Verzamelde romans. Deel 37. De held van Temesa

[p. 315]

13

Tijdens mijn laatste gesprek met Euthymos, in zijn kamer in de herberg, heb ik een fout gemaakt die noodlottig had kunnen worden. Ik vergat hem de eed te laten zweren, en toen het mij te binnen schoot, was het te laat. Maar hij koesterde blijkbaar niet de minste achterdocht. Hij moet in mij de jammerlijkste aller overwonnenen hebben gezien, aangetast tot in het merg, zonder eer, zonder bezinning. Mijn klachten, mijn gekromde houding en trillende benen, mijn schichtig opkijken, mijn voornemen om mij te bedwelmen en een gat in de dag te slapen: hij scheen zoiets altijd al van mij verwacht te hebben, en mijn wijselijk ingelaste smeekbeden om genade voor recht te laten gelden sneed hij af met zulk een ploertige hooghartigheid, dat hij bijna op de plaats zelf aan zijn eind was gekomen.

De meeste tijd ging ermee heen hem het heroön aan te praten. Daar wou hij eerst niet van horen. Het moest bij mij thuis gebeuren. Toen ik hem op Mekionike's goede naam wees, en de mogelijkheid van ontdekking door de buren, zei hij:

‘Rumoer maak ik nooit bij die dingen.’

‘Neen, het kan niet, Euthymos,’ riep ik op klagelijke toon, ‘begrijp dat toch. U zo bekend, mijn huis anders zo eenzaam, en nu door nieuwsgierigen des te meer in het oog gehouden. Onder de blote hemel, misschien... Maar ik neem aan, dat ook dit niet tot uw gewoonten behoort.’

‘Een dak boven het hoofd is wel het minste dat iemand mag verlangen. Maar het heroön: neen. Ik zou te veel herinnerd worden aan de verstreken nacht, toen ik daar voor niets heb gestaan. Ik beloof u, dat ik heel stil zal zijn.’

‘Neen,’ riep ik uit, en deed alsof ik mij vermande, en maakte

[p. 316]

spartelende bewegingen met beide handen, en blikte wild om mij heen, ‘het gebeurt niet! Het heroön, of helemaal niets. Dan klaagt u mij maar aan, dan moet ik maar te gronde gaan.’

‘Waarom bent u zo gesteld op het heroön?’

‘Maar begrijpt u dat dan niet, Euthymos? Omdat er niemand komt! Zelfs vandaag, midden op de dag, is er niemand geweest, alleen Krokinas, met een zak, om kleine bezittingen te halen. Ik heb hem verweten, dat hij mij verraden had, maar deze man heeft een hart van steen, - een zeer koude natuur. Maar verder niemand, want ze zijn allemaal nog bang. En eerst recht in de nacht! Het is de enige veilige, voor u veilige, en daarbij beschutte plek in heel Temesa. Fakkels vindt u in de kist, niet ver van de offertafel, - wacht, ik zal mijn dochter zeggen, dat ze alvast een fakkel aansteekt; het licht ziet u op een afstand, en wanneer een ander het ziet, maakt hij dadelijk rechtsomkeert. Komt u niet voor middernacht; ik wil nog bidden samen met mijn dochter, haar alles nog iets beter uitleggen. Het is een grote stap voor mij, Euthymos, een stap, die het vaderhart verscheurt...’

‘Wat zei zij ervan?’ vroeg Euthymos, met een glimlach om mijn deerniswekkende toestand.

‘Ach, dit meisje... Vraag mij er niet naar. Ik bewonder haar volgzaamheid, haar kinderlijke gehoorzaamheid, en of ik haar beklagen moet, nu zij zich voor haar vader opoffert, weet ik niet eens. Om al het pijnlijke voor haar weg te nemen heb ik de nadruk gelegd op uw heldenmoed, en de goddelijke eer door u in Temesa genoten... Wij samen weten wel beter, maar daar heeft zíj niets mee te maken... Zij is zeer gesloten van aard, en zal vermoedelijk niet veel tegen u zeggen, maar toen ik haar voorhield, dat er op dit ogenblik heel wat meisjes in haar plaats zouden willen zijn, heeft zij mij, geloof ik, wel begrepen.’

‘U heeft dus geen kwaad van mij gesproken... Denkt ze soms, dat ik verliefd op haar ben?’

‘Wat zij dénkt, Euthymos... Maar u bedoelt misschien, dat ik geen goed van u kon spreken, omdat zij toch weten moest waarmee u mij - en daarmee ook haar - bedreigt? Maar dan kent u mij niet. Ik ben niet de man om een onschuldig kind haat in te gieten. Ik kan niet eens zeggen, dat ík u haat. Neen, ik heb haar gezegd, mij gedeeltelijk van uw eigen woorden bedienend, dat uw rechtvaardigheidsgevoel in opstand was gekomen, omdat de dochters

[p. 317]

van de priesters altijd gespaard zijn gebleven, en dat u mij een les wou geven, om mijn zelfverzekerdheid.’

‘Men moet wel een kind zijn om zoiets te geloven.’

‘O, misschien gelooft ze het ook niet. Later, misschien dat ik haar dan alles vertel.’

‘Dus u haat mij niet.’ - Op zijn star en zelfgenoegzaam masker tekende zich de minachting af voor kruipend gedierte, dat niet eens weet te haten.

Ik bracht de hand naar het hoofd, en sloot de ogen. - ‘Neen, ik geloof het niet, Euthymos. Ik heb u beledigd, en in uw plaats zou ik hetzelfde hebben gedaan. U was hier een vreemdeling, een eenzame, u voelde zich door de goden uitverkoren tot het volbrengen van een grootse en nuttige taak, - ik had u moeten ontzien. Mijn tong is te scherp, dat heeft mij al veel leed berokkend in mijn leven... Wie weet rust er een Temesisch noodlot op mij. Temesiërs hebben vroeger de Held gestenigd, en ook hij was een vreemdeling, die beter had verdiend. Als priester voelt men die dingen anders.’