|
| |
| |
| |
Vrede in Amsterdam en Vietnam
Er bestaat slechts éen gezag: het individuele geweten. De enige gezagsdrager is de mens, die weet wat hij doet. Er bestaat geen autoriteit over ons geweten. Er is slechts éen waarheid: dat de zon elke dag opnieuw schijnt, hoeveel doden er ook volkomen nutteloos sneuvelen, in welk werelddeel dan ook. Vrijheid kan niet langer met geweld bevochten worden. De moed ligt in het sterven, niet in het doden.
Vrijheid is meer dan politieke vrijheid, ekonomische vrijheid, sociale vrijheid. Vrijheid is verantwoordelijkheid voor de waarheid.
Vrijheid houdt in het afleggen van alle angsten. Vrijheid is om voor te leven en te sterven. Vrijheid is geluk en gezondheid. Dat zijn normale, menselijke, volwassen staten.
Wie niet gelukkig is, heeft geen reden te protesteren tegen de misdaad van de oorlog in Vietnam; die moet eerst in eigen hart en huis de vrede veroorzaken. Laten wij eens opnieuw beseffen de mensenrechten, in 1948 geformuleerd en als Universele Verklaring van de Rechten van de Mens ook door Nederland, ook door de Verenigde
| |
| |
Staten van Amerika, en ook door de Sovjet-Unie ondertekend en soms zelfs geratificeerd.
Alle mensen zijn vrij geboren, gelijk in waardigheid, gelijkberechtigd. Alle mensen hebben het gezonde verstand, waarvan zij al dan niet gebruik kunnen maken, alle mensen hebben een geweten, dat zij in slaap kunnen sussen, of dat zij vrijuit kunnen laten spreken, alle mensen behoren ten opzichte van eikaar te handelen in een geest van broederschap.
Iedereen heeft recht op leven, vrijheid, en veiligheid. Er zijn geen slaven. Iedereen heeft bewegingsvrijheid. Iedereen heeft ALLES.
En waarom sta ik hier, om dit - ten overvloede - te vermelden? Omdat aan deze rechten bij voortduring getornd wordt, onrechtvaardig, onbewust en onnodig.
Dat de oorlog in Vietnam een misdadige oorlog is, ik hoef het niet onder woorden te brengen: wij weten het allen, daarom zijn wij hier. Elke oorlog is onrechtvaardig, onheil-spellend, overbodig, verouderd, achterhaald, voorbij, verléden tijd, geschiedenis.
Ik kan slechts éen ding hopen: dat de waarheid hier vanavond beleden naar buiten, verder, wordt gebracht, dat wij hier genoeg kracht uit onze aanwezigheid verzamelen om de wereld in te kunnen, vérder te kunnen. De waarheid kan niet vaak genoeg herhaald worden, waar dan ook, in kranten en op bijeenkomsten, waar mensen elkaar maar ontmoeten, of het er twee of miljoenen zijn, in straten en op pleinen, thuis en op het werk, in publiek en privé, voor de kamera's en de mikrofoons, in bed, bij vrienden en onbekenden.
En wat is dan die waarheid, waarover wij het hebben? Eenvoudige feiten, die iedereen kan naslaan, iedereen - elk kind kan ze volgen: OORLOG IS EEN ZIEKTE WAARAAN DE MENS ONTGROEIT OP DE WEG
| |
| |
NAAR ZIJN VOLWASSENHEID.
Het is een proefondervindelijk ervaringsfeit, de gehele mensheid door onder woorden gebracht: gij zult niet doden, gij zult niet doden, gij zult de ander laten leven, gij zult met de ander samen-leven.
Oorlog is een ziekte, die wij stuk voor stuk, individueel en waar ook ter wereld, kunnen genezen. Wij hebben allen onze eigen keuze: wij kunnen vergif zijn, of medicijn, haat uitdragen, of liefde, verwonden of genezen.
Wij beginnen bij onszelf, wij bannen elk geweld uit, elk geweld in woord, daad en gedachte - en wat zal geschieden? De zon schijnt stralender, de bioemen zijn elk voorjaar wonderbaarlijk mooier, de mensen ontroerend toereikender, al denken zij vaak ZELF nog dat zij ontoereiken.
Iedereen is zijn eigen verlosser en bevrijder, ieders koninkrijk is van deze aarde, hier en nu kan de opstanding beginnen.
Oorlog is frustratie, oorlog is niet-gekompenseerde seksuele bevrediging. Oorlog is sadisme en masochisme, oorlog denkt in beulen en slachtoffers, de oorlogsgedachte is een verstarde en verouderde zienswijze. De oorlog heelt geen enkele wonde. Wennen aan oorlog is onmenselijk. Wennen aan welke gevangenis dan ook is onmenselijk, de mens is er om zich van zijn eigen eenzame opsluiting te bevrijden. De mens is er niet om aan het leven te wennen, een levenslang vonnis, de mens is er om dagelijks opnieuw te scheppen en geboren te worden. Elke sekonde van dit leven kun je volop genietend beleven; het is de enige manier waarop je de dode, slaapwandelende, destruktieve en blinde mede-mens kunt bestrijden. Hoe veeltallig nog de angstige en twijfelende, onzekere en verschrikte mensen die dénken dat ze leven, die denken dat ze moeten vluchten of vechten, de verwarden in eigen
| |
| |
vooroordelen, de slaapwandelaars die wij de beslissingen over óns leven zullen moeten ontnemen.
Wie zich nu nog machteloos voelt, zal nooit de macht over zichzelf in handen kunnen nemen. Wie zich nu niet aan het leven kan bevredigen, is een gevaar. Wie met zijn pik niet klaarkomt, zoekt naar een geweer. Wie zich nu niet aan het valse spel, dat geweld heet, onttrekt, weet niet wat vrede is.
Vrede. Vrede. Vrede.
Ik spreek niet tot jullie alleen, ik spreek over jullie heen, en als mijn getuigen door jullie heen, tot die anderen die hier niet zijn, kunnen zijn, willen zijn, en wie we ten spoedigste op de hoogte moeten stellen van het ontegenzeggelijke feit dat wij hier zijn, in Amsterdam en Parijs, in Praag en Washington, in Saigon en San Francisco, in Brussel en Londen, in Tokio en Rotterdam, in Boekarest en Istanboel, in Peking en Antwerpen - om te getuigen, DAT WE ER ZIJN! Dat wij erbij zijn! Dat wij de wil van ieder zijn, de wil om te leven, om lief te kunnen hebben.
Dat we er zijn, massaal, individueel, verenigd, gezamenlijk: om te leven, om te vechten voor het leven met de wapenen van de vrede: ons hart, ons geweten, onze ziel, ons bewustzijn, ons gezond verstand, onze intelligentie, onze ogen, onze organen.
Want wat zien wij, en wat willen wij overal aanvaard zien? Dat de mens geen enkele vijand heeft, dat hij voor niemand (geen zwarte, geen rooie, geen gele, geen bruine mens) bang hoeft te zijn. De enige vijand van de mens is de zwaartekracht, de onwetendheid, het eigen oordeel dat hem vastlegt, zodat hij nooit meer een ander kan naderen en bereiken.
Dat de mens geen vijand heeft behalve zichzelf, zijn eigen onvolkomenheden, zijn eigen angsten, zijn eigen hel,
| |
| |
zijn eigen oogkleppen - het is zo'n eenvoudige boodschap die ik van alle daken zou willen schreeuwen, op alle muren kalken, en doen jullie het in Godsnaam voor me, want ik kan alleen maar spreken:
Leef! Leef! Leef! Maak je kenbaar. Laat van je horen! Getuig dat je leeft. Weet dat je leeft. Voel dat je leeft! Maak waar dat je leeft! Leef! Leef!
Doe wat je hart je ingeeft, ga de dialoog aan met je geweten, en vergeet de doden die je achter je hebt gelaten, want ze zullen je niet volgen. Je leeft voor de mens die leeft. Vergeet dat je ooit spijt hebt gehad, vergeet dat je ooit pijn hebt veroorzaakt en geleden, vergeet dat je ooit fouten hebt begaan, dat je je ooit zand in de ogen hebt laten strooien, dat je je ooit machteloos hebt gevoeld,
vergeet het, maak het ongedaan, begin opnieuw, en NEEM DE MACHT OVER.
Neem de macht over. De macht over jezelf. De macht om te zijn wie je bent. Niet het masker dat een ander van je verlangt. Niet de status die een ander zoekt. Niet de schijnproblemen die een ander kwellen. Niet een ander, die je gisteren was, maar degeen die je morgen wilt zijn. Niet alleen, maar verbonden. Niet voorzitter, of sekretaris, leider of lid van de zoveelste internationale, maar individueel en bewust op zichzelf staand onafhankelijk medewerker van de Eerste Mondiale. Hier, nu ter plaatse, opgericht.
Laten de stoottroepen van de strijd om de vrede, hier aanwezig, éen ding duidelijk beseffen: elk sektarisme, elk dogma, elke afsplitsing, elke scheiding, elke onenigheid, elke bureaukratisering en over-organisatie, elke doktrine, elk spel om de knikkers betekent het einde van elke revolutie.
En we zitten in een revolutie, middenin éen grote revolutie: DE EVOLUTIE VAN DE MENS, waarvan
| |
| |
tientallen revoluties onderdeel zijn: de seks-revolutie, de drug-revolutie, de cybernetische revolutie, de elektronische revolutie, de studentenrevolutie, de akademische revolutie, de revolutie van de geest, de kommunikatierevolutie. Met de dag verandert de mens, houd hem bij, houd jezelf bij. Wees bij de tijd, de tijden die veranderen. Verander mee, wees je tijd vooruit, geef aan hoe het morgen gaat, wees een voorbeeld: de mensen lachend en vrolijk op straat, vrije tijd voor iedereen, vrijheid voor iedereen om van te genieten. Zie de kontekst van ons dagelijks gebeuren wat ruimer, zie in hoeveel er in twintig jaar veranderd is, en stel je eens voor hoe het over twintig, tien, vijf jaar zal zijn. Hoeveel heilige huisjes zullen vallen! Hoevelen zullen zijn uitgerangeerd. Wat nog pas kortgeleden tien jaar duurde, gebeurt nu binnen enkele jaren, wat dit jaar is gebeurd, snelt al vlugger door ons leven dan het vorige jaar. Houd de tijd bij, leg je niet vast aan wat je vandaag weet, want morgen houdt een nieuwe omwenteling in waar je deel van uitmaakt, als je wilt mee evolueren, het leven ondergaan, ervaren en genieten.
De mens leeft voor zijn plezier. Draag dit plezier uit. Handel er naar. Spreek er over. Het is de grootste macht, het is de enige. Het is je wil om te leven, het is de scheppende verbeelding, die je zelf maakt.
De verbeelding, die verblind de oorlog heeft doen ontstaan, en die wij - verlicht met onze wetenschappelijke en menselijke kennis - weer kunnen uit bannen. Met de geest hebben wij onze warwinkel van problemen geschapen, met de geest zullen wij - daar ben ik volstrekt van overtuigd - al onze problemen uit de wereld kunnen helpen. De geest is oppermachtig, de geest kan alles, meer dan vijftig eeuwen kultuur, wetenschap en religie staan aan je zijde, de waarheid, het wapen van vroeger en nu:
| |
| |
energie machtiger dan materie, kreativiteit, kunst, liefde.
De dichter vecht met woorden, leer hem verstaan, zijn taal kan door iedereen worden begrepen. Vecht mee. Kommuniseer mede. Het is het grootste probleem. Gebruik je dichterlijke vrijheid, die zich nooit laat bestraffen, doorbreek bestaande scheidslijnen tussen mensen, iedereen kun je inspireren tot daden, red je leven door het leven te bezingen. Zelfbeklag en leedvermaak, het lastig vallen van anderen met je eigen kleine problemen, dat is geen kommuniseren; kommuniseren is de ander gelukwensen met het feit dat hij leeft, kommuniseren is je rechters om de hals vallen. Heb dit leven lief, en de dood zal zijn heerschappij doen varen. Bezing wat niet verloren mag gaan, en je zult het behouden. Leer mensen delen in levensvreugde.
Vertel ze, dat het leven zò de moeite waard is, dat er niet mee gespeeld mag worden. Vertel ze dat iedereen zijn eigen leven leidt, dat niemand anders mag beslissen over jouw leven, jouw dood - het is een recht, dat onomstotelijk in ieder van ons aanwezig is.
Ieder die zijn broeder haat, is een moordenaar. De geweldloosheid kent geen nederlagen. Er is maar éen overwinning: over jezelf. Geweldloosheid is niet een kledingstuk dat je kunt aan- en uittrekken: geweldloosheid, liefde, zetelt in het hart, een onafscheidbaar deel van ons eigenlijke zelf. Dat zegt Gandhi, de man die wist waarvoor hij vocht, een demokratie gevormd uit de vrijheidswil van een volk, een subkontinent.
De vrijheid, waar wij voor vechten, is er een die ons in staat stelt lief te hebben, de waarheid te zeggen, de vrijheid om te genezen wat ziek is.
Als wij de vrijheid verwachten, voor allen, bereiken we die pas door onze eigen innerlijke kracht, doordat wij alle rijen sluiten, eenheid doen ontstaan waar iedereen
| |
| |
in kan delen, zelfs mr Stheeman, zelfs burgemeesters en politie-kommissarissen.
De staten die tegenwoordig in naam demokratisch zijn, zegt Gandhi, zullen òf openlijk totalitair moeten worden, of als zij werkelijk demokratisch willen zijn, moedig geweldloos worden. Laten wij dit proberen te bereiken. Nederland: een demokratie, vooruitstrevend in zijn wil geweldloos te zijn.
Weg met de surrogaten, weg met de rantsoenering, weg met de nato.
Weg met de leugenaars.
Weg met de dommekrachten.
Weg met de zogenaamde machtigen, die een macht onder zich hebben, die zij toch niet mee het graf kunnen innemen; hun abonnement op het Financieel Dagblad zullen zij niet tot in de dood kunnen verlengen.
Nederland, desolidariseer je van de oorlog. Laat de viktorie maar in Amsterdam beginnen, de wereld zal graag volgen. Laten wij de vredesgedachte maar uitdragen - we hoeven niet eens aan politiek te doen, er zijn zoveel onweerlegbare feiten, er zijn zoveel eenvoudige martelingen, er is zoveel onwaarachtig onrecht dat we als mens kunnen deelnemen aan deze strijd, niet als lid van de sj, niet als provo, anjv'er, pvda'er of psp'er, Quaker of Dienstweigeraar alleen, maar als mens, die zijn verantwoordelijkheid beseft. Het gaat om meer dan links en rechts, het gaat om leven of dood.
Als wij maar feiten, feiten, feiten onder de ogen van mensen kunnen brengen, objektieve materialen waarmee wij alleen maar een nieuwe wereld kunnen bouwen. Er bestaat genoeg informatie, die uitgedragen kan worden - hoe onverwachter, hoe spontaner, hoe beter: iedereen hier kan schrijven, laat hij schrijven, iedereen hier kan spreken, iedereen hier heeft vrienden, laat hij zijn vrien- | |
| |
den overtuigen, laat hij bij voortduring nieuwe vrienden maken, zodat zij zich mede verantwoordelijk kunnen voelen voor een oorlog die in de geest van de mens woedt.
De vrede kan pas gevonden worden als we de overwinning op onszelf behalen, als wij onze eigen angsten overwinnen, onze eigen hang naar geweld bedwingen. Het is het enige wat gezegd kan worden. Dit geldt voor mij, dit geldt ook voor iedereen die het gezag van zijn geweten in vreugde kan aanvaarden.
(Op een bijeenkomst van de Aktiegroep Vietnam in de Brakke Grond, Amsterdam, gelezen op 18 mei 1966)
|
|
Auteursrechtelijk beschermd