Chronijcke van Ghendt

[p. 258]

XV^c LXVIII.

.... Item een manneken achter straete gaende al breyende van costuyme, ghenaempt Anthonis Moeykens, eenen breker der beelden, was onthooft upden zelven XXV Meye voor sgraven casteel, om dat hij een tafereel, daer tOordeel up stont, jnde brekinghe van sente Niclaus vant afgheworpen ligghende ter eerden, met een zijn bijlken al jn cleene stucxkens scheyde.

.... Jn dit zelve jaer, den II Ougste, was m^r Jan Onghena opden Coornaert ghehanghen, maer eer hij starf, hadde hij een referein ghemaect; den stocreghel was altoos zo hier naer volgt:

Au ghij guesen,

Dect hu nuesen

Dat men hu niet en kendt,

Want ghij hebbet spet jn dasschen ghewent.

Jn dit zelve jaer, upden XIIII Ougste, ghinc tsente Pieters eenen breker uuyte, ghenaemt van Sevecotens, met een gheesselinghe, metgaeders noch twee bijde stadt met ghelijcke sententie, te weten den eenen ghenaemt Balten, die de kalckerre voerde met de slomme beenen; sijn sententie sprac dat hij hadde jnt breken vande keercken afgheworpen tbeelt van Onse Vrauwe jnt kinderbedde, jn sente Niclaus keercke staende. Hij stont up eenen waghen voor stadthuus, ghebonden aen eenen staeck, met een galgne boven zijnen hoofde; ende den anderen hiet vanden Donckers; maer desen en hadde gheen galghe boven.

Jn dit zelve jaer, up S^te Bertholomeeus dach, jnt sermoen ten een hueren, tS^te Jans, twelc eenen frereminuer dede, ghenaemt de Voocht, ende zijnde thalfven van zijn sermoen, jnt preken vande legende van sente Bertholomeeus, zoo quam eenen schoelapper met zijn lapmande up zijnen rugghe, ghenaemt Velleman jnde

[p. 259]

wandelinghe, zijn derdere duer de keercke lijdende, ende stont wat stille achter den preecstoel. Hoorende naer tsermoen ende jnt vertooghen vande legende voornomt seyde ende riep den voors. Velleman overluyt, alsoo luyde als den predicant ghepredict hadde: ‘Ghij, wolf, van dat ghij daer secht es al valsch; ghij liechter aen, ghij bedrieghere als ghij sijt!’ tVolc, dat hoorende, schoten al over eynde ende waeren zeere beroert offer eenich oproer af commen zoude; ende vertrack alsoo ter keercken uuyt met zijn medeghesellen, ende den voors. Velleman onschappeerde. Men seyde dat hij doops was.

..... Jn dit zelve jaer, den XXVIII Ougste, was te Ghendt den bailliu van Weerfvicke onthooft om dat hij hadde de predicanten ghelogiert, ende noch eenen valschen munter ghehanghen.

..... Jn dit zelve jaer, ontrent den X Octobre, quam den Prince van Oraingen over de Mase met machte van volcke, die hij brachte uuyt Duytslant, ende zij namen jnne het stedeken van Tongheren. De guesen, die binnen Ghendt waeren, hoorende dese blije mare voor hemlieden, die alle daghe wat nieus versierden, hiefven hemlieden uppe met den prince, dinckende dat zijt al ghewonnen hadden; vele van die ghekeert waeren vande guesen, wierden wederomme gues, opende (sic) dat den prince optineren zoude, segghende onder elcanderen. ‘tes nu ons weke, tes nu vanden prince van Oraingnen te cauten; de papisten hebben langhe ghenouch van huerliederen duc ghesproken, laet ons nu ooc cauten van onse prince; nu spelen wij ooc ons rolleken.’

Jn dit zelve jaer, den XX Novembre, zoo wasser te Ghendt ande keercdueren een partije van vrauwen jn eenen brief gheplact, ontrent den XV ofte XVI; dese waeren met huerlieder mans ghevlucht, als wesende

[p. 260]

keerckroovers ende brekers, ende wierden alsoo jnneghedaecht binnen drij acht daghen te compareren up verbuerte van al haerlieder goet.

Jn dit zelve jaer, den XXIX Novembre, waeren te Ghendt twee onthooft, den eenen om dat (hij) het sacxken hadde ghedreghen, ende den anderen eenen brekere; ende waeren ghenaemt den eenen Bertholomeeus vande Putte, crudenier jnden Rooseleere, jnde Burchstraete; ende den anderen was van Audenaerde, ghenaemt jnde wandelinghe Coninck van Audenaerde. Ende hadden beede haerlieder keerchof om dat zij catholijc storfven.

... Item het gheestelic hof vanden bisschop van Ghendt was ghemaect met zijn vanghenesse ende vierschare jnt huus ande Ringnesse straete, bij sente Jans keercke, naest thuus van m^r Laurens de Vaddere, steenhoudere; ende den cepier van dien was ghenaemt P^r de Volyjaghere (sic).

Item ontrent desen tijt waeren alle Vlaemsche schoolmeesters wederom ontboden bij den bisschop ende schepenen ende jnterdictie ghedaen gheen kinders anders te leeren dan Vlaemsche ghebeden; ende de Lattijnsche was ooc eenen reghel ghestelt.

Jn dit zelve jaer.... den XVI Januarij, zoo was Lieven Inghelbijn, die uuyt de gulden Huyve upde Vischmaerct ghevlucht was, zijn vierdere onthooft te Vuerne, daer hij ghevanghen was, zijnde jn meeninghe van hem te solveren jn Jnghelant, omme dies wille dat hij ter predicatie gheweest hadde met gheweere; ende en was anders niet beduict dan up dat point van zijnen broere, nu woonende upden houck vande Drapstraete, die daer present was.

Jn dit zelve jaer, den XXIIII Januari, was upde Veerle plaetse verbrant eenen Jan Laute, tijcwevere, ende ter zelver plaetsen noch twee onthooft, te wetene

[p. 261]

Lieven de Grave ende noch eenen schilder, ghenaemt Jan vander Riviere, al om de zaecken voorseit; ende ooc wel twaelfve binnen Doornicke, ende veel vrauwen ende kinderen ter stede uuyt ghesonden; jn somma de landen waeren in grooten doluere.

...Item jn desen tijt was tclooster ts^te Pieters ghereformeert, zo dat de monicken gheen camers meer en hielden ende moesten noene ende avonde ten reerfter gaen eten.