Verzamelde romans. Deel 37. De held van Temesa

[p. 197]

5

De gebeurtenissen, waar ik op zinspeelde, bestonden hieruit, dat Theagenes' schrikbeeld in de kortst mogelijke tijden in vervulling ging, al was degene die woordbreuk had gepleegd niet Euthymos zelf. Naar het scheen had een van zijn makkers in dronkenschap zijn mond voorbijgepraat; of zij hadden zich geergerd aan het uitstel en de omslachtigheid der onderhandelingen. Deze boksers en worstelaars, alsmede de man met het strottehoofd, die zij als knecht hadden meegenomen, maar die hen veeleer probeerde te tyranniseren, had hij natuurlijk het strengste stilzwijgen opgelegd. Hij was dan ook woedend, toen het geheim uitgelekt bleek te zijn (dit gold dus niet voor de zending naar Delphi, daarvan waren zijn vrienden niet op de hoogte), en er moeten harde woorden zijn gevallen, alleen daarom niet door nieuwe gebroken neuzen kracht bijgezet, omdat Euthymos haast had naar Theagenes te gaan om zijn onschuld te betuigen. Theagenes geloofde hem wel. Hij gaf zich althans niet de moeite om hem niet te geloven, en drukte hem op het hart zich zo weinig mogelijk in de stad te vertonen, en zijn volgelingen tegenberichten te laten verspreiden. Euthymos knikte, en vroeg toen hoe het gaan moest, wanneer de boden uit Delphi niet op tijd terugkwamen, of met een ongunstig antwoord. Theagenes liet zijn rimpels spelen en zei iets nietszeggends. Het afscheid was koel. De geheim gehouden klucht was afgelopen, de tragedie kon beginnen. Maar Theagenes zag dat niet.

Het duurde enige tijd voordat de geruchten van de havenwijk tot het eigenlijke Temesa doordrongen, om daar hun verderfelijke werkzaamheid aan te vangen. Maar toen was er ook geen houden meer aan. Het was alsof men er jaren op had zitten wach-

[p. 198]

ten. Hoeveel oude legenden weten daar ook niet van te verhalen: het doden van het monster, het bevrijden van de jonkvrouw! De ware held van Temesa was nu de Lokriër Euthymos met zijn schunnige aanhang: in hem waren Perseus, Theseus en Jasoon vereend; wie weet was zelfs Herakles van de partij, ik moet bekennen in diens lotgevallen slecht thuis te zijn, in verband met mijn oude afkeer van de athleet Milon. Daarbij vergat men, dat de drie genoemden konings- of zelfs godenzonen waren geweest, de eersten van hun land en tijd, geen afgerichte bengels met een platgeslagen oorschelp en een afgrond van onkunde. Olympia vergoedde alles. Ik ben daar nooit geweest, ik meen aan mensen als Praxidamas, die nog steeds vol wijding in Euthymos' voetsporen wandelde, de afgodische verering van geöliede knapen te mogen overlaten, van wie éen op de tien de Hellenenrechters met valse grepen trachten te bedotten, en de andere negen daar te onnozel voor zijn. Men zou van de stad Temesa waarlijk iets meer doorzicht hebben verwacht! Intussen, angst kan veel. De dag van de loting was niet ver meer.

In zover hield Euthymos zich trouw aan de afspraak, dat over het raadplegen van de Pythia ook thans geen woord over zijn lippen kwam. Maar ik geloof niet, dat dit veel verschil maakte. In Temesa heeft Delphi niet dezelfde naam als in Athene of Sparta. Het ligt verzonken achter de horizon, en deze horizon bevond zich toentertijd bedenkelijk dicht bij de grenzen van het Perzische rijk. Wellicht uit gedachteloosheid, had de Pythische Apolloon vroeger wel eens vergissingen begaan, onbegrijpelijke misslagen, en dat vergeet de stad die het overkomt niet zo licht. Het beslissende was natuurlijk, dat de Pythia zou kunnen weigeren. Het was een geval van ja of neen; terwijl het beeld van de jonge held uit Lokroi, er op eigen gezag op uittrekkend, met vage toestemming, vage weigering, vage tegenwerking, dit ja of neen toverachtig mengde tot een hoopvol ‘misschien.’ Een kans van éen op de tien voor Euthymos alléen sprak veel meer tot de verbeelding dan een kans van vijf op de tien bij de Pythia.

Niet Krokinas was de eerste die mij inlichtte, maar de Krotonse weduwe, die sinds enkele jaren Mekionike en mij in het stoffelijke verzorgde. Een van mijn zusters had haar aanbevolen, en kortweg gestuurd: een dik praatstertje met vuilgrijs haar, toegewijd genoeg, maar altijd met de buren bezig, altijd leegborrelend

[p. 199]

in onnut gesnap. Haar man was goudsmid geweest, en om de hals droeg zij een ketting van geldstukken, zodat zij bovendien rinkelde. Van goud waren ze zeker niet; en toen ik haar vertelde, dat men op de wapensmederij het hoge bronsgehalte ervan had bewonderd, deed zij mij het verhaal van een slecht huwelijksleven, aangevuld door een verhaal over een van haar zoons, een kapitein, die schipbreuk had geleden vlak bij Kaap Lacinia, waarna hij, weliswaar nog in leven, maar van alles beroofd, uit boosheid een gouden wijgeschenk, of laat het eveneens van brons geweest zijn, uit de tempel van Hera Lacinia terug had gehaald. In huis snoerde ik haar gemakkelijk de mond; Mekionike daarentegen liet haar naar hartelust praten, vooral wanneer zij iets van haar verlangde dat moeilijk verenigbaar was met de door mij ingestelde tijdsindeling. Want mijn zin voor orde en regel merkte na de tempel nu ook mijn huis. Soms hoopte ik, dat Mekionike mij ermee plagen zou, maar zij gaf de voorkeur aan stille overtredingen, waarbij zij de Krotonse overigens nooit de schuld gaf. Zij dekten elkaar, maar voor iemand als ik kon zoiets niet lang verborgen blijven.

Toen Mekionike ondanks mijn verzoek de naam Euthymos weer eens in de mond nam, zou ik voor het eerst van mijn leven tegen haar uitgevaren zijn, zo niet een eigenaardig glimlachje mij op de gedachte had gebracht, dat hier iets anders aan de hand was dan de, gelukkig nog zo onpersoonlijke meisjesverrukking. Onpersoonlijk althans bij háar, - van Pherenike was ik minder zeker. Zij was ook iets ouder dan Mekionike, daarbij van nature veel aanhankelijker, veel meer van de zaken van het hart vervuld, zodat zij het wel geweest zal zijn, die bij dit gezamenlijk dwepen de leiding had genomen.

Ik liet niets merken, en vroeg Mekionike alleen, of Pherenike er nog altijd over dacht haar hart te verliezen aan deze neuzenverbrijzelaar. Hierop sloot zij geduldig de ogen, en zei dat ik maar eens naar het achterhuis moest gaan, dan hoorde ik er wel meer van. In het achterhuis was volgens mijn rooster de Krotonse bezig met het gladstrijken van priestergewaden tussen heetgemaakte stenen. Zij deed dit altijd heel slecht, ik kon dus twee vliegen slaan in éen klap. Maar zij was er niet. Ik moest haar bij de buren vandaanhalen.

Voor echt dom had ik haar nooit aangezien, en ik begrijp nog

[p. 200]

steeds niet waar zij de moed vandaan haalde mij in mijn gezicht te zeggen wat zij die ochtend op de vismarkt had gehoord: dat de ene held van Temesa de andere ging bestrijden, met de vuist, - daar kwam het tenminste op neer. Het bloed steeg mij naar de wangen, minder nog van woede dan door dat eigenaardige schuldgevoel, dat iedere ingewijde overvalt, zodra een geheim geen geheim meer blijkt te zijn. Een ondeelbaar ogenblik: had ik er soms met iemand over gesproken? Neen, alleen met Theagenes. Had Krokinas ons gesprek afgeluisterd? Neen, Krokinas had bij de poort gestaan om de athleten in het oog te houden. Toen voelde ik mij opeens vrolijk worden, want ik had wederom aan Theagenes gedacht, die zijn trekken wel heel vlug thuisgekregen had. Niet al te streng, daarom, verbood ik de vrouw in mijn bijzijn en in dat van Mekionike ooit nog over de vuistvechter Euthymos te spreken, en bij de buurvrouw in het geheel niet te spreken, doch alleen te luisteren. Tevergeefs speurde ik naar leedvermaak op haar gezicht, maar toen zij nukkig en rinkelend wegliep, en de gewaden liet liggen en de stenen afkoelen, ging mij door het hoofd, dat zij dit nooit zou hebben gewaagd, zo zij in mij niet een bedreigd man had gezien, een eerlang onttroonde, een overbodige. Met Mekionike sprak ik er niet over. Haar glimlachje wees erop, dat zij alles voor praatjes van de Krotonse hield, maar het toch belangrijk genoeg had gevonden om mij te waarschuwen. Dat was ongeveer zoals ikzelf zou hebben gehandeld. Die middag bracht ik een parelmoeren doosje voor haar mee, dat zij allang graag had willen hebben.

Bij die gelegenheid zocht ik ook Krokinas op, in zijn huisje achter de Heratempel, waar hij veel te mooi woonde en in zijn vrije uren in de olijfgaarden kon wandelen tegen het voorgebergte op. Hij woonde daar met iemand uit Terina, die hij vroeger gekend had, maar die zich schaamde om samen met hem gezien te worden. Deze timmermansknecht kookte goed, en Krokinas betaalde hem een kleinigheid. Hij had het nadeel van in zijn slaap te praten, en, deswege tot de orde geroepen, Krokinas van hetzelfde te betichten. Dit gaf wel eens wrijving, hoewel ik niet geloof, dat zij elkaar sloegen. Toen ik Krokinas tussen de olijven vandaan ging halen, bedacht ik, dat hij eigenijk te ver van mij vandaan woonde. Ik zou hem de eerste tijd dagelijks nodig kunnen hebben, en in de tempel waren wij alleen op de offerdagen.