|
| |
De Vrindelicke Vertroostinghe Van Iacobvs Viverivs. Aen de Bedroevede Zielen.
I. Ghebedt des Schrijvers.
O Christe, die daer bist des Zieles Medecijn,
Vervul mijn herte jongh met dijnes Troostes wijn,
Dat ick dijn Zielkens droef magh troosten en verquicken,
Op dat sij in den druck niet smooren en versticken;
| |
| |
En dat ick [die alsnu ben selve seer onblij]
Den troost die ick haer gheef oock self deelachtigh zij !
Want [laci !] sonder troost hier in dit dal te wesen,
Droef, eenigh end' onblij, mismoedigh en begresen;
En acht ick anders niet dan eene wreede hel.
Och als de mensche droef heeft d'oogh op sijn ghequel,
En gheene hulp en siet, soo magh hij wel belijden:
Die lijdet sonder troost, lijd't een onlijdigh lijden.
I I. Beschrijvinghe van het Claegh-huys.
Als ick mij vondt ghetroost, ghingh ick in een groot waut:
Daer speelde men met vreught, als waer gheen mensch benaut.
Doch ick en bleef niet staen: ick drumde snel daer deure,
Om soecken naer het huys dat vul is van ghetreure.
En [siet !] ick quam ghegaen in eene nouwe straet,
Daer was seer weynigh volcks; een eenigh huys daer staet.
[Soo het een huys magh zijn, dat half staet onder d'eerde
Droef, doncker, eenigh, slecht, in't aensien van gheen weerde.]
Ick clopte aen de deur: Daer quam een vrouwe voort,
Droef, bleeck, ellendigh, swack [Het huys haer toe behoort.]
Sij sprack, O Ionghman swack, Wat magh u hier toch leyden ?
De Jeughet is seer noo daer men niet doet dan schreyden.
I I I. Hij ghevet reden sijner comste.
Ick sprack, O Vrouwe droef, daer de ghesonde zijn,
Daer en behoeftmen mij, noch gheenen Medecijn;
Maer hier daer niet ghesondt en is, dan druck en smerte
Ben ick van noode seer. Sij sprack, Goedt is u herte.
Comt binnen in God's naem, en siet hoe het hier staet.
Siet daer mijn Vader oudt, die door de corts vergaet:
Siet daer mijn Susters reyn, die zijn droef en verlaeten:
Siet daer mijn Kinders jongh, die quaelijck van daegh aeten
[Al is het avondt nu] siet mijne Moeder cranck !
Och hier en hoort men niet dan treuren en ghejanck.
Wij eten onden druck, wij drencken onse traenen:
De goede soo veel lijdt, dat men't nau soude waenen !
I V. Den Ouden man verhaelt zijn lijden.
Doen quam ick aen het bed: Men gaf mij eenen stoel:
Ick seyde; Gheeft u handt, dat ick den Puls wat voel;
Den Ouden man stack uyt sijn uyt gheteerde ermen:
Den Puls was wonder flau: De man begon te kermen;
Och seyd' hij al mijn cracht, O Sone, is voorbij:
| |
| |
Daer en is niet, dan 't graf, van nu voortaen voor mij !
Dit grijse, grijse hayr, met druck in't graf moet vaeren !
Ick moet mijn huys ghesin verlaeten in beswaeren.
Och, och, hoe menigh mael sult ghij noch met heet nat
O Kinders, u aenschijn bedouwen op dit pat !
Dan daer God's wil ons roept, daer moeten wij wel treden:
De Heer com alst hem lust, mijn Ziele is te vreden.
V. De Schrijver leert, waerom dat wij lijden.
O Vader, seyd' ick doen, u Wijsheydt ende Deught
Verschricken mijn verstandt, ontsetten mijne Jeught.
Nochtans als meester niet; maer als kindt wil ick spreken.
Wat, draeghet u wat cloeck, Om uwe schaepkens droef:
En denckt, Dat God de Heere dien settet op de proef
Die hij hier meest bemint, Om de Ziel te bevrijden.
O de mensch beter broodt can derven dan het lijden.
Dus en sal't soo niet zijn als ghij wel doet vermaen,
V grijse hayr en sal met druck int graf niet gaen:
Maer ghij sult gantsch verblijdt met uwe ouders rusten.
Set uwen lust in God, soo hebt ghij uwe lusten.
V I . De Nuttigheydt des lijdens.
Nu, dat u kinders goedt hier sullen weenen seer,
Dat staet in Godes handt: Hij weende self de Heer
Daer is een seker cracht verborghen in de traenen,
Die onsen druck verlicht: Dus en moet ghij niet waenen
Dat druck en dat verdriet haer Ziele schaeden sal.
Och als ick eenigh mensch sie weenen in dit dal,
Dan dunckt mij dat de Heer vertoonet voor mijn ooghen
Dien dagh die traenen sout sal van ons wanghen drooghen.
O daer Gods wil ons roept, daer willen wij wel vlie'n,
En niet als Loths huys vrou naer Sodoma om sien:
Want onsen druck gheeft vreught, ons sterven doet ons leven.
Het welck de Groote God u end' ons al wil gheven.
Siet doen quam een Gherucht; De vijandt is hier bij:
Hij moordet end' hij brandt ! Doen saeghen sij op mij.
Ick sprack; Ten is gheen noodt: De Heer sal voor ons strijden:
De Heer sal sijne Kerck van haere handt bevrijden.
O soo de vijandt snoodt cost woeden soo't hem lust,
Wat gheldet soo God's Kerck niet haest waer uytgheblust ?
Maer hier in light den troost, Dat God voor ons wilt vichten,
| |
| |
En naer den vijandt snoodt doen keeren doodes schichten.
Maer ghij, Nassousche heldt, u hert sij niet versaeght:
Want Christvs, onsen Heer, voor u de waepen draeght.
Nu, lustigh. houdt u cloeck: de croon wordt u ghegheven !
Die voor God's Kercke sterft,diens sterven naem ick leven.
V I I I. Van dieren Tijdt.
Martha quam van de marckt, sij sprack; Het is al dier:
T'goedt weeght men met gheldt op; men can't niet crijghen schier !
Wat sullen wij noch doen; t'en sij van hongher sterven ?
Dees woorden quaemen mij het herte jongh doorkerven.
Ick sprack; V hert vol surgh bedroevet mijn ghemoedt !
Wat laet ghij u voorstaen ? Sal nu de Heere goedt
Ons weygh'ren een stuck broodts, daer hij ons heeft ghegheven
Sijn dierbaer Lijf tot broodt dat onse ziel doet leven ?
O soo de mensch gherust cost zijn met den noodt-druft,
Hij en soud' al den dagh niet loopen soo versuft:
Maer [siet !] ons ghierigh hert doet ons hier seere raesen.
Leert dat de Heere goedt de voghels selfs comt aesen.
Te wijl dat ick dit sprack, quam de Pest Martham aen.
Haer herte clopte stijf; den Puls ghingh vierigh slaen;
Haer leden drilden seer: De hitte was van binnen.
Hadt ghij dat wijf ghesien ! wat ! sij voer uyt haer sinnen:
Het scheen dat God noch mensch haer lichaem cost behoe'n.
Triaekel ghaf ick haer met Cardus waeter doen.
Nu (seyd' ick) gaet te bed' en sweetet, Houdt u stille;
Doch wachtet u van slaep: lijdt u met Godes wille.
Nu sult ghij weten eerst welck sij het rechte broodt
Dat onse lijf en ziel bevrijdet van den doodt.
O Christ, wil dese vrouw in desen noodt verstercken:
Als Christvs niet en werckt, ons drancken niet en wercken.
De Satan sagh dit aen: hij quam te velde sterck:
Du en bist noch God's kindt, noch kindt van Godes Kerck;
Du bist du bist verdoemt ! Dit dede Martham beven.
Doen seyd' ick; Wat is dit ? wilt ghij u soo opgheven ?
Om baeren een jongh kindt ghij gheenen smert ontsiet;
End' om te baeren vreught en wilt ghij lijden niet.
Ghelooft ghij niet in Christ ? Sij sprack Dat doet mij lijden
Doen wierdt mijn herte bangh. Hebt ghij soo langhe tijden
| |
| |
In Godes Kerck gheweest, en zijt ghij noch soo swack ?
(Seyd' ick) Sij seyde; Ia ! Dees reden ick doen sprack:
De Heer sterck u gheloof: want ick en kan't niet gheven.
Soo wie in Christ Ghelooft, diens ziel sal eeuwigh leven.
Het vier al binnen bleef: dus was ick seer bevreest,
Dat dese aerme vrou sou' gheven soo den gheest:
Het welck oock is gheschied't. De Doodt quam haer vertoonen
[Bleeck, magher, vol verschrick] Sij sprack; Martha, com woonen
Met mij in't wormen dal: want in dit leven cort
En hebstu noyt naer deught noch naer verstandt gheport,
Daer du soo schoonen tijdt ghehadt hebst om bekeeren !
Doch (siet !) de Heere goedt sandt Gabriel vol eeren:
Die ghaf haer desen troost: Martha, u uyr is hier:
Doch zij u ziel gherust: Christ blusschet t'helsche vier !
Drij mael sij lichte op haer hoofdt, en liet het daelen:
Doen gaf sij snickskens drij, en voelde doodes quaelen.
Haer Ziele wierdt terstondt ghebraght voor het Ghericht,
En sij en dorst niet eens op lichten haer ghesicht:
Sij en wist gheenen raedt, om decken haere schande
Voor God die als een vier haer met sijn' Ooghen brande.
Voor God die haer verwees, Te gaen naer d'helsche gloedt,
Om dat sij meer de sond dan deughet hadd' ghevoed't:
Doch (siet !) het reyne Lam bedeckte haer swackheden
Met sijn gherechtigheydt, end' heeft voor haer ghebeden:
Dus was den Hemel blij, en Martha seer gherust.
De Vader heeft haer oock met vredes mondt ghecust,
En sprack; Door Christi doodt dij t'leven wordt ghegheven:
Het Oordeel door Ghenaedt doet droeve zielen Leven.
X I I I. Af-loop van het Claegh-huys.
Doen ick al desen Troost hadd' uyt ghesproken, siet !
Doen quammer een om mij: dus cost ick voorder niet
Verhaelen al den druck. De Maeghden, och de Maeghden,
Haer voedtster Martham cloeck beweenden en beclaeghden;
Maer als sij hoorden noch, dat ick wierdt wegh ghehaelt;
Soo schudden sij het hoofdt, en hebben dus ghetaelt:
Wat dwaesheydt magh u oogh, wat sond' u hert verblinden;
Dat ghij, die door den Nacht u huys niet en sult vinden,
Soo met een ijder gaet, die ghij doch niet en kent ?
| |
| |
Ick sprack, Zijt doch gherust: ick ben den wegh ghewent:
Bidt Godt de Heer voor mij, en vaert wel al te samen;
Sij spraecken seer beweent; Gaet: God zij u licht, Amen.
X I V. Vleysch ende Bloedt.
Wat mij in't groote waudt ghebeurt is volghet hier.
Eerst sal ick lachen wat; doch in des druckes vier
Ick noch soo branden sal, dat ick beghin te schromen:
Wilt mijne sonde niet; maer mijn berou naer comen.
Siet ! in het groote waudt daer was een schoon Lust-hof:
[Och Lust-hof voor het vleysch, dat minnet sonde grof]
Daer wasser eene sieck; Doch sieck van quaeder minnen:
Wij wierden in ghehaelt. Ick was soo haest niet binnen,
De groote deur ghingh toe; de visch die was in't net !
Ick was dom ende licht: hoe ick meer wierdt besmet
Hoe ick mij reynder docht. Wat ! magh mij dit ghebeuren ?
De jeught die moeter uyt ! Iongh hert en wilt niet treuren.
Daer waeren Liefkens jonck, die dansten naer het spel;
Men songh, men clongh; wat was't ? Het voorspel van de hel.
Den wijn ghesuyckert wierdt: Nu, lustigh ! dat moet uyte !
Daer quam de Dronckenschap heel dol uyt haere muyte,
Sij raeckte mijn hoofdt aen: ick was verwonnen ras.
Oncuyscheydt quam doen voordt, die bloot en naecket was.
De Quae begheerte och die was haer ghesellinne.
Ick wierdt op haer verlieft [soo sondes min is minne
En niet eer dolheydt soet] Ick magh niet segghen meer.
Want mijn Dicht wordet roodt, en roepet, Spaert u eer !
Hoe dat het was of niet, ick viel in groote sonden.
Och waer de ziel soo licht om heelen, als om wonden !
Siet ! eene schoone Vrou, als een Goddinne quam
[Vercieret opghetoyt] en bij der handt mij nam;
Ah (sey sij) Ghendtsche spruyt, O Minnaer jongh van jaeren,
Soo ghij mij minnen wilt, ghij sullet seer wel vaeren !
Ick ben niet alleyn schoon aen't aensicht; maer mijn lijf
Is witter dan de snee. soet is al mijn bedrijf.
Mijn spraecke soeter is dan suycker van Maderen:
Ick lees Des Portes wijs: Ick can Amadiseren.
In't dansen gae ick voor, en mij soo lustigh keer
Dat ick selfs Ioseph reyn sou wecken tot oneer !
| |
| |
Ick was verwonnen haest wij ghinghen ons vermeyden:
Als men in vreughet is, en sal druck niet langh beyden.
De Satan was seer blij, dat hij mijn ziel (O wee !)
Aldus versopen sagh in sondes quaede Zee:
Dan, siet ! [Hoe wel dat ick was t'eenemael verwonnen
En blijde om mijn smert] de Heer woud' hem niet gonnen
Dat ick soo voor altijdt sou sijnen slaeve zijn:
Dus wierp hij mij te bed met droefheydt, schrick, vrees, pijn.
Nu overdenck ick eerst wat ick al hebb' bedreven,
En mijne sonden root doen mijne ziele beven.
De wereld vliet van mij met haer schijn-vreughden dier.
Och de Ghewisse straf mij pickt als eenen ghier.
Aen mijnes zieles hert de Helsche honden knaeghen.
Die mij brenght in den druck, die lacht om mijn versaeghen !
In duysterheden groot in eenen droeven nacht
Ligh ick hier troosteloos: Mijn ziele is vercracht:
Mijn sinnen zijn beroert; Mijn herssens zijn ontstellet,
Mijn hert is eenen steen: Mijn vleysch en bloedt mij quellet !
Schrick, vrees, spot, aermoed, schandt, mijn ghesellinnne zijn,
En mijnes zieles Son verberghet haer aenschijn.
O dat is mijne hel, dat ick sie mijne sonden,
Dat ick sie mijne smert, dat ick sie mijne wonden;
En dat ick niet en sie God's Wijsheydt, mijn Goddin,
Die ick selfs in de Hel aen bidde en bemin !
Nochtans wil ick mijn stem eens droevigh laeten hooren:
God is zijn Schaepkens bij als sij in druck versmooren.
|
|
Auteursrechtvrij