Chronijcke van Ghendt

[p. 263]

XV^c LXX.

Jn dit zelve jaer, upden XI Meye, was voor tnieu casteel eenen soldaet, wesende gheboren te Troyen jn Campagnien, verbrant om buggherie, ende den jonghen, daer hij mede verkeert hadde, was drij reysen met een gloeijende heete panne up zijn naecte poorte ghesleghen, ende verdranck corts daernaer tsente Baefs. Dese justicie wiert ghedaen up het pleyntken, dat rontomme jnde Schelde leyt, aen tvoors. casteel.

Jn dit zelve jaer, den XXVIII Mey, was te Rijsele een groote foele (van) de Spaengaerden jeghens de borghers, waeraf men seyde datter neghen borghers doot ghebleven waeren. Ende jn dit zelve jaer was gheordonneert bij onsen bisschop maer een petere ofte metere te moghen nemen, alsmen een kind kersten dede.

Jn dit zelve jaer, den XIII Junij, was tSente Baefs eenen man onthooft, ghenaemt Michiel Dauwe, gheseyt Calis, ende een ghalghe boven zijn hooft ghestelt ende tlichaem up een rat, om dat hij part ende deel ghehadt hadde van ghestolen goet, ten diveersche stonden.

....Jn dit zelve jaer, den XII Julij, was voor sgraven casteel onthooft Jooris de Vos, frutenier, om veel leelicke sticken, die hij ghedaen hadde. Ende hij traude upden zelven voornoene zijn meyssen jnde vanghenesse, up dat een zijn kindt soude deelen het goet van zijnen grootvadere, ende hadde hem zoo jn vanghenesse datmen een leeder ande galghe rechte, die toens upde maerct stont, segghende: ‘Wildij hu niet voughen, men zal hu hanghen.’ Ende tzelve hoorende ende siende, zoo hadde hij hem zeer wel ende wiert onthooft ende daernaer begraven.⁽¹⁾

(1) Het Memorieboek (II, 373) zegt: 13 Juni, verwarrende Michiel Dauwe met Joris de Vos.

[p. 264]

Jn dit zelve jaer, den XXX Julij, soo was bij onsen eerweerdighen bisschop, smorghens ten zeven hueren, als hij preecte jn sente Jans keercke, de gratie ghegheven te kennen, ende dat uuyt den name van onsen paus van Roome ende den coninck van Spaingnen, om die groote mesdaet van keerckbreken met de predicatie vanden jaere XV^c LXVI; ooc tzelve was uuytghelesen upden zelven dach voor noene aen sgraven casteel vande heeren vanden Raede ende ten elf hueren daernaer bij schepenen vander kuere, ten tuynen uuyte; ende ten twaelf hueren daernaer luyde de weercklocke ende alle de clocken vande prochiekeercken van Ghendt, ende datte voor blijtschap; ende tzelve pardoen ghebuerde Vlaenderlandt duere up dien dach. Ter wijlent dat den bisschop preecte ende de zelve gratie uuytleyde jnt Vlaemsch, soo saeten schepenen van beede de bancken met den bailliu onder den docsael jnde zelve keercke. Hier jn Ghendt waeren daertoe ghestelt vijf biechtvaders; want alle die hadden ghegaen ter guessche predicatie ofte jeghens de Roomsche keercke wat misdaen hadden jn dien tijt moesten daeraf hemlieden gaen biechten jeghens een van die vijfve, ende nievers el. Hieraf ontfinghen zij eenen brief, die den brief begheerde tot versekertheyt van vuldaen thebben van dat quaet. Ende hieraf en was niemant gheprefereert, tsij mannen ofte vrauwe persoonen; want upden XIIII Ougste wasser jnt sgraven casteel ghebiecht XVI ghevanghenen, die ghevanghen laghen vande zelve troubelen. Ende twee van die vijfve van die biechtvaeders ghinghen jn alle vanghenessen van Ghendt als om dat zij niet en zouden commen segghen: ‘Wij en coesten ons niet biechten.’ - Wee hem, die desen tijt niet waer en neempt. - Ende es te weten dat dese aflaeten voor niemant anders en gheschiede dan om die ghene, die hemlieden hadden gheexerseert jnde guese keercke.

[p. 265]

Jn dit zelve jaer... den VI Ougste, was ontfanghen als apt van Sente Pieters heere Ghelein Temmerman, ende was alsnu doende zijnen jntrey, te wetene eerst tsaterdaechs vergaederde up tcasteel tZwijnhaerde den prelaet, den bisschop van Ghendt, den apt van Eename, den apt van Dronghenen ende den president Viglius. Nu tsondaechs smorghens dede den bisschop messe jnde capelle up tzelve casteel ende daer dede hij sijnen eedt als prelaet ende heere vanden zelven cloostere; ende quam doen ghereden te peerde tusschen den apt van Eename ende den apt van Dronghenen, naer Ghendt, wel met hondert peerden, tot jnt Spetael ande Petercelle poorte, ende ontfinc daer zijnen mijtere ende crootse ende quam alsoo te voete tusschen beede de voors. apten ende ghinghen alsoo mette processien de Tijcstraete nedere ende alsoo ons Vrauwe straete uppe, te weten dese processien: eerst de Frereminueren, sente Nicolaus, sente Jacobs, sente Michiels ende die van onse Vrauwe keercke. Ende commende up onse Vrauwe keerckhof, daer quamen zijn munneken jeghens hem met theylich cruysse ende hij custe daer datte. Ende jnt clooster was den bisschop ende ontfinck hem daer. Aldus was ditte zijnen jntrey. Ende tsanderdaechs, maendach den VII Ougste, was duytfaert ghedaen vanden ouden prelaet, die starf den VIII Decembre LXVII, met XXIIII tortsen; ende den nieuwen prelaet dede den dienst. Naer noene deelde men voor alle de aermen broot; elc broot van XII mijten.

...Jn dit zelve jaer, den XX Ougste, was verboden snachs te gaene met het cruysse ende met de belle, naer oude costuyme, onse Vrauwen ommeganc, ende bij daghe gheen Godelieve noch dierghelijcke van maechden dan ons lieve Vrauwe omme te draghen ende theylich cruys vooren, ende ditte bij daghe, met devotie. Dit was ghedaen om beters wille.

[p. 266]

.... Jn dit zelve jaer, den XI Maerte voor Paesschen, snachs, was up sente Michiels keerckhof, den Godt die hinck jnt huuseken, afghebroken ende wech ghedaen zonder een hant ende eenen aerm, dat noch aen tcruysse bleef hanghende. Ende tAckerghem hadden zij jnt hoveken Onse Vrauwe ende andere santen, die daer ghemaect waeren, duer het aensichte ghesneden ende de dootsbeenderen onverre gheworpen, waeraf de wet groote neersticheyt dede om te weten wien datse waeren, diet ghedaen hadden. Daer was presomtie datter snachs ten thien hueren eenen man met een luyte ghinc al spelen rontomme het huuseken, met noch drij mans, die achter hem quamen, daer de wet deen ende dandere omme tschepenhuuse ontboot. Ten neghen hueren vanden daghe gheboot men bij trompette zo wien dat coste gheweten ende te kennen gave, wien dat ghedaen hadde, die soude hebben hondert guldens, ende wien de zelve logierde ende niet te kennen en gave, soude gherekent zijn al of hij tzelve ghedaen hadde. Ende de maere liep achter de stadt, dat ghedaen hadde drij soldaeten Waelen, die tAelst afghedanct waeren ende meenden aldus alom de steden ende landt jn troubele te stellen.