevanghen wiert den secretaris van Viglius, ghenaemt Breydele, die jnde Cruysstraete woonde, midts dat den brief aen hem quam. Ende het stont alsnu binnen Ghendt zeer campelic.
Ende up desen zelven dach was Ronse vanden grave van Egmont jnghenomen ende al verbrant ende veel versleghen; ende sdaechs daernaer leverde mijn heere van Aussy de stadt van Aelst jnde handen vande Waelen ende Spaengnaerden, ter grooter droefheyt vande guesen.
...Jn dit zelve jaer, den XII Ougste, zoo slouch men tijlick de trommele ende vijf vendelen vande borghers moesten gaen delven buyten de Waelpoorte, ende zij ruyneerden al dat buyten der poorte was: crieckerien, lochtinghen, huusen, de vruchten up tvelt, stallen, schueren ende al dats was staende binnen der palen. De goede lieden van buyten vronghen huerlieder handen van rauwe ende drucke, dat zij zaghen tverlies van huere goedinghen ende vruchten, dat eenen steen hadde moghen deeren, maer de zaecke begheerde haeste, want Ghendt verwachte alle daghe belech vande Malecontenten, die de Passivicatie onderhouden wilden; want den coninck wilde zijn woordt hauden, dat te Ghendt ghesloten was bijden coninck van Spaengen ende den prince van Oraingen. Ende die van Ghendt haddent ghebroken, daeromme dat doreloghe was.
| |
| |
Ende up desen zelven dach quamen twee groote schepen met goet ende veel huusghesinnen van mans, vrauwen ende kinderen aen tCuypgat aen ghevlucht van onder Audenaerde, ende waeghens niet te min, twelc zeer deerlic was om siene; ende onder andere wasser een vrauwe, die maer twee daghen gheleghen en was van kinde. Dit was duer tquaet, dat Egmonts volc dede.
Item up desen zelven dach XII Ougste wiert gheboden bij trompette, bevelende alle druckers, bouckvercoopers ende alle andere, hemlieden daermede gheneerende, die eenighe boucxkens bij hemlieden hebben, de welc men laeten uuytgaen heeft, ghemaect ten lachtere vanden prince van Oraingen, dat mense stappans bringhen soude onder justicie, waeraf schepenen, soo sij te kennen gaven, jgnorant waeren van het drucken; ghevende voorts te kennen, dat niemant quaede maeren stroijen en soude vanden prince, want hij zal te Ghendt commen den XVIII Ougste naestcommende om van als te spreken.
Jn dit zelve jaer, den XIII Ougste, ten acht hueren voor noene, zoo es den voorschepene Jan van Imbiese met ontrent twaelf peerden ghereden naer tSas om daer te doen maecken een nieu bolleweerck, alsoo hij seyde; maer als hij was up tSas, zoo dede hij zijn knechten jnbijten ende hij ghinck binnen dien tschepe om over te vaeren jn Zeelant ende alsoo de stadt van Ghent te verlaeten; maer soo dat Godt gaf dat ghesien was van eenighe ende quamen segghen, daer eenighe borghers van Ghendt saeten en teerden, segghende: ‘Goede mannen, jsser yemant vanden burgmeesters volck, die mede over zijn willen, die moeten hemlieden haesten, want hij es tschepe om naer Walgheren te vaeren.
Den weert jnt Gouden Hooft dat hoorende, spranck
| |
| |
uppe ende nam zijn roer, ende hij (liep) naer tschip, zoo ooc deden de andere knechten vanden burgmeester, ende deden tschip aanlegghen ende haelden den burgmeester uuyt den schepe, fortselinghe, met de guene, die hem noch bijstonden, ende deden hem jn een ander schip gaen over dese sijde van tSas ende hebben hem ghebrocht tsavons ten XI hueren binnen Ghendt ende tot hem gheseyt: ‘Sult ghij nu vliên als ghij ons hierjnne hebt ghebrocht? ghij sult hier blijven ende hebben ghelijc wijlieden.’
... Item Jan van Imbiese hadde voor zijn afgaen doen afworpen de Oordeelen, die gheschildert hinghen jn schepene camere, de welcke costelic ende schoone waeren, tooghende uuytwendich wat hij van binnen jn zijn herte was. Dit dede hij doen up eenen sondach, ende de camere witten, om dat ment niet kennen en soude, secretelic uuyt zijn eyghen hooft, delvende zijnen put lancx om dieper.
Jn dit zelve jaer, den XIIII Augustij, was jnde stadt van Ghendt wederom een groote roere vande ghemeenten ende waeren vergaedert schepenen van beede de bancken, den crijchraet, den raet vande fortificatie, de twaelf mannen, alle de dekens ende de drije leden vande stadt, als poorterie, weverie ende man van neeringhe, ende was al ter causen vanden burgmeestre, die wilde reysen naer Uuytrecht, maer de ghemeenten en wilden niet dat hij hievers reysde ende (hij) moeste alsoo jn stadt blijven. Jan van Imbiese daer present zijnde, ende hoorende het accoordt vande drij leden, heeft begheert aen de capiteynen vanden crijchandel, datse hem souden willen vooren staen dat men aen zijn lijf niet commen en soude, hem belovende up eedt te bescheermen van sijnen lijfve, dwelck zij deden ende beloofden.
Ende tsanderdaechs, wesende den XV Ougste,
| |
| |
was den tweeden hueverdeken ghecoren, namelic eenen Laureins vander Beke, brauwere jnde drij Duyven, jnde Veltstraete, naer den ouden trein ende costuyme vanden jaere veertich.
Ende up desen zelven XIIII Augustij wiert Baesrode jnneghenomen ende meest alle de borghers met vier veendelen soldaeten vermoort ende het repas verbrant.
...Jn dit zelve jaer, den XV Ougste, was eenen soldaet upden Coorenaert ghehanghen om dat hem de boeren hadden moeten eenen ducaet ofte twee gheven eer hij eten wilde.
Jn dit zelve jaer, den XVIII Ougste, quam den prince van Oraingen binnen Ghendt, maer met cleenen staete, ende was jnneghehaelt met vijf veendelen borghers ende met een deel peerden, oock borghers, den onderbailliu ende Mr Roelant van Imbiese. Ende quam logieren jnt huus van sente Baefs jnde Scheltstraete. Ende commende jn sijn logiest, zijn terstont bij hem ghecommen de XVIII mannen, den ouden schepene, die hij ghemaect hadde; ende twee van Imbiesens schepenen hadden zij hoofmeesters ghemaect, te wetene Jacob Burt ende Mr Jan de Rijcke. Naer den eten quamen vijf predicanten hem ooc salueren, die al lachen, schachen ende al ghecken wederom uuyt quamen. Ende burgmeester Jan van Imbiese, zijnen broeder ghesproken hebbende, doen hij vanden prince ghecommen was, soude hij van Roelant (van Imbiese) verstaen hebben, dat den prince gheseyt hebben zoude dat hij hem vijf ofte zes daghen wel overdincken ende bepeinsen soude, al of hij hadde willen segghen: jc laete hem zes daghen om hem wech te maecken. Soo heeft hij smorghens tijlic ten zes hueren doen vergaeren alle de capiteinen ende bevelhebbers ende heeft voor hemlieden zijn beclach ghedaen ende te kennen ghegheven zijn voornemen sijnde jn meeninghe
| |
| |
van Ghendt een coopstadt te maecken ghelijc Geneve, een onwinnelicke stadt ten voordeele vande ghemeente. ‘Soude jc daeromme commen jn confiscatie van lijf ende goet, soo bidde jc ulieden, wilt mij helpen dat jc mach uuyter stadt ende lande mij solveren, want jndien jc hier blijve, deen zal met mij vallen ende dander teghen mij; ten salder niet wel gaen; alsoo twaer betere dat jc wech waere; alzoo jc bidde ulieden: laet mij gaen.’ Ende noch veel andere propoosten, die hij voort bracht. - Daerup hem gheandwoort was: ‘Neen, ghij hebt ons dus verre brocht ende beghinsel gheweest, ghij sullet met ons uuytsien, ende ghij sult bij ons blijven ende helpen hu stuck verand woorden.’ - Maer hij en cesseerde niet van bidden om wech te gheraecken ende en quam ontrent den prince noch al niet. - De compste vanden prince was meest om goede polecie ende ordere te stellen up alle zaecken, ende hij was upden XIX deser tweemael up stadthuus, alwaer hij sommighe zaecken bij gheschrifte overgaf van zulcx als hij begheerde.
..... Jn dit zelve jaer, den XXIX Ougste, zoo zachmen Jan van Imbiese achter straete gaen met twee van zijne dienaers achter hem, zonder meer, tooghende dat hij den prince opengieren wilde, zoot hem ghejnterdiceert was vanden prince met sijnen wille, maer hem bevolen vanden prince; maer de guesen die seydent al contrarie, dat hijt uuyt hem zelven dede; zij en costen niet ghezwelghen dat zijne macht benomen was; zij bosten van quaetheyt, want zij hadden hemlieden van zoo veel quaede sticken vermeten te doene, daeraf zij lieden duerghenomen waeren met suptijlheyt vanden prince ende ooc de drij leden vande stadt. Elc sach van hemlieden nederwaerts ende begoesten al te vreesen, siende dat
| |
| |
de canse begoest te keeren. Justicie begoest te spreken duer de veranderinghe vande nieuwe wet, bijden prince ghemaect; daer en quamen gheen schoelappers meer upde sale vanden stadthuuse; huerlieder requeste van tghemeene ghepuepele, vergaert voor tpalijs vanden prince, die den prince ghepresenteert was van huerlieder commissarissen, te weten Matheus Ghijselinck, Adriaen de Wulf ende den bode van Beerghen (Henegauwe), jnhoudende datse begheerden dat den prince Jan van Imbiese admitteren soude voor cornel vande XXV veendelen borghers ende hem meester maecken vande amonitie, ende dat men alle de poorters uuyt der stede doen gaen soude; als dese requeste bijden prince ghelesen was, zoo vraechde den prince wien hemlieden die commissie ghegheven hadde om die requeste over te gheven, ende de bijstaenders, wel tot twee hondert, vraechde hij of zijlieden presenteerden tgheheele ghemeente vande stede, siende niet dan schoelappers, mesraepers ende aerbeyders; vraghende voorts aen of de poorters alle uuyter stadt waeren met huerlieder goet. ‘Wat zoudt dan zijn met ulieden?’ - Daer en was niet een van hemlieden die een woort andwoorde. Als mijn heere den prince dat zach, dat al oproerders ende niet dan canaellerie ende muytmaeckers waeren, zoo dede hijse vertrecken ende en gaf hemlieden gheen andwoorde up heurlieder requeste.
Jn dit zelve jaer, up desen bovenschreven XXIX Ougste, zoo vertrack uuyt Ghendt Jan van Imbiese, den ouden voorschepenen, daer groote questie hadde om gheweest, ende track naer Zeelant met paspoort vanden prince van Oraingen, ende alsdoen en was daer gheen beroerte meer omme; ende hij hadde eenen waghen doen ghereet maecken buyten ontrent Wondelghem, daerup hij hem vant met Jan vande
| |
| |
Venne ende zijn zone naer tSas ende van daer jnt schip naer der Gauwe jn Hollant.
| |
Dit naervolchende es den oorlof ofte adieu vanden bovenschreven Jan van Imbiese.
CH! mach jc mij zelven niet wel leelick besien!
Voor wien meest alle lieden moesten nighen ende stuypen,
die moet nu secretelick uuyt mijne stede vliên
ende onversekert en weet jck waer henen cruypen.
Den XIII van Ougste meende jck sprincens compste tontsluypen,
met capitein Mieghem, mijnen ghetrauwen vriendt.
Mijn wacht meende jc te payen met brassen ende suypen,
maer het wiert den weert jnt Gulden Hooft vercombeent,
die daer trauwelick toonde wien dat hij dient,
ende met fortselinghe uuyten schepe mij te lande wende;
doen wiert jc eerst ghewaere dat mijn bolle was ten eynde.
Jn't jaer LXXVII maecte ick heymelic verstant
met menighen callant van cleender protectie;
communitas hinck mij aen zeer abondant,
want stadts previlegie scheen gheheel mijn affectie.
tCasteels ruyne hiet mijn electie,
om zoo den voet te crijghen jn staete.
Croovelde ende Borluyt waeren jn mijn subiectie,
al voor tghemeente was den roup, ende niet mijn eyghen baete.
Den XXVIII Octobre, binnen der Ghendtsche sate,
wierden groote catten ende papegayen duer mij ghevanghen,
die jc noinct gheslaect en hebbe, al hadden zij groot verlanghen.
Noch niet ghenouch naer mijn fantasie,
met grooter hooveerdie hebbe mij thooft ghemaect
vande Achtien Mannen der previlegien partije,
ende der overheyt dienst wiert door mij gheslaect;
haet ende nijt heeft lancx zoo meer jn mij gheblaect,
midts dat jc Rihove hadde tot mijnder assistentie;
ende den prince is blidelick te Ghendt gheraect,
ende mij als burgmeester ghegheven stadts credentie.
Om een nieu religie was al ons jntentie,
zoot wel ghebleken heeft aen alle mijn cueren;
maer twas Godt bekendt, hoe langhe dat zoude dueren.
| |
| |
De rijcke catholijcke hebbe jck zeere ghehindert;
de cloosters vermindert; upden Sinxendach
doen breken, raseren, jn stucken gheplundert,
rooven ende pilgieren, daert elck aensach;
de munneken doen claghen met handt gheslach,
duer oneerbaer feyten van mij bedreghen.
Kinders onnooselick metten brande betaelen tghelach,
ende andere jn vanghenesse door mij gheleghen;
naer heurlieder doot was jck gheneghen,
souckende hemlieden te bringhen jn schade
want onnoosel bloet te storten jck vooren hadde.
De vier oordens dus beroert en uuytgeiaecht,
het dient ghewaecht, hebbe jnt openbaere
de nieuwe religie, dwelck menighen behaecht,
doen preken jnde cloosters menighe vremde maere.
Alle mijn partije hiet men verraere,
duer de guessche wacht van mij ghestelt,
De edelmannen waeren keerckhuylen, al vielt hemlien zwaere,
want een ander edeldom bracht jck jnne met ghewelt,
die niet en sochten dan ander lieden goet en ghelt.
Jnde waepen zonder noot hebben zij dicmael gheloopen,
die nu deerlick jnden houck ligghen ghecropen.
Noch niet ghenouch, maer den XXIIII van Ougste,
als de verwoeste up sente Bertholomeusdach snel,
wayst dat men alle keercken te breken begoeste,
door mijnen quaeden wille ende gheboden fel.
Mijeghem hier jnne heeft hem ghequeten wel,
ende tveendel van Suca zachmen bestaen
de hooftkeercke des stadts; de papen zijnde rebel;
jnt clooster van sente Pieters was ooc tbeste spel,
gheen keercken zoo groot die dit spel consten ontgaen.
Den draet hadde jc ghesponnen, tghemeente moesten cnoopen:
veel mochtent noch wel met den halse becoopen.
Al de keercke juweelen hebbe ic ten buyte ghegheven,
weert bovenscreven, den quaetwillighen zonder dralen,
waerduere zij mij ghetraulic zijn bij ghebleven
maer gaut, zelvere ende clocken hadde ic eerst doen halen
om stadts fortificatie quantsuys te betaelen,
Ende den viant te keeren, het moeste zoo gheschien.
Maer volghende de rekeninghe daer soudts veel faelen,
want van langher handt hebbe ic mij ooc voorsien,
wel dinckende dat jck soude moeten vliên.
Ghemeenlick ziet men ghebueren zulcke zeere,
die Godt willen wederstaen ende haeren landtsheere.
| |
| |
Dus hebbende de stadt up mijnen duym ghedraeyt,
hebbende ghesaeyt commissarissen om venten
eerfgrondt ende cloosters, tes sprincens hooren ghewaeyt;
zoo heeft d'exelentie metten Staeten niet om verjenten
eene openbaere liberteyt laeten uuytgaen ende prenten,
jeghens mijnen danck ende wille groot,
dwelck heeft ghebuert jnden winter een maent voor de lenten,
ende zeker ghevanghenen ontvoert half met wederstoot;
maer te vooren metten stroppe moesten twee blijven doot,
als Hessele ende den Visch, den vierden van Octobre.
Wee hem die es jn vreuchden om dat een andere es povere.
Gheduerende de libertheyt het ghinck mij al jeghen,
of zij spraecken ofte sweghen, de geestelicke natie;
want den braspot hebbe ic tot mijnder assistentie ghecreghen,
met Hans Moufmaf, die jnt rooven dede groote occupatie.
Meester Pieter Dathen, die clappen can veel blamatie,
vulde mij over alle zijden de hooren wel,
soo dat de libertheyt duerde een corte spacie,
midts dat jc ghinck maecken veel dieven snel.
Noinct Turcken en vielen de keercken zoo fel
dan te Ghendt duer mij ghebuert, de zaecke waer es,
maer jc dachte: eens anders ongheluc mijns roovers baete es.
Den X Maerte es te Ghendt ghebuert
religionsvrede, gheschuert met dulle coppen.
Herrebaut, Moeraert, Haecken Jaspars hebbe ic bekuert
om hoeden ende faillien te nemen vanden toppe,
twelcke zij noch wel mochten betaelen metten stroppe.
Al zijn zij den dans nu hebbelic ontspronghen,
commen zij niet aen tdweershaut, sij sullen ten soppe
gheraecken, daer de nachtegaele zeven jaeren heeft op ghesonghen,
want menighe vrauwe heeft haer ter doot ghedronghen
door vreese van hemlieden, als donghesinde,
ende menich mesvallen ghestorfven van kinde.
Soo cloosters ende keercken alomme waeren ghepilgiert,
quaetwillighe gheviert jn mijn aenschauwen,
om der rijcke lieden goet es menich middel versiert,
want wien men roofde, men hietse papauwen.
Al naer de poorterie jucken zulcke adels clauwen,
die uuyten huuse van Bijstervelt meest waeren ghesproten.
Bets, Gruutere ende Vos dede jc benauwen;
subbytelic moesten zij buyten poorten troten;
al de reste meende jck wel zoo te coken
duer capitein Goethals, die tbevel van mij hadde ontfaen,
Anghereelis ende Oombeerghe zachmen hem eerst wederstaen.
| |
| |
Hadde ic de poorterien gheheel connen verdriven,
zoo hadde ic moghen becliven jn gheheel mijn zaecken;
hemlieden en hadde gheholpen clappen, noch schrijven,
nemmermeer en hadden zij jn staete connen raecken.
Ghevoelende de faulte, zoo ghinck ick maecken
een gheheel wet tot mijnen apetijte;
veel garnisoen duer mij jn stadt braecken,
ende stelde wethouders, de papauwen ten spijte;
vier commissarissen mij assisteerden met jolijte,
als Stalins, Gheerolf, Frederic ende Calendries,
die duer mij noinct en deden groot verlies.
Dathenus raedt mach ic wel beclaghen,
ende alle mijn daghen met droufheyt bekinnen,
dat ic naer Bruyssel track met hem tot sijnen behaghen,
ooc Mallepart met ons, om Casemierus te versinnen,
jeghens sijne Altesens danck ende dexellentie vol minnen,
om met zijn ruyters te slaene die Malecontenten,
die ontrent Corterijcke waeren, ooc te Meenen binnen,
waer uuyt ic cause ben van allen jnconvenienten
die de Spaeingaerts het lant ghegeven hebben voor renten.
Tot Riemenant ghevoelden zij de vrake divine:
van huerlieder blijfven ic cause ben comt nu te voorschijne.
Noch moet ic beclaghen ende bidden om ghenade,
al jst zeer spaede, dat ic, upde Switsersche maniere,
Vlaenderen zochte te bringhen met valsche raeden;
want ic al tedeldom te nieute woude doen putentiere,
ende van schoelappers ende mesraepers maecken edelmans diere.
Niet aensiende tbloet, ghesturt zijnde jn Zwitserlant,
maer zulcx rasch falende, hoort wat ic craye en tiere:
wilde ic Casemierus grave van Vlaenderen maecken triumphant,
dwelck ooc niet succederende, belette ic abondant
de Staeten ghelt te furnieren, selve aenveerdende tallen hueren,
waerduere ic cause ben van Maestricht trueren.
Mher Gillis Borluyt met der poorterie let,
als mijn partie net hebben mijn pareye besleghen
ten hove bijden hoochsten vice cadet,
dat ic sprincens haet daer duer hebbe vercreghen.
Dit ghewaere werdende met Dathenum en hebbe niet ghesweghen,
maer liet uuytghaen jn drucke veel jniurien groot,
want ic ghevoelde tghemeente themwaerts gheneghen,
zoo dochte ic den prince te doene eenen wederstoot.
Dathenus upden collatiesoldere met woorden bloot
wilde het graefschap van Vlaenderen jnt ghemeente boesem laeten,
ende mij Jor Jan van Imbiese sijnen lieutenant maecken.
| |
| |
Sommighe dekens met quaet verstant jeghens mij stonden,
hebben ghesonden commissarissen jentelick,
zijn excelentie biddende, met heusch vermonden,
Ghendt te assisteren met zijnen persoon presentelic,
dwelck hij ooc ghedaen heeft obedientelic.
Maer ons eerlick bisschop en dorst hem niet verbeyden;
zijn exelentie en wiert van mij niet ghegroet reverentelic;
jck en reet hem niet teghen; Dathenum was gaen reyen;
met sommighe dede ic veel smeecken en vleyen.
Gheen gratie en mocht mij van hem gheschien,
den zanck was altijt: hij moet uuytter stadt vlien.
De wet vermaect zijnde over dick ende dunne,
met verstoorden sinne stelde ic tghemeente upde beenen.
Van mij en wilden scheen vrient noch vriendinne,
zoo was die spraecke, al soude de stadt jn weene
daerduere commen, riep den crychraet ghemeene.
Het hof vanden prince wiert stranghe bezedt.
‘Dat Imbiese uppercoronel zij!’, riep groot en cleene;
‘ende amonietieheere, ofte het hooft vande wet.’
Maer lacen! met een cleen voorghebodt wierdt dat beledt.
Dat hoorende, vielen alle mijn brieven jn dasschen,
ende met lau waeter ghinck ic mijn ooghen wasschen.
Amonitie, victuaillie hebbe ic overghegheven;
een druckich leven begonst ic te leven.
Gheenderande gheloove en es mij ghebleven;
om gaene begonst ic mij te ghereeden,
van alle vreucht zach men mij ontcleeden,
als ic moeste laeten mijn svaders landt,
ende van hu, mijn lieve adels, moeste scheeden,
jn wien ic luttel trauwe ofte gheene en vant.
Maer hoet is, al en gaf ic niet elcken de handt,
met een druckich herte, naer het vaders themen,
wille ic aen elcken oorlof nemen.
Suchtende ende bevende menichfaut,
met herten benaut, hebbe ic adieu gheseyt.
Adieu, broer Pieter Dathenus, die seere schrau.
Adieu, Jan Spieghele, die menich quaet spreyt.
Adieu, Jacobus, die alle oproere ghereyt.
Adieu, Johannes, die nu zijt verheven
jn Dathenus plaetse, dwelc hem ten minsten es leet.
Adieu, Pieter Hagheman, die menich brinct jn sneven.
Adieu, Hans van Crombrugghe, jn volders huus bedreven.
Adieu, Waelken, dat jnde weverscapelle haut hu steercke.
Adieu, Vriesken de zanghere jn sente Jans keercke.
| |
| |
Adieu, alle ministerkens van cleenen staete,
maer groot van baete jn huerlieder kiste.
Adieu, aerm veltpaepkens, die om tontdraghen de grate,
de waerheyt verlaet ende zijt calviniste.
Adieu, terminarissen, diet al stelt jn twiste,
onder tdexel van tgoddelic woort.
Adieu, diakens ende subdiakens met suptijlen liste,
het goet der aermen seer quaelick oorboort.
Adieu, alle die jnde hauten schotele de handt steect voort.
Adieu, die alle daghe laeten toe te eten zuvele:
Veel waenen Godt te behaeghen, ende dienen den duvele.
Adieu, vier colonellen vander Gendtscher stede,
die met gheen bede mijnen pays en coeste crijghen.
Adieu, capitein Suca, die noch zijt jn vrede,
wiens volck sente Jans keercke plunderde, nu zwijghen.
Adieu, Romein, wijlent een cabaesvlechtere van fijghen,
ofte eenen cavevagher, met pussem verrijct,
wiens volck vanden buyt naer den haessem hijghen.
Adieu, capitein Ghijseghem, dat ghij niet en beswijct;
maect vrij dat hu volck zijn cansse niet en verkijct,
om papen ende catholijcken te plaghen, wilt clouckelic waecken,
want noch haudts ghenough groeyt om galghen te maecken.
Adieu, capitein Verloren, een hooveerdich vondelinc,
wiens zaecken alleen zijn om rooven en stelen.
Adieu, Sloof jnden necke, tes een wonder dinck,
dat ghij niet ghehanghen en sijt bij uwer kelen,
want gheen quaet doen en couste hu vervelen,
zoo dat tsente Pieters jnt clooster wel heeft ghebleken,
ende te Middelburch up tslot, dwelck ghij niet en coeste helen,
quaemdi met gaut ende zelvere naer Ghendt ghestreken.
Een baeyden peert heeft hu ooc wel gheleken,
daermede als ruytere dienende tuwer schande.
Zulcke waeren mijn adels jnde Ghendtsche warande.
Adieu, capitein Ruddere, ande Petercellepoorte vermaert,
die met hu veendel waert om mijn bewaeren,
tot mijnen huuse, het dient verclaert.
Adieu, Gillis Everwijn, die zocht mijn beswaren,
nochtans onder hu veel keerckroovers waeren,
die alle tsamen waeren jn mijn subiectie.
Adieu, Joos dHont, den boosten van maren,
om alle gheestelicke te bringhen ter correctie:
ghij met hu volck naemt tuwer protectie
Oostackere ende Dooresele met groot verlinghen.
Tusschen hemel ende eerde mocht ghij noch wel eenen spronck springhen.
| |
| |
Adieu, capitein Scheers, als een vailliant man,
jn dat ghespan hadt tuwen deele:
casulen ende kilcken metten ontfangher dan;
het mocht hu wel opcommen met grooten crackeele.
Adieu, capiteyn Labaut, wiens peert eet Beele,
jnde galiotte wel ghestelt om trecken;
ghij hebt de gheestelicke ghebonden met zeelen,
Ende achter hu en doet men niet dan schimpen ende ghecken.
Adieu, capitein Gavere, die noch wel mocht recken,
want den kemp blijft groeyende, al zouden wij ontsinnen,
ende de lijndraijers en laeten niet af van spinnen.
Adieu, capiteyn Backere, die Godts keercke eens diende,
nu niet ontsiende om haer te doene te nieuten.
Adieu, Coppen jnt Peerdeken, ghij waert eens vliênde,
door tcracken der lancen ende het bussen schieten.
Adieu, capitein Goethals, die socht te vergieten
het bloet der onnooselen menighfuldich.
Hoe salt mijn vaderlic herte ghenieten,
van hu te scheeden, dus onbeschuldich...
Maer hoet es par fortse ben jck verduldich;
hu gheweerc est mijne, als een beraedere,
want van bloede en condi mij niet commen naedere.
Adieu, capitein Balbiaen, die hu vele hebt vermeten,
ende redelic ghequeten jeghens de gheestelicke perfect.
Adieu, Fransois Everaert, up tNieulant gheseten,
wiens volck veel boosheyt ghevrocht heeft, al hielde hu correct.
Adieu, capitein Vinct, wiens rijcke strect
over sente Jacopskeercke om rooven ende pilgieren.
Adieu, capitein Boele, die hu volck verwect
tot landtslieden goet ende maechden schoffieren.
Adieu, capitein Stoppelaere, die hu wilt verchieren
met goet der keercken, hu en Roucx hoe vercreghen:
den papegay sal noch singhen, al heeft hij ghesweghen.
Adieu, capitein Jacop Baert, een brauwer bekent,
die sijt verblent van mij gheweken;
hu volck plunderde redelic tGraubroeders couvent,
twelc mij danckelic was, zoot es ghebleken.
Adieu, capitein Vleesschauwere, die hebt connen spreken
behaeghelicke taele jn mijn presentie,
waerduere ic hu jn staete hebbe willen stecken,
omme de juweelen te haelen met valscher jntentie
uuyt den lande van Waes, jeghens recht ende preminentie.
Wieder meest proffijct aen dede, dat weet den Heere,
maer nu loopt de bolle gheheel buyten keere.
| |
| |
Adieu, capitein Hulle, wonende ontrent den Passe,
die de vergulden cassen meest hebt besocht.
Adieu, capitein Scheppere met al uwen brasse,
luttel ofte niet dueghende, hoet is duercnocht.
Adieu, capitein Eechoute, jn wiens plaetse is brocht
eenen zelversmet wel tot mijnen confoorte,
want uwe affairen te paeps waeren ghevrocht.
Adieu, Philips Jacops, die de sluetels vande poorte
Meyghem ende Jan vander Venne, met grooter verstoorte,
deet wederbringhen, teghen huerlieder danck;
van drucke, dat hoorende, mijn herte jn mijnen schoen sanck.
Adieu, weerdeken jnt Gulden Hooft, van mij capitein ghemaect,
met uwen lutenant die blaeckt vul hooverdien,
ende al uwe ruyters vul boosheyt ghelaect,
welcke vele met bordeel hauwen tooghen singnorie.
Adieu, eerste ruyters, een zeer goede partie
verlaetende om dat ghijlieden waert papau.
Adieu, capitein Burcht met hu compagnie.
Adieu, alle te samen die zijt onder Mornau.
Adieu, XVIII Mannen nu die sijt heet noch lau.
Adieu, Trillo met capitein vander Guchte,
Adieu, segghe ic, met eenen zwaeren zuchte.
Adieu, alle mijn vrijbuyters, vol boosheyt gheboren,
van mij vercoren om den viant te hinderen
en sijn landt te bestokene, branden, rooven ende storen,
hulieden ooc bevelen de papen te verminderen,
soo ghij ghedaen hebt, slachtende Cayens kinderen;
den coopman boven dien gherooft up weghen ende straeten,
ons eyghen landtslieden gheplaecht met smijten en plunderen,
waerom ic duer clachten ulieden hebbe moeten verlaeten.
Adieu, capitein Belnaert, die ic hebbe ter baeten
keercken ende cloosters binnen ende ontrent Hulst ghegheven,
waerduere ghij noch mocht werden als meesters verheven.
Adieu, alle die ghebuyt hebben, buyten ofte binnen,
ende den roof beminnen, wilt mij verstaen,
niet vreesende te verraeden vrienden ende vriendinnen;
want waer men roofde, men hadder messe ghedaen;
hier eenen priester vanghen, daer eenen slaen,
ghinder uuyt eens poorters huus haelen gheweeren,
noch huusen rooven, noch moorden zaen
en bracht mij noch hulieden tot compassie ofte deeren.
Jc liet ulieden al toe, met blijden gheneeren,
dwelck mij nu wel magh vervelen,
ende den buel mocht noch met ulieden wel spelen.
| |
| |
Adieu, Gheeraert vanderMeere, gheweldich roover, mijn assistent.
Adieu, Joos Stalins, bekendt fray om plunters ghenieten.
Adieu, sergeant Michiel, gheeren mij sijnde ontrent.
Adieu, Nijs Scheerpaert, ghij en sult gheen keyser sijn jnt schieten,
want van nu beghint uwen roof vele te verdrieten,
midts dat nu ghestelt es een redelicke wet,
die met rechte justitie het quaet zal vergieten,
ende het goet up hauden met een vredelic let.
Adieu, alle wethouders, die eens waeren sedelic net,
een jaer van drij weken cranc thaerlieder baete,
maer de zulcke jst alleleens, zijn zij jn staete.
Adieu, Rihove, ghij mijn meeste partie waert,
als ghij aen deen zijde waert met hu sergeanten.
Adieu, Borluyt, die tot mij veel jniurien baert.
Adieu, Bussaert van Imbiese mijn bruyn quantgen.
Adieu, mijn heere van Mortaingnen met hu jonck Dantken.
Adieu, bastaert Avontroncke jn oneere ghewonnen.
Adieu, Adolph de Gruutere, mijn magher santgen.
Adieu, platnuese, secretaris begonnen.
Adieu, alle die mij eerst aenhinghen ende nu quaet jonnen,
al moet ic loopen, ghijlieden en sijt niet ontsleghen:
orloghe sal ulieden noch vallen teghen.
Adieu, Bussaert van Imbiese, heere van Oogherlande,
met hu huusvrauwe letenande van mr Jesabel,
hoe wel hebdi hu voorsien jnde Deinsche waerande
van fijn lijnwaet, cappen, kilcken ende casulen snel,
daermede ghij van Taiman vergolden sijt, zoo ic peinse wel.
Souct recouvre datmen van Ghits hu es onthoudende
met hu gaige van achtien hondert, zoot es ghebleken fel,
tot vier duyst twee hondert, maer wilde hu hooft met mij (niet) zijn crauwende,
wacht hu dat Bilderbeke dat niet en es aenschauwende,
want voor de vier leden hij hem soude stooren, te beduchten es:
als tkempen vlies verdient es, te vergheefs te zuchten es.
Adieu, dheer Jan vander Cruyssen, overdeken der Ghendtsche stadt,
die noch niet en sijt mat veel wonders te drayen;
hu ondersaeten doedi verhuusen, ghij muecht hu schamen dat,
uuyt beghijnhoven ende cloosters vremde gaedij verfrayen,
om daerjn te woonen ende ooc te sayen en maeyen;
tot ander lieden goet te vercoopen en maect ghij hu niet te noode,
daer ghij hu goet aen hebt gheconquesteert doedi becrayen,
nu duer ghewelt up hemlieden niet passende een boone.
Jndien de cansse keert, ghij en staeter niet schoone;
maer vliende peynsdi te leven, dit mijn oorconden es,
bij dat van lancx door hu over twaeter ghesonden es!
| |
| |
Adieu, coster van Vlissinghen, deken vande weverie,
duer swaerheyt partie en jn onsen raet van staeten,
de Fransche raden Sarasijn en la Hongherie
tonser hulpe ghenomen met broeder Pieter Dathen,
secretelic veel aenslaghen ghemaect, cleen tonser baete,
om den prince te verhinderen sochten wij rebellen
(slachtende uwen vadere, ghij en stelt gheen maete)
tot wiens exempel te Ghendt ende te Roselle
twee boucxkens ghemaect zijn; dus, mijn medegheselle,
spieghelt hu aen mij, het viel mij jnt eerste met allen soet:
die hem zelven verheft jnt leste seer vallen moet.
Adieu, Naso, jn paspoorten ende moors commissie bedreghen,
veel dancx bovenscreven sende jc hu jn een masse,
dat ghij Caym van zijn jncommen niet en laet gheven,
maer dat graef Abken waere tot mijn tasse;
de wijntollen vande thienden sullen hu en mij commen te passe,
als ons goet over twaeter treckt, wilt mij verstaen,
om den tol te bewaeren ten Ghendtschen sasse,
al behauwen reyse macht daer henen gaen,
maer twaer deerlic te siene, waeren wij als Mieghem ghevaen:
luttel souden ons beclaghen viant ofte vrient,
want wij hebben de galghe alsoo wel als hij verdient.
Adieu, Roelant, broedere, met hu huusvrauwe de blende,
wien ic ghetrauwe kende voor mij alleene jn officie.
Adieu, Mr Frans van Imbiese, die noch jn thende
zijt gheveynst gheworden door dAuderburchsche conditie.
Adieu, schoon huus jnde Volderstraete, daermen suspicie
up hadde langhe tijt eer jc moeste vertrecken.
Adieu, solacelic hof, daer gheen malitie
jn en es gheleghen dan lieflicheyt der plecken.
Adieu, edel maecht van Ghendt, weert om mede te gecken,
dat ghij hu voochden als mij ende andere coen
niet jn tijts en hebt laeten jnde belle doen.
Adieu, capitein Beyte, van het Wondelghemsche gheweste,
hoe sproncdij uuyt den neste als ghij de papauwen besocht
met mijn suens goetdief regiment jnt rooven doende het beste;
te Watervliet, Ste Crucis ende Ste Margriete sijnde gherocht,
daer ghij open dedet de couffers met uwen poingnaert hebt ghevrocht
om die honghersche afgoden uuyt die banden te doen springhen
ende daertoe veel buyts naer huus ghebrocht,
dinckende dat hu niemant en soude connen dwinghen
midts dat den onrechten bailliu, o suptile dinghen,
hu voor die XVIII mannen excuseerde teghen recht.
Die jeghens Godt strijt, jeghens een steercke partije vecht.
| |
| |
Adieu, ghedeputeerde jnde Staeten, mr Willem Delval,
ic nemmermeer laeten en zal openbaer te belijen
hoe gheraecte Canengies, Michielken ende Scheepaert al
om jn huus te pilgieren over uwen muer doen schrijden;
want bijde Staeten vielde mij vul partien
maer dat die helighen noch deden mirakelen,
den sant bijden Groenen Briele en soude niet mien
of hu maerteleeren daer ontrent sijn jnhabitabele;
sulcx mach wel gheboorcht zijn hu ghebuer Brakele,
die sulcx teghen sijnen wille heeft sien bestocken.
Den rechtveerdighen metter tijt wort altijt ghevroken.
Adieu Jan Verluere, van sente Pieters commissaris,
ghij weet oft waer es hoe ic gheheel meende te breken;
ghij dachte op hu selfs baete, dat openbaer ende claer es;
bijsonder aen het loot der keercken wilde ghij hu vreken,
want door sulcx proffijct hebdi uuyt mijnen hoofde ghesteken
de raseringhe, maer tloot hebdi nauwe gheweghen,
want Goosen de neckecrauwere en cost niet spreken,
soo dat drij duysent pont bij mrs heeft bedreghen,
maer tot gheen acht hondert en zal weder ghecreghen
(zoo) te beduchten es, al soudij om leeren saghen.
Die loon naer weerck ontfanct en darf niet claghen.
Adieu, Frans de Schaepmeester, apt van Ninove,
alle de pachthoven des cloosters sij hu wetelic:
door tscheeren der schapen hebdi hu willen beloven
soo waer als mr Willem Moenens hu schoer secretelic.
Adieu, Gedeon de Gruutere, bastaert vermetelic,
met Pieter Gauthout, Mannaert, commijsen van Bauweloo;
jnt destrueren des cloosters ende breken waerdi verbetelic,
hulieden zelven eerst voorsiende als bouven snoo.
Adieu, Rogier van Hulle, hu verstant en doocht niet een vloo,
nochtans uwen danck can ic qualic uuytspreken
naer uwen raedt dede ic allomme de speelhuusen breken.
Adieu, Jan de Muenick van Haesdonc, wien niet en verveelde
maer met den penninc speelde van zwijntkens clooster reene;
ooc Pieter van Clapdorp, die met zo menighe beelde
hu goet verquiste als ic, jn bordeele ghemeene,
van mij ghecotteert om de wetten groot en cleene
buyten allomme jnt Dendermonts quaertier te vermaecken,
Adieu, Jacques Soye ende Jan Steenhaute, stelde ic te beene
om Lijsdonc ende Waesmeystere te vercoopen, niet om caken.
Adieu, Hans van Cuelen, vul hooveerdighe spraken,
tEename brocht ghij te quiste boomen ende andere haven;
een galghe wert noch hu keerchof om hu te begraven.
| |
| |
Adieu, Michiel Dolens, die jn uwe oude daghen
naer hu behaghen Dronghen clooster vercochte,
met Jan de Vos; men mocht hem wel vraghen
naer tin, loot, metael, dat zij van buyten brochte,
daertoe van mij ghecommitteert, want hijt versochte
meer om zijn eyghen baete dan om slandts versteercken.
Adieu, Lucas de Heere, hooveerdighe ghedrochte,
eerste edelman van hu gheslachte; ghij slacht het veercken
door rapen en schrapen mach ic hu fluweelen caussens meercken,
maer al verwildert tonrechveerdich goet, ghij mocht noch temmen
als ghij met een leere sult jn hu graf clemmen.
Adieu, mijn heere vanden nieuwen middele commijs
jnt lant van Aelst, onwijs, zoot es ghebleken;
mijn bevel vulcommende met quaet advijs;
jn een proffijctich officie hebbe ic hu willen stecken,
al beclaghent hu vrienden met ooghen, die leken,
en wilt daerup niet achten, nemet tuwen confoorte,
ic salse ooc voorsien dat zij niet en zullen spreken,
hemlieden bevel ghevende vande paspoorten,
van alle goet, dat passeren zal naer de behoorte
buyten stadt; zij zullent nemen thuerlieder proffijcte
met haer compaignons, de controluers ten spijte.
Adieu, Lieven de Dobbeleere, ontfanghere vande lasarie,
door jnvie verheven, ic was hu borghe;
draecht hu secretelic voor Renier Heylinc, uwe partie,
op dat mijn broeder Roelant hem zelven besorghe
van haut, taerwe, botere; maect dat hij niet en verworghe,
want hij somtijts seer milde es, van fraey jnventie;
gheefdi de broerkens wat heden ofte morghen,
siet dat niet te groot en es haerlieder competentie.
Heylinc te believen en was noinct ons jntentie,
want om sijn soons proffijct hij aenhinck Religioens vrede,
die ic dede aviseren met nidigher sede.
Adieu, bailliu van Ghendt, Chaerles van Pottelsbeerghe bequame,
mij niet aenghenaeme, want ghij Mijeghem daertoe hadde vercoren,
jnt rapen en schrapen en maecti gheen blame,
en laet hu gaerde mijn dieven niet jaeghen verloren.
Maer als zij bij nachte met rooven de liên gaen verstooren,
blijft ghij met hu lieve huusvrouwe jnt aermken spelen,
ghetrauwe ghenoechte hantieren tot svleesch oirbooren;
sulck weerck is bequame en laetet hu niet vervelen;
want van Godt gheordonneert es, zoo Schriftuere niet en can helen,
tot vervullen des hemels en willet niet verminderen:
tquaetste, datter af compt, zijn moedernaecte kinderen.
| |
| |
Adieu, mijn heere Schoorman, mijnen ouden ghetrauwen raedt,
die mij met Hemsrode van tquaet wel hadden willen keeren,
Adieu, segghe ic waerachtich, twee propheten, Daneels zaedt,
om mijn tieranie te stremmen quaemdi mij dicmaels leeren;
hadde ic tverstandt der weecken jn mij laeten niet verweeren
voor d'eynde ghij seyt mijn rijcke te vergaen,
mij dicmaels vermaende Spaengnaerts quaet verseeren,
maer lacen! up hu salighe woorden ic noinct en wilde staen
want daghelicx veel boose raetslieden wilde ic ontfaen;
die door eyghen baete spraken hebben mij gheabbandonneert,
mij ende de mijne eeuwelic gheschandaliseert.
Adieu, mijn acht cleercxkens, wel gues ghesint,
ghijlieden mij mint wel thulieder proffijcte.
Adieu, angienghietere, die de baete es ontrent.
Adieu, canoniers, niet weert een mijte.
Adieu, stadts fortificatieheere met jolijte,
sommighe goet ende andere onhabele.
Adieu, Block, bewaert hu huus, dat ment hu niet en verwijte.
Adieu, Pieter Stevins, mijnen connestabele,
Adieu, Hector de Block, die sijt aggreabele
secretaris der cameren souckende veel bewint:
tis somtijts quaet dat men meest bemint.
Adieu, Cornelis Hutsebaut, met hu zeven dieven,
die om mijn believen de princelicke monumenten
teenemaele hebt ghevioleert, ghebrocken, doen clieven,
sonder eenighe goede memorie met de fondamenten,
ende dat om mijn huus ende hof te vercieren ende jenten,
zoo de clocken, loot, ijsere ende andere materiaelen,
uwe huushandels proffijct meercmen uuyt de accoutermenten,
wel wetende wien tzelve al hebben moeten betaelen.
Zoo doen ooc mijn achtien trauwanten, om vullen huer maelen,
veel listen zij zoucken heymelic ende staut,
maer tis dicwils haest ghedaen, dat langhe raut.
Adieu, Laureins de Mare, die liever waert ontsleghen
van hu officie ter deghen, dan den boosen eedt te craecken,
die bij ons raden van staeten wiert vercreghen,
onder welck dexel dede Lanoye de stadt slaecken.
Adieu, Laureins Steels, wien men heeft om plunderen zien haecken.
Adieu, Keerckvoorde, die eens waert mijn ghetrauwe vriendt:
te Dooreseele met Nevelinck zach men ulieden wonder maecken.
Adieu, Jan Diericx, ghij hebt ooc prijs verdient:
ghij waert bewaerder van fiertels ende cassen, het dient vercombient,
dat ghij niet al en ontfinct bij ghewichte,
al te bequaeme ter fraude is zulcke juweelen ghesichte.
| |
| |
Adieu, Racen en Stacen, vrienden vercoren,
die noinct yet hebt verloren van desen tempeest,
duer hu mirakelen heeft men achter ende vooren
ghesien, hoe gij ulieden wel hebt ghevleescht,
van coorne, botere, veerckens, versach hem minst ende meest
duer tghene dat van mij toeghelaeten es net;
uwen brief gheopent bij Jan vande Venne, jnt Ghendtsche foreest,
heeft mijn fortuyne ghewaerschuyt, ghij wistet bet,
si fata Deum, si mens non leva fuisset,
waerduere Breydele onbeschuldich jn zijn huus hadde garde nidich;
ic en weet niet waeromme Slokercause hem es zoo partidich.
Adieu, Judas verraedere, met uwen rooden baert,
wiens uxor vermaert met cupen haer heeft ghetoont,
om secretelic het ghestolen goet uuyten lande ter vaert
wech te senden; hu voorderinghe hebdi mij qualic gheloont,
al hebbe ic uwen soldere met hondert mudden taerwe verschoont.
Godt gheve dat daer gheen lacquage en mach gheschien,
want zulcx en was mijn jntentie noinct;
metten nieuwen jnventie uwen budel vult, al moet ic vliên,
van tduergaende goet met schepen licentie dien
ghij vercreghen hebt tot uuys rijcx versteercken.
Wien heeft noinct van Godts woort zulcx connen meercken?
Adieu, cattenetere Malpart, Tessele, ontfangere
van sente Baefs goeden, gheen strangher om coopen gaen de maren
ende tzelfde die tincorporeren, zijdi een verlanghere.
Adieu, commijs Deynaert, hu rekeninghe wilt wel bewaeren,
en wilt up een hondert sauts niet sien jnt uuytvaeren,
op dat ghij met uwe quanten muecht haest bedien fier.
Adieu, Pieter de Schuytere, Godt bewaere hu van tbeswaeren,
die noinct en hebt willen ontfanghen om rooven bestier
nochte ooc met presta quesumus met hu compaignons versier,
en ghij ontrent Wondelghem ontmoet Jan vander Vennen,
zeght hem dat hij upde bonte meerie naer mij comme rennen.
Adieu, mon conduytken Mr Pauwels Cnibbe, vul sientie,
van hu scheydende met diligentie, doet mijn oratie
oft ic mocht commen jnde gratie van zijne Exelentie,
die met zijnen persoon mij beschaemde tot dier spacie,
als hij mij aenseyde, present der stadts colonellen, met blamatie,
ooc capiteyn, sergeanten ende mijn aedels zaen,
die ic verre jn vreetheyt te boven ginck noinct zulcke jndingnatie,
ende jn twaelf hooftstucken hadde ic mij misgaen;
jae, lijvelicke straffe, de doot verdient tontfaen,
zoo men te Ghendt, te Laerne, Gheersbeerghe van mij sprack door schaede;
luttel deucht het ghebroetsel van valschen zaede.
| |
| |
Soo ic te schepe was ghegaen met mijn ghetrauwe Achates,
die tot mijnder baete es, heeft hem als tragheleere ghequeten,
want hij mij alleene bij ghebleven ende uppersten raedt es,
vermanende die dobbel plunderinghe, die ons was verweten,
de destructie des Chaertruesen clooster, daer wij hebben gheten,
ende dicmael den wijn ghedroncken abondanter dan waetere;
daer wij dicmael den harinck lichten naer ons vermeten,
want ic daer gheswooren voocht was ende ghinck als patere.
Adieu, mijn broerkens met uwen prioor ende procuratere,
ghij sijt toch alle tonghelijcke uuytghestreken;
schoon spreken sonder meenen waeren ons beede treken.
Adieu, prelaet van sente Pieters heere,
die tallen keere mij soo veel schoonheyt hebt betoont,
ghebruyckende daertoe den doctuer Meganc zeere,
die daerduere ofte luttel van mij wiert verhoocht,
want al heeft hij om te vullen ons kiste ghedoocht,
wat hu te gheschiene stont was mij wel bekent,
ghebruykende daer toe veel boosheyt ghesocht,
hu ongoddelicke munneken ter ordene diligent.
Adieu auden pastuer, wien jc totter vrauwen zochte te maecken verblent,
hu noodende goede competentie, haddi ghewilt.
Wee hem! die des heeren schaepkens vilt.
Adieu, munneken, capellanen, sanghers ende costers ghemeene,
cloosters, groot ende cleene van mannen ende vrauwen,
wien ic huerlieder ghebruyck onthielt ende bracht jn weene,
om huerlieder destructie en hebbe ic niet gheschrauwen;
hebbende daertoe een notable commissie doen behauwen,
ghevende Bussaert van Imbiese, Stalens ende doctuer Moenens,
dat zij de religieusen jn haerlieder cloosters zouden hauwen,
blijvende te gaste bij deen tsnavons, ende dander snoenens;
maer om continuelic te blijven was daer luttel doenens,
want ic niet anders en dochte met subtijlen liste,
dan hoe dat ic al haerlieder goet soude bringhen te quiste.
Adieu, Vidasme de Chaertres, die ic bijnae hadde jnt net.
Adieu, Bonifuet, mijnheere den abbassaduer,
wien ic te Laerne, naer mijn vermet,
duer Hans Moufmaf zochte te bringhen jnt ghetruer,
hoe wel dat drij van hu dienaers het doots rankuer
metten lijve, lacen! dat moeste becoopen.
Adieu, lutenant Mieghem, die jnt moorden zijt stuer,
zoot bleec buyten de Muydepoorte, duer mij sijt ontloopen.
het hieten verraeders, dat laete ic daer droopen,
maer ic scheen favorabele als Mieghem wiert ghevaen,
duer dien ic hem terstont van vanghenesse dede ontslaen.
| |
| |
Adieu, beul van Geersbeerghe Frederic Haeck,
met vreeder spraecke; ooc Adolf van Deven
wilde de verraeders helpen moorden ende bringhen ter vraeck,
hadde den wulf hemlieden niet laeten leven.
Adieu, schoon huuseken, Zwijnaerde ende Eecke beneven,
Windeke ende Eersele, fray van ghestichte,
Laerne, Gavere ende Zotteghem verheven
daertoe Joos Stalins damonitie beschicte lichte,
met ghetalle, maete, en goede ghewichte.
Daermede hebbe ic mijn boos rijcke ghehendt,
verlaetende zeer beschaemdelic mijn graefschap van Ghendt.
Adieu, Adolf de Gruutere, bailliu van Meenen,
om datniet en heeft connen weenen hu huusvrau we Cocomolus Templas,
soo hebbe ic Steelant zijn aude officie willen vercleenen,
al hadde hij gheweest de Schelde bespieden ras
om onsen legher te crancken, doen hij voor tcasteel was,
welc al vergheten es, maer ic sochte met avantaige
hu bloet te verghieten, ghij weet up wat pas;
tusschen Audenaerde ende Ghendt Mieghems, volck souckende raige,
met schoon samblant, maer hu peert met couraige
ontdrouch hu mandelic haer valsche commoveren (?),
daer zij upden wech moordadelic hu meenden te massacreren.
Adieu, aerme boeren vanden Ghendtsche quaertieren,
die ic hebbe doen pilgieren ende jammerlic gheplaecht,
vrauwen ende dochters onneerlic doen schoffieren,
alomme doen branden, moorden ende deerlic veriaecht,
zoo men tselve te Wetteren ende Melle zach, het dient ghewaecht,
daer eenighe ontfinghen twintich, jae dertich wonden,
van capitein Huibrecht, Michielken en vander Gracht onverzaecht,
die daer openbaerlic haer boosheyt ontbonden,
om dat sij mijn soldaeten tot restoor wilden vermonden.
De zelve naederhant verraeders wierden onderlinghe,
dede ic mijn naeste ghebueren anden hals bringhen.
Adieu, mher Gillis Borluyt, vol payselicke zeden.
Adieu, vul vreden dheer Lieven ende Pieter Heylinck.
Adieu, Anthuenis Blomme ende Tayaert, die om mijn beden
noinct en consenteerden mijn boosheyt, ooc Pieter Clueterinc,
noch het violeren van het Religioens vrede an en hinck,
so dhertoghe Casemirus zeer hadde gherecommandeert,
ende duer hem Mr Dhaten naer Nederlandt ghinck,
wiens vurstelicke ghenaede en heeft ghecontrarieert,
zijnen eedt ende Exellentie daerbij ghepasseert,
al ghinc hij te Ghendt jn sente Jans tempele,
tes vele ghegheven een goet exempele.
| |
| |
Adieu, precident Pamele, die ic ooc hebbe doen troten,
maer noinct en couste doen coten als Snouc, Laporte ende Jacqueloot,
haeckende grijpvogels hu al van eender soorte,
haerlieder huusen bezedt met gaerde, noinct eergher zaecke snoot
om over al te crijghen de heere, met ghemacke groot.
Al waist dat mijn schoonvadere mij naer Paulus sientie,
gheleert hadde de overheyt te eeren, met spraecke bloot,
ooc jn als te toonen ghehoorsame reverentie,
jae, al waeren zij onrecht, onderdanighe obedientie;
maer duer Dathenum om ons rijcke te maintineren,
canmen qualic ter weerelt ons boosheyt gronderen.
Adieu, joncheer Willem vanden Kethulle, heere van Assche,
die als de rassche van Ghendt over de ruyteren hadt bevel;
hoe wel hebt ghij ghedaen jn tijts te vullen hu tassche,
ende houden ghelijc oft ander heeren hu tooghen rebel,
duer dien dat hu pachters van andere up zijn gheten fel,
dat veel lieden niet en duinct buyten redene;
want veel duyncken nu met woorden wel,
dat hu descentie es uuyten huuse van Onredene,
want ghij d'eerste reyse upde boeren met hu gheledene,
uwen leenheere als vassael hebt belast met uuyt teeren
daer de vassaelen haeren overheere niet en plochten te deeren.
Adieu, capitein Heyman, mijn vriendt vul trauwen,
en laet hu niet berauwen, dat jc hu gheen toysoenheere en name,
daert ghij verdient hebt, als ghij hu edelheyt wilde upbauwen,
en hu courtoisie toonde als plotere aen madame
de Glaison, haer tgoet van rooven bewaert tuwer fame,
behalven juweelen ende ghelt, daer ghij de handt aen slaet,
daeromme ghij haer maledictie ontfinct met grooter blame,
Adieu, Frederic vander Burcht, eerste commissaris in uwen staet,
maer om het capiteinschap was hu peticie vroech ende laet,
dwelck ghij vercreecht, belovende slandts foelen te beletten,
waerup ghij ende uwe draecht gaude braceletten.
Adieu, gheweldich provoost, ghij hebt onbeschuldich,
zijnde verduldich, Hessele ende den Visch de raven doen coken;
al waert ghij dies drouve ende onverduldich,
het moeste zoo zijn, want ic hadt soo doen bestoken.
o Willem Vermuelene, ghij en wiert niet ghedoken,
doen ic den IIII van Octobre van stadthuus quam ghestreken,
bij Rihove hebbende beyde de sententie ghesproken,
hem haest ter executie heeft gaen vreken,
ende heeft up zijnen hoet Hessels grijsen baert ghestecken,
jn teecken der waerheyt, o gruwelicke ende onedel memorie,
hadde hij toch zuver edeldom beschict tot zijns dochters siborie,
| |
| |
Adieu, Jor Anthuenis van Overbeke,
wien ic menighen dach ende wecke dede travaillieren;
hu bloot te sturten socht ic met booser treke
om dat ghij de bailliuaige van Ghendt niet en wilde renunchieren,
ghij altijts wederstaende mijn boosheyt multiplieren
ende uwen eedt te quycten was daghelicx hu versouck.
Ons religie te jnderen waeren hu manieren,
hu consent ghevende bestont hu even clouck
om mijn schelmen te punieren onderliepte menighen houck
als een oprecht rechtere tot allen stonden;
vele werter te Ghendt noch tuwen dienste bevonden.
Met listen hebbe ic doen loopen up menighe duere
den Roon nuese, hu ghebuere, met Jan de Rijcke
wilden hu zulcx upden hals werpen ter zelver huere,
als zij quamen clachtich vallen voor mijn publijcke
van het uuythanghen van lanteernen jn elcken wijcke;
maer ghij contrarie protesteerde, het dient vertelt,
en cost hu niet achterhaelen, want het viel al zwijcke.
Soo dede ic hu jn taveerne doen groot ghewelt
want duer een..... werdi ghestelt
jnt sgraven casteel, zonder cause souckende hu schande ende schade
dat ghij de baluage gherunchiert hadde.
Sulcx als ic van hu dede stroyen de maren,
die present hu waeren souden anders brieven;
niet min de weerdinne en hadde niet commen jn beswaeren
haddese met eede mijn boosheyt willen gherieven;
men mach wel segghen dat Godt sulc willen ghelieven
om hu te spaeren jn een salich lanc leven,
want om hu te vermoorden soo stonden mijn dieven,
die ic om Mieghems wille hadde consent ghegheven.
Hebt pacientie, ghij sult noch werden verheven,
al moet ghij nu lijden, ic moet ghewaghen:
ghij sult noch te Ghendt als bailliu de roede draghen.
Adieu, Chaerles Uutenhove, voorschepenen van Ghendt,
seer vierich diligent om den prince tot mijnder schande
jn te haelen, waer door ghij nu het hooft zijt bekent
jn staten, jn eere vanden Vlaemschen lande;
maer ziet wel rijpelic toe als de vailiande,
dat ghij den derden hu medegheselle niet te vele gheloove
en gheeft, up dat hij hu tonghe niet en brinct jn bande,
jnt wijsen der vonnessen ende het woort uuyt uwen monde roove;
siet ooc dat hu als mij Dathenus niet en verdoove,
Pieter dHoverdaghe, die ghij dicmael tuwen raede beluickt:
lof moet hij wesen die rechveerdich recht ghebruyct.
| |
| |
Och! esser niet eenen overghebleven jnt Ghendtsche quaertier,
vande Imbiesens fier, onbeschuldich bekendt,
die soude wesen suver gheel zonder dangier,
up dat hij binnen de stadt soude hebben regiment,
ende ons huus restitueren als Stalens diligent,
tot zijn eerste eere, die door mij es ghekeert.
Als ic overlegghe, eenen Joos vinde ic reverent,
die door swijghen ende peinsen noch mocht werden gheëert,
want den eedt te craecken en heeft hij noinct gheleert,
dats thooft van onsen huuse den oodtmoedighen dient vertelt,
dat den goeden rignere ende den hooveerdighen worde afghestelt.
Mijn oorlof dan sluut ic an hu, prince van Oraingen soet,
den coninck van Spaingnen doet omaige blide,
of anders hu naecken veel calaingen moet,
want ghij niet weeren en muecht sijn couraige wijde;
oorloghe en dient hu niet, want de fouraige van alle sijde
voor hu ruyters ende rossen alomme es afghevelt;
elc betaelinghe heeft van sijn gaige bij tijde,
dus maect dat Calvinus vereert wert met strijde
want al zijn leeringhe en es niet dan caf ghetelt.
Dus laet hu ooghen dijns herten openen met laudatie,
segghende: Ghenadich coninck van Spaingnen, wij bidden om gratie.
Catholijcke broeders! al heeftmen hu benaut staut,
bidt Godt om gratie, hij sal hu zonder sneven gheven;
toocht leetschap met herten, benaut caut,
want Hij den sijnen nemmermeer en zal begheven,
ende bidt voor hemlieden, die hier verdreven leven.
Godt sal den draet soo suptilic zonder beven weven
duer dadresse, die hij tuwaerts verwect strect,
dat hu viant zal wijcken, zoo es ghescreven bleven,
eyst dat hem elck jn liefden perfect rect;
hu vervolghers jnder liefden dilect dect
al hebben zij hu veel schamps ghedaen zaen,
seght: Heere wiltse met uwen gheeste ontfaen.
Jn dit zelve jaer, den lesten Ougste, teghen tsavons, was ghevanghen eenen capitein, diemen hiet Lijfcoeck, teghen over den Plouch, den schoonsone van Gillis Vijve, crudenier bijde Waelpoorte. Ende den bailliu leedde hem tsijnen huuse ende gaf hem daer zijn vanghenesse. Ten neghen hueren tsavons soo
| |
| |
quamen (ten) sbaillius huuse capiteynen, corporalen ende andere bevelhebbers, die wilden den ghevanghenen uuyt hebben stappans of sij souden de stadt jn roere stellen. Den bailliu en sach gheen schoonder: hij moester afscheeden, want zij hadden hem noch twee mael ghenomen jnt vanghen; maer corts daernaer, te weten den V Septembre, zoo apsenteerde hij hem ende vertrack uuyter stede, want hij zeere jn dhooghe was om zijn groote dieverie, die hij ghedaen hadde ten huuse vanden heere van Onies, hoochbailliu van Brugghe, up zijn casteel van Middelburch jn Vlaenderen.
.....Jn dit zelve jaer, jnt leste van Septembre, was voor stadthuus van Ghendt eenen brief gheplact met veel schimpighe propoosten upde heeren vande stadt ende andere poorters, het welcke zeer qualic ghenomen was, want men bij trompette gheboot die den placker vonde, zoude daervooren hebben hondert guldens, want jnden brief stonden ghemaect diveersche galghen, groote, cleene ende middelbaere, om groote, cleyne ende middelbaere dieven aen te hanghen.
Jn dit zelve jaer, den II van Octobre, vertrack den prince van Oraingen uuyt Ghendt tschepe naer tSas ende alsoo voorts naer Axele.
.....Jn dit zelve jaer, den III Octobre, was te Ghendt bij trompette gheboden ende verclaert de stadt van Rijssel te houden voor viant slandts ende dat gheene baillius noch ontfanghers daer jnde rekeninck camer gheen ghelt en souden draghen noch senden.
Item noch up desen zelven dach zoo was binnen Ghendt doen houden alle de neeringhen Collatie, ende daer ghevraecht of sijlieden begheerden te houdene metten pays, die jnde stadt van Cuelen soude ghesloten werden, ende datte bij alle de kuervorsters, heeren ende de Staeten vanden lande, up dese conditie. Eerst ende alvooren dat onsen coninck vergheeft ende vergheet
| |
| |
al datter mesdaen es nu ende ten eeuwighen daghe, zonder eenich vermaen af te doene; dies begheert onsen coninck datmen alle de casteelen, die ghebroken zijn, wederom op zal maecken ende daer wederom jnlegghen sal soldaeten van desen lande, want men alle vremde soldaeten zal doen uuytgaen uuyten lande. Ten anderen datmen alle de gheestelicke goedinghen zal laeten commen jn zulcker manieren als vooren gheweest heeft ende maer houden een religie, dat es de catholijcke Roomsche keercke, ende gheen andere; ende die andere religien willen houden, die moghen vertrecken met haerlieder goet, zonder schade thebben; maer willen de zelve hier met payse ende stilheyt woonen, die moghen hier blijven: men zal die niet molesteren van justicie weghe. Ende datmen hier jn Ghendt zal legghen zes veendelen soldaeten ende een cornette peerden. Maer up dese Collatie en was niet vele gheseyt noch up gheandwoort up dien tijt.
....Jn dit zelve jaer, ontrent den XX Octobre, waeren de Waelen uuyt Meenen gheslaghen, die daer langhe jnne gheweest hadden ende up het landt veel quaets ghedaen; ende (dit) was ghedaen vande Schotten ende Jnghelschen, metgaeders bij eenen Jan van Saemslach ende Jan Rootaert, met schepen bedect jnnebrocht met wullesacken, die boven hemlieden upde schepen laghen.
Jn dit zelve jaer, den XXVIII Octobre, zoo vervoorderden hemlieden eenighe plundereers opbrake te doene jnt Helich gheest huus bij sente Jacops Zusterhuus, daer den pastoir van sente Jacops jnne was ende las daer een messe, die hoorden zes zo acht oude vraukens. Ende zij hebben den priestere aenghetast ende hebben hem ghenomen den kilck uuyt sijnen handen, met noch de aultaercleeren, drij dwalen ende anderssins, vallende boven dien jn gheschille om de proye. Ten
| |
| |
was de messe niet, die sij sochten, maer twas den roof, ende diet deden waeren vande zelve prochie, als Mattheus de Rue, mandemaeckere upde Keeremelcbrugghe, ende eenen Abraham, keteleere jnde Nieupoort, ende noch eenen jnde Bauweloostraete, met noch andere vande zelve soorte van guesen, draghende alsoo mede al dat de messe aenghinck. Ende den kilck wiert vercocht II lib. XII sc. gr. Ende den pastoir hiet Vande Doens.
Jn dit zelve jaer, den XXX Octobre, up eenen vrijdach snavonts tusschen zessen ende zevenen, viel den torre van sente Pieters cloostere wel het vierde ofte bet jnne, ende al jn greyse; ende daer en bleef niemant doot. Dit quam duer faulte dat de guesen hadden al het ijsere uuyt gherooft, metgaeders ooc al het loot ende haut gestolen. Ende desen torre jnghevallen zijnde tot boven aen het schaelleweerck, zoo quam het volck noch; ende duer al dat hij zoo leelic ende periculues stont, zoo haelden zij het haut ende ijsere al oft al verbuert gheweest hadde. Ende de clocke viel jn sticken. Ende was eenen waecktorre gheworden. Ende als hij jnne viel, beede de waeckers en waeren over een half huere niet afcommen (sic), tot haerlieder groot gheluc. Maer (het) was een leelicke spectaeckele om siene, alsoo hij bleef staende, ende zeer periculues voor dier onder ghinghen ende daerbij woonden, want het clooster up dat pas vol aerme ghevlucht volck woonde.
.....Jn dit zelve jaer, den XXI Novembre, was wederom bij trompette gheboden vande brauwers ende dat niemant en mochte zijn bier voeren, tappere noch andere, dan zekere voerders daertoe vercoren; ende die moesten alle de paluere draghen: een groen rocxken ende een ghelu tonneken vooren ende achter daerup ghenaeyt. Dese waeren steerck jn ghetalle ontrent veertich.
| |
| |
.....Jn dit zelve jaer, den IIII Decembre, was mevr. dapdesse vande Biloque doen gaen uuyt haer clooster, daert haer beliefde, ende ditte bij bevele van schepenen. Ende jn haere plaetse om de zieken gaede te slaene wiert ghestelt eenen Jan de Grave, die was regimentuer van alle de ziecken jnde plaetse van dapdesse.
....Jn dit zelve jaer, den XI Decembre, zoo waeren alle de boomen, cleene ende groote, vercocht bij consente ende bevele vande hueverheyt, die waeren staende jnt beghijnhof van Ste Lijsbetten, ten proffijcte vande stadt ende al met ghereeden ghelde. Ende den XIIII daernaer waeren ooc alle de boomen vercocht jnde Bijloque.
Jn dit zelve jaer, den XVII Decembre, was van wet weghe gheboden dat uuyt elcken huuse eenen persoon zoude gaen breken het hijs ande vesten. Ende up desen tijt lacht rontomme Ghendt al vol soldaeten, waerduere het gheheele landt gherooft ende ghepilgiert wiert, zoo wel van vrienden als vianden, zonder recht ofte justitie.
Jn dit zelve jaer, den XXI Decembre, was upden Coorenaert bijden gheweldighen provoost eenen ghehanghen ende eenen ghegheesselt; den eenen was eenen moordeneere ende den lesten eenen roover.
Jn dit zelve jaer, den XXII Decembre, zo was van schepenen weghe een ghebodt ghedaen, datmen alle die vercochte boomen, staende jnde Bijloque, Poortackere ende beghijnhof ende alle die binnen der stadt staen, niet meer en saude afcappen, ende dat uuyt causen of die stede jn noode quame om wat af te maecken, dan salmen dat hier vinden zonder buyten te haelen....
Jn dit zelve jaer, upden nieu avont, was bij trompette gheboden datmen alle de gheestelicke goedinghen binnen ende rontomme Ghendt zoude vercoopen om te
| |
| |
recompenseren alle die beschaet waeren duer het fortifieren vande stadt; ende alsoo ghinc men jnt beghinsel vanden jaere XVc LXXX beghinnen vercoopen.
Ende up desen tijt begonst men Ste Michiels keercke af te breken, speciaelic thoude weerck; ende men brack ooc af tschepenhuus van Ste Pieters ende tportael van onse Lieve Vrauwe keercke. Ende was (van) het cloostere oock verre al tprincipale vercocht.
|
|
Auteursrecht onbekend