Proza. Deel IX

[p. 52]

Figuren

I
Het tapijt

Ik bezit een perzisch tapijt van groote eenvormige figuren en een figurenrijke rand. De grond van het tapijt is warmrood, die van de rand room-wit, en de figuren hebben alle kleuren. En het rood buiten de figuren is vol kleine figuren van allerlei vormen en de figuren-zelf zijn vol figuren. Het geheel is als de doorsnee van een levend wezen zoo gloeiend en zonder de minste leegheid, - als de vergroote doorsnee van een vleeschwond of van een bloeddroppel, maar waarin de geest alle vezels of alle bloedlichamen tot een vast en priesterlijk schrift zou gevormd hebben, zoodat overal de diepe zin zichtbaar was, hoewel niet verklaarbaar. Dat het een zin is, voelt men, ziet men, aan de harmonie die door al de vele kleuren als één rust en warmte komt heengedrongen en die heele onontraadselbare volte zoo stellig maakt en raadselachtig gedachteloos. En terwijl ik ernaar kijk zie ik het hangen op het weefgetouw en de slankgevormde Pers ervoor staan met zijn donkere gelaatskleur en zijn amandelvormige sluimerstille oogen. Zijn fijne handen bewegen en ik weet dat in zijn bloed de droppelen ruischen waarvan hij de harmonie tot zijn kleuren neemt, en dat in elke droppel van

[p. 53]

zijn bloed de geheimnisvolle figuren geteekend staan, die hij in zijn arbeid weeft. Hij heeft zijn noodlot zóó om zich heen als het uit zijn geslacht in hem geboren is, en de draden die hij weeft omringen hem, en het heele heelal, en toekomst en verleden, hebben de gedaanten waarin hij gevangen blijft, maar waarin hij zich niet verwart.

II
Zij

Zij kwam mijn huis ingewaaid, zoo uit de woestijn, waar zij in haar kanten japon had staan zien naar het slachten van een kalf, dat de karavaan tot voedsel diende. De zwartbaardige Arabieren hadden, met handen vol bloed, half lachend en half onnoozel naar haar opgekeken, omdat zij haar begeerenswaard en brutaal vonden. Zij had een innerlijke angst voor verveling en geen spoor van sentimentaliteit; was bovendien een goed schepsel, dat zichzelf op een afstand moest houden om niet de indruk te krijgen die zij meest van al haatte: die van gewoonheid. Maar zij had een sterke, nukkige wil, die toch ook bij tijden goed dragen kon. Toen zij de heele wereld rondgereisd had, nu als vrouw van een zendeling die de Malgachen bekeeren ging, dan in gezelschap van een ingenieur die de Bagdad-spoorweg moest helpen aanleggen, - ook onderwijl in europeesche hoofdsteden het atelier- of krotten-leven verkozen had boven het vertoeven temidden van de salon-meubelen, waarlangs zij 's avonds, op bezoek, haar blanke armen en japansche kapsel deinen deed, - kwam zij terug bij ons, waar de roem van de

[p. 54]

eenzaamheid en het blijven op één plaats haar heen lokten. Maar al spoedig voelde zij zich zóó klein - omdat zij niet van uur tot uur door de schok met menschen en voorwerpen zich herkende noch haar kracht in de bewegingen van anderen weerspiegeld zag - dat zij meende zichzelf te moeten minachten als ze zóó langer leefde; en inderdaad in de rust en de stilte waartoe zij gedwongen werd, een leven niet vond. Zoo wachtte zij dan, totdat zich in de luchtscheepvaart een bekoring opdeed, die zij nog niet had ondervonden en, met haar lichtheid, lenigheid en wilskracht, was zij het die hooger dan eenig ander haar vliegtuig boven de Eiffeltoren stijgen deed en daarna te pletter sloeg.

1910.