Verzamelde romans. Deel 37. De held van Temesa

[p. 208]

7

Dat onze jonge bokser in laakbare uitspattingen was gevlucht, werd door zijn vereerders aanvankelijk goed opgenomen. Ook door mij: ik herademde. De Politesdienst leek gered, tot in lengte van jaren. Natuurlijk hield ik er rekening mee, dat Euthymos, zolang hij niet dronk, overdag sliep, en bij de on-olympische vermakelijkheden geen vinger erbij brak, als vechter volwaardig bleef. Het was veeleer zijn karakter, dat ik niet meer vertrouwde. Zijn vasthoudendheid had toch wel enige indruk op mij gemaakt, en nu bleek hij niet eens in staat zichzelf vast te houden. Ik beschouwde hem als een half kind, uitrazend na de jaren van gedwongen onthouding ter wille van zijn Olympische overwinning. Hij had het werkelijk verdiend, deze bezoeken aan tempels van ontucht, die mij mijn vroegere avonturen in de herinnering brachten, - sinds enige jaren onderhield ik betrekkingen met iemand in Temesa, wier naam ik niet noemen kan, en die mij geen andere last bezorgde dan haar brandend verlangen om Mekionike van tijd tot tijd te mogen zien, - hij had er werkelijk goed aan gedaan naar ons toe te komen, deze onervarene, hier kon hij alles leren wat hem nog ontbrak, tot bescheidenheid toe.

De berichten van Krokinas leken van nu af aan meer schilderachtig dan betrouwbaar. Dat Euthymos kort na elkaar drie vrouwen kon beminnen, en dan nog eens opnieuw, in een andere volgorde, meende ik op rekening van zijn verhitte verbeelding te mogen stellen. Hij was er nooit bij, en zou dit ook niet hebben gedurfd. Hoogst aannemelijk leek mij daarentegen het bericht, dat de jonge Agesidamos door zijn vader naar Lokroi terug was gehaald; men schijnt hem gewaarschuwd te hebben, dat zijn zoon in een gescheurd vrouwengewaad stomdronken op straat was ge-

[p. 209]

zien, meisjes had aangerand, en zo meer. Een ander verhaal van Krokinas wees erop, dat Euthymos nu ook al de eerbied voor zijn Olympische overwinning had verloren. Een bepaald doel kon ik in het dragen van een olijfkrans tijdens zijn feestgelagen tenminste niet ontdekken. De echte krans bevond zich in Lokroi, in de tempel van Zeus, maar hij moest deze nabootsing toch als een ontheiliging ervaren, te meer waar de man met het strottehoofd hem ermee gekroond had, en wel onder het aanroepen van de god Priapos. En nog steeds dacht ik: hij gaat weg, op een goede ochtend is hij er niet meer, alles is een droom geweest. Ik had mij toch meer bezorgd gemaakt dan ik mijzelf had durven bekennen.

Euthymos ging verder en verder. Voor het rumoer der drinkgelagen was hij de man toch niet, te meer omdat hij niet dronk, en in opvoeding en ontwikkeling ver boven zijn makkers uitstak, die bovendien steeds meer moeite hadden hem naar de ogen te blijven zien. Bij wijze van vergoeding had hij een gebied ontdekt, dat hem in Lokroi niet geheel vreemd geweest kan zijn, maar dat in het vrijere Temesa, en dan bij de haven, wel een onweerstaanbaar beroep moest doen op mannelijke vermogens, waaraan men in Olympia weinig aandacht pleegt te schenken. Hij had de vrouw ontdekt, onze kleine held. Hij ontdekte steeds nieuwe vrouwen, hij liep alle tempeltjes af, betalend wat men vroeg, beminnend wat men aanbood. Maar deze eindeloze wisseling van gemakken begon hem weldra tegen te staan, en hoewel hij het vermaak er niet geheel aan gaf, en er nog steeds wel van hield zijn vrienden te verbazen met de onuitputtelijkheden van Herakles en de kunstjes van de Dionysische Stier, besloot hij ook vrouwen van ander slag een kans te geven, en kort na elkaar verleidde hij twee meisjes, die daar door afkomst en levenswandel niet het allereerst voor in aanmerking kwamen. Een van hen heeft nog een kind ter wereld gebracht, - ieder, van de toestanden in Temesa enigermate op de hoogte, weet wie ik bedoel, - en daar mag zij achteraf trots op zijn geweest, zijn aandeel aan deze bestendiging kan toch niet anders dan een schurkenstreek worden genoemd. Die meisjes waren niet meer jong, en wie weet hebben zij hem aangemoedigd, maar ik vond, dat hij, in zijn bijzondere omstandigheden, de burgerij van Temesa wel iets meer had mogen ontzien, - tenzij hij het hele Politesplan eraan gegeven had, wat natuurlijk óok een oplossing geweest zou zijn. Dat hij, zoals

[p. 210]

Krokinas beweerde, ook meisjes op straat aanrandde, is door niets bewezen; wel is hij een keer uit een hut bij de moerassen geworpen, waar hij een getrouwde vrouw had gevolgd op klaarlichte dag. Daar woonde een visser, die zijn man stond, en hem met het mes in de vuist beschaamd deed afdeinzen. Een andermaal had de man met het strottehoofd Euthymos een meisje gebracht, dat een verklede jongen bleek te zijn, die toen door de aanwezigen werd afgeranseld. Er waren nog meer verhalen. Alle weldenkenden in Temesa hadden zich allang van hem afgekeerd. En waarom greep Theagenes niet in? Ik, arme onwetende, begreep dat maar niet. Al dat peinzen, al dat raden, heb ik Theagenes later veel meer kwalijk genomen dan zijn bedrog als zodanig. Trouwens, was de visser een aanzienlijk koopman geweest, of het meisje met het latere kind de dochter van een priester, dan had hij er zich niet zo gemakkelijk van af kunnen maken.

Hoezeer ik hem als mens en held en minnaar opgegeven had, toch dacht ik veel over Euthymos na, met iets van die verre, koele genegenheid, die het bespiegelen schenkt. Het had weinig zin hierover met anderen van gedachten te wisselen, met Lampriskos bijvoorbeeld, die de mond vol had van de verandering in alle dingen, en de daling en de stijging, maar die het vermoedelijk toch wel te ver gegaan zou zijn, zo ik Euthymos had voorgesteld als de veranderde Polites, en Polites in zijn afdaling als Euthymos in zijn zeer geringe stijging. Maar dat hier een geheimzinnig verband bestond, leed voor mij geen twijfel. Het zou overdreven zijn te zeggen, dat men gelijk wordt aan wat men bestrijdt; geen Griek is ooit een Pers geworden, geen rechter een dief, en door de wolken te verdrijven wordt Helios nog niet tot de god van de regen. Maar iets ervan is waar; en vooral is het waar, daar waar het bestrijden maar half is en niet tot het einde gaat der algehele vernietiging. Een vijand wordt vernietigd, zijn ledematen verstrooid, zijn bloed gespild, waarom? Omdat hij anders ons bloed, ons lichaam, zou kunnen besmetten met zichzelf. Door Polites uit te dagen, zij het maar in gedachten, had Euthymos zich onvermijdelijk blootgesteld aan de tegenkracht, die een tweede Polites van hem maakte, een vrij goed gelijkende nabootsing, die meisjes bevlekte en hutten binnendrong in Temesa. Dit was geen wraak van Polites, voor wie Euthymos veel te onbeduidend was, het was de noodzakelijke vervulling van een

[p. 211]

wet, een wet die nooit veranderen zal, wat ook Lampriskos moge zeggen. Het koord der noodzakelijkheid omvatte hen beiden, de reus en de dwerg, en Euthymos voelde wel aan zich trekken, maar wie of wat dit deed, dat wist hij niet. Hij zou het niet eens geweten hebben, zo hij minder had gebokst en meer nagedacht.

Inmiddels hadden de Lokriërs het lot van de jonge Agesidamos moeten delen: zij werden uit Temesa verwijderd. Euthymos werd bij Theagenes geroepen, en ontving de dringende raad zijn vrienden nog diezelfde dag terug te sturen naar Lokroi, wilde hij geen kans lopen zelf eerder te gaan. Zo geschiedde, en het zal hem wel weer geld hebben gekost. Krokinas sprak van schandelijkheden met een tienjarig meisje, bedreven onder aanvoering van de man met het strottehoofd, die in Lokroi volgens de geruchten in Oenothrische meisjes zou handelen: maar hij gaf volmondig toe, dat menigeen er belang bij had om de door hun ruwheid en verwatenheid gehate Lokriërs door middel van laster de stad uit te krijgen; en in elk geval had Euthymos met deze ene euveldaad niets uitstaande gehad. Toch leek zijn toestand niet benijdenswaard. Hij was zijn lijfwacht kwijt, had in brede kringen van Temesa zijn goede naam verspeeld, en kon er zeker van zijn, dat Theagenes ook hem niet zou sparen, wanneer hij het te bont maakte. Dit deed hij ook niet meer. Hij sloot zich op in zijn herberg, en betaalde de waard grote sommen om met rust gelaten te worden. Ging hij uit, dan vergezelden hem twee matrozen van een Korinthisch schip, dat in de haven lag. Ook hen moest hij betalen. Zij waren harig en woest, droegen het mes tussen de tanden, en sjokten naast hem voort als de beren uit het hoge Silagebergte.