Versamelde gedigte

4. Uit ons prille jeug

a.	Die eerste druk verskyn in 1930 by die Nasionale Pers Bpk., Kaapstad, Stellenbosch en Bloemfontein. Die jongste druk is die 4de van 1948.
b.	Visser se kindergedigte - of dit nou gedigte óór of vír kinders was daargelate - was hoofsaaklik vir ‘tuisverbruik’. Van die gedigte uit hierdie bundel het voorheen in tydskrifte verskyn:

Biesie-Biesie-bame. Boervrou 6 (70) 71 D. 1924.

Kierang speel. Hg. 14 (401): 91 D. 6, 1929.

Predikasie. Hg. 14 (401): 91 D. 6, 1929.

Rymritjie. Hg. 14 (377): 17 Jun. 21, 1929.

Liefde met gevoel. Hg. 14 (377): 21 Jun. 21, 1929.

Die wilde ruiter. Met die titel ‘Ho-kaai’ in Boervrou, 6 (70): 71 D. 1924.

Die NALN het volgens sy Bibliografie (bl. 11) vyftien gedigte uit Ons prille jeug in manuskripvorm. Hulle no. 12, ‘Umpundulu’, staan in Die purper iris met as titel ‘Impundulu’. Die res is inderdaad manuskripte, nie slegs gedigte wat in skoonskrif deur die digter gekopieer is nie: daar is in Visser se handskrif aan hulle gearbei: oorweeg, heroorweeg, geskrap, ingevoeg.

Nie al die veranderings is werklik belangrik vir die Visser-leser nie. In die geval van bv. ‘As dit fluit-fluit gaan’ is heelwat van die leestekens weggelaat, maar die weglatings geskied deurgaans op plekke wat so opsigtelik daarom vra (hoofsaaklik versreël-einde wat saamval met 'n duidelike sintaktiese snit) dat dit weinig sin het om dit hier presies weer te gee. In één geval is die manuskrip 'n korreksie van die bundelweergawe. In ‘Raaisel’ kom daar die (veral vir die kind) nogal moeilike woord ‘sluiks’ voor: ‘Dis nie sluiks nie,/Dis nie slegs nie,/Dis nie links nie,/Dis nie regs nie’ en wat daarop volg. Die setter het hier die handskrif verkeerd gelees: daar staan nie ‘sluiks’ nie, maar ‘slinks’: dié

[p. 345]

woord is begrypliker, en hy is tuis in die klankverband (met ‘links’). Die verbetering is hier aangebring.

Die manuskrip van ‘Die bestelling’ is opmerkenswaardig vanweë die wysiging in die reëlvolgorde wat Visser in die bundel aanbring. In die manuskrip lees die derde strofe soos volg: ‘Die water moet so helder lyk,/So helder as kristal/En elke maal as sy verjaar/Moet 'ploemps' 'n appel val/'n Ronde rooiwang-appeltjie .../ Ek dink dit is nou al.’

Dikwels is die byskrifte anders. Gewoonlik word dieselfde gedagte net anders, meer persoonlik verwoord. In die manuskrip van ‘'n Dosyn waarhede’ heet die byskrif: ‘Vir ouma kan dit nie te hartlik wees nie’. By ‘Rymritjie’ het die bundel afgesien van die manuskrip se meer ‘volwasse’ byskrif: ‘Van die verhewene tot die belaglike is maar één treetjie oortréé.’

In sommige gevalle is die bundel nie 'n foutiewe weergawe van die manuskrip nie, maar bevat die manuskrip 'n alternatief wat volgens my selfs beter as die finale keuse was. ‘'n Dosyn waarhede’ is in die manuskripvorm: ‘'n Dosyn waar-hede’. Die konteks gee hierdie spel-wyse gelyk. In ‘Heldelied’ het die manuskrip vir die bundel se ‘grof’ in die tweede strofe die woord ‘rof’; 'n kleinigheid, maar ook hier sou mens ten gunste van die manuskrip kon kies.