Verzamelde romans. Deel 37. De held van Temesa

[p. 310]

12

De moeilijkheid met Mekionike was, dat zij onder het koken nooit gestoord wilde worden, en zelfs redelijke stoornis beantwoordde met urenlang mokken. Ik achtte haar in staat om bij haar eten te blijven wanneer het huis in brand stond, en aardbevingen hadden op die ogenblikken helemáal geen betekenis voor haar, ook al was zij daar, wellicht door herinneringen aan de dood van Anaxibia, altijd banger voor geweest dan andere kinderen. Bovendien was ik er vrijwel zeker van, dat zij die middag Pherenike bezocht zou hebben, en dus dubbel weerbarstig zou zijn. Iedereen verwachtte nu immers, dat zij uitgelaten was van geluk, en dit was voor haar voldoende, niet alleen om niet gelukkig te willen schijnen, maar ook om het niet te zijn. Trouwens, was zij werkelijk wel zo verheugd over de redding van Pherenike? Ik wist niets van haar af. Anaxibia en ik hadden haar tot een sfinx opgevoed, met onze twisten. Op een goede dag zou zij wel iets buitensporigs doen, dacht ik soms; maar dit buitensporige zou ook daaruit kunnen bestaan, dat zij in zeer dringende omstandigheden helemaal niets deed.

Zij was nog niet thuis, maar verscheen toch vrij spoedig, tamelijk opgewekt. Dadelijk versperde ik haar de weg naar de keuken.

‘Ben je bij Pherenike geweest?’

‘Ja, maar niet lang. Daarna heb ik op straat naar de optocht gekeken.’

‘Was Pherenike blij?’

‘Ja, ze sliep nog, toen ik kwam. Haar vader was er ook. Hij zal u opzoeken.’

Met zachte drang kreeg ik haar in de kamer, niet eens tot haar verbazing. Zij verbaasde zich nooit over iets dat ik deed. Daar

[p. 311]

zou nu verandering in kunnen komen.

‘Heb je onze bokser gezien?’

‘Neen.’

‘Pherenike zal hem wel erg dankbaar zijn.’

‘Ja, maar ze was moe.’

‘Jij ook zeker: erg dankbaar?’

‘Iedereen is dat immers.’

‘Heel Temesa houdt hem voor een held.’

‘Een held? O, ja, een held.’

Wie zoiets neerschrijft moet erop verdacht zijn bij zijn lezers de meest zwaarwegende vermoedens te wekken omtrent hartsgeheimen. Een lezer vermoedt trouwens niets liever, zodat voor de schrijver de verleiding groot moet zijn hem hierin halverwege tegemoet te komen. Maar ik schreef toen niet. Ik luisterde alleen maar, en begon mij hoe langer hoe minder op mijn gemak te voelen. Ik mocht ervan uitgaan, dat deze dag alle veertien- en vijftienjarige meisjes, en de ouderen, en een aantal getrouwde vrouwen, in meerdere of mindere mate verliefd waren op mijn varken uit Lokroi; dit was simpelweg een uitvloeisel van de menselijke natuur, en waarom zou Mekionike, die vroeger op zijn minst toch gedaan had alsof zij met hem dweepte, daar een uitzondering op maken? En ging ik mijn varken tónen als varken, dan moest ik maar afwachten wat er gebeurde. Dan kon het wel eens zijn, dat zij in míj die diersoort ging zien. Toen zij een aarzelende blik naar de deur wierp, had ik waarlijk met de opwelling te kampen mijn plannen op te geven.

‘Luister eens, het eten kan wachten. Ik moet met je spreken. Luister goed, en val mij niet in de rede. Onze vuistvechter is niet alleen een held, maar ook een slecht mens. Hij wil zich op mij wreken, omdat ik hem tegengewerkt heb. Wanneer ik hem zijn gang laat gaan, maakt hij mij het leven in Temesa onmogelijk. Zo ik al niet gestraft word, word ik toch verbannen. Wil jij mij helpen?’

Ze wachtte even, en keek langs me heen, de bruine ogen klein en wat dromerig. - ‘Ja, maar waarmee?’

‘Hij heeft beloofd mij niet langer lastig te zullen vallen, wanneer ik een verzoek van hem inwillig. Daar ben jij bij betrokken. Zoals je weet, heeft hij de Held verdreven. Iedereen gelooft dat. Ik niet, en dat heb ik hem gezegd, en hij wist ook al eerder, dat ik

[p. 312]

geen vertrouwen in hem stelde. Hij van zijn kant had mij verweten, dat de dochter van de priester altijd vrijuit ging. Nu is zijn eis, of verzoek...’

‘Waarmee bedreigt hij u dan?’

‘Laster,’ zei ik, ‘dat vertel ik je later. Ik ben onschuldig, maar hij heeft getuigen omgekocht, Krokinas onder anderen. Zijn eis komt hierop neer, dat jij een nacht in het heroön moet doorbrengen, en dat hij daarbij aanwezig zal zijn, min of meer als de priester. Zelf gelooft hij natuurlijk, dat je veilig bent, maar volgens hem zou ik dit niet moeten geloven, omdat ik er immers niet van overtuigd ben, dat de Held voorgoed verdwenen is. In die waan heb ik hem gelaten, maar ik weet, dat je volkomen veilig zult zijn, eenvoudig omdat de dochter van de priester, die de Held altijd trouw gediend heeft, voor hem als slachtoffer niet in aanmerking komt. Bovendien, en dat weet hij nog veel minder, ben je veilig, omdat ik in de onmiddellijke nabijheid zal zijn. Dreigt er gevaar, van welke kant ook, dan schiet ik toe, en verdedig je. Of ben je bang?’

‘Ik ben nergens bang voor,’ zei ze minachtend, ‘maar wat moet ik doen? Moet ik soms in slaap worden gebracht? Het is nu toch geen offernacht meer?’

‘Je moet zo weinig mogelijk doen, en vooral zo weinig mogelijk zeggen, nog beter helemaal niets. Vertelt hij je dingen over mij, dan laat je hem praten. Het is in zijn belang om je van mij te vervreemden. Ik zal een teken met je afspreken. Wanneer er iets gebeurt, of wanneer hij iets doet dat je niet bevalt, geef je dit teken. Dan ben ik bij je.’

‘Wat zou hij kunnen doen? Het is alsof ik banger voor hem moet zijn dan voor de Held.’

‘Omdat hij een slecht mens is, en omdat ik hem niet vertrouw. Je moet op alles verdacht zijn. Je hebt niets te doen dan te zwijgen en op te letten. Ik laat hem eerst nog een eed zweren, dat hij mij met rust laat, wanneer zijn eis is ingewilligd.’

‘Wat is het teken?’

‘Je klopt driemaal met je sandaal tegen de drievoet of tegen het rustbed waar je op zit. Niet te hard, anders krijgt hij argwaan.’

Na mij het zweet van het voorhoofd te hebben gewist herhaalde ik alles nog eens, hoofdzaken inprentend, verdere uitleg vermijdend. 's Avonds laat zou ik haar zelf naar het heroön brengen,

[p. 313]

langs een omweg. Wat er in haar omging: ik weet het nog steeds niet, en het lijkt mij zelfs de vraag of de goden het weten. Lees ik in de Theogonie van Hesiodos de beschrijving van de Chaos, dan heb ik een duidelijker beeld van Mekionike's gemoedstoestand dan toen ik haar voor mij zag zitten, het bruine haar boven het ronde voorhoofd weggestreken, in de ogen een zweem van onverschillige spot. Zag zij, halve jongen nog, zoals ieder veertienjarig meisje, in onze samenzwering alleen maar een avontuurlijk spel van handig bedrog? Was Euthymos nu voor haar een slecht mens geworden, of een willekeurige tegenstander, of een soort speelgenoot? Uit niets tijdens ons gesprek, dat de Lakonische afstamming van haar grootmoeder eer had aangedaan, had ik kunnen opmaken, ik wil niet eens zeggen wat zij voor hem voelde, maar wat zij voor hem zou kunnen voelen, wanneer hij haar de schok gaf, die beantwoord moest worden met een niet te luid drievoudig geklop met de sandaal. Zou haar aanhankelijkheid aan mij daartegen bestand zijn? Zou zij hem niet verdedigen? Zich met een kreet tussen ons in werpen was al zulk een verdediging, ook al zou ze later kunnen zeggen, dat ze mij van een moord had willen weerhouden.

Het enige waaraan ik houvast had was haar betrekkelijke ongevoeligheid voor bloed. Bij huiselijke offers had ik Mekionike en Pherenike wel eens gadegeslagen. Pherenike wendde dan de ogen af, terwijl Mekionike veeleer geneigd was haar plomp handje in een afgesneden hals te steken. Mocht ik daarop bouwen? En wat had ik nog meer kunnen doen om mij zekerheid te verschaffen? Het was mij vroeger immers ook nooit gelukt? Laat staan thans, met een vraag van de strekking ‘of ben je soms verliefd op Euthymos?’ - een vraag, die onder de gegeven omstandigheden niet alleen belachelijk was, maar die zij niet kon beantwoorden, omdat zij het niet wist.

Geen weldenkend mens zal ontkennen, dat wat ik ging ondernemen het meest onverantwoordelijke spel was, ooit door een vader met zijn dochter bedreven, erger haast nog dan bloedschande, en zonder weerga in de oude verhalen zelfs over het geslacht der Atriden. Maar ik moet dat alles nog eens overlezen, en er is zoveel meer, er wordt tegenwoordig van alles geboekstaafd, ook over de Perzen en andere barbaren. Onder ons gezegd, zou ik Agamemnon best in staat achten om, zo hij nog in leven was ge-

[p. 314]

weest, Elektra of Chrysothemis te gebruiken om wraak te nemen op Aigisthos.

Nu ik erover nadenk, herinner ik mij een geval van wraak met behulp van een onschuldig meisje, dat zich in mijn jeugd in Rhegion heeft afgespeeld onder de vissersbevolking. Treurspeldichters zullen hierop neerzien, maar ik voor mij vind een jaloerse visser altijd nog dichter bij Agamemnon of Orestes staan dan bij een woedende leeuw of een hongerige wolf. Het ging aldus toe: de vrouw van de visser pleegde reeds enige tijd overspel met een jonge visser, die nog veel minder goed van de vrouwen af kon blijven dan Euthymos, en die in Rhegion zelfs een weinig belachelijk werd gevonden. De echtgenoot stuurde zijn dochter op hem af, en zijn berekening moet niet zoveel hebben verschild van de mijne, want wie snijdt men gemakkelijker de keel af dan de verleider wie het voorgenot der liefde naar het hoofd is gestegen? Het meisje stond in een hoek toe te kijken; of zij van te voren ingelicht was weet ik niet. De doortastende vader gaf zichzelf aan als wreker van de eer van zijn dochter, en in verband met de slechte naam van de medeminnaar werd hij zonder verwijl vrijgesproken, waarna, zoals de volksmond wilde, zijn huwelijk tot een der gelukkigste werd uit Rhegion.

Wie naar lotgenoten onder vissers zoekt moet door zijn geweten wel diep verontrust zijn. Maar tegenwoordig laat ik toch eerder mijn verontschuldigingen gelden; en het is waar, dat ik ook thans nog niet zie hoe ik Euthymos zonder dit mij zo dierbare lokaas in de val had kunnen lokken. Ik heb nog aan vergiftigen gedacht. Maar, zoals alle geschiedschrijvers weten, lukken vergiftigingen alleen aan het Perzische hof. Al die dranken, al die poeders hebben een smaakje.