Zwarte rijst

[p. 25]

9

Het trio stond al een tijd van beneden af te roepen door het lawaai van neerstortend water voordat ik me realiseerde dat ze het tegen mij hadden. Ik stond op en liep naar het bassin toe.

‘Zeg zullen we?’ vroeg Victor.

‘Zullen we wat?’ vroeg ik, enigszins in de war.

‘Terug naar huis, natuurlijk.’

‘Oké,’ zei ik en draaide me om.

‘Nee, kunnen we niet stroomafwaarts gaan en dan oversteken?’ vroeg Yvonne, ‘dat heeft vader ons altijd verteld.’

Ik aarzelde, het vergde een oversteek waar ik weinig lust in had.

‘Ja, maar toen was er een boom waar we overheen konden. Als die er nu niet is, moeten we weer terug.’

‘Dat risico nemen we.’

‘Goed.’ Ik trok mijn schoenen uit, stroopte mijn broekspijpen op en ging voor. Het beekje was breed en ondiep, het water gleed snel naar beneden over gladgeslepen stenen. Het vergde veel aandacht om overeind te blijven en af en toe moesten we een stop maken om kleine zwarte bloedzuigers te verwijderen. Links en rechts rezen de rotswanden zo'n tien meter omhoog, onbeklimbaar. Ik was al van plan de mislukking te proclameren toen in de verte een boomstam zichtbaar werd, die over het beekje was gevallen. Aan de rechterkant was de oever toegankelijk, en vroeger staken we via de boomstam over en kwamen dan op een pad terecht dat bijna rechtstreeks naar het huis leidde.

Hijgend klommen we omhoog. Ik ging zwaar zitten en de anderen volgden mijn voorbeeld.

‘Is dit de boom waar jullie vroeger altijd overheen gingen?’ vroeg Yvonne.

Ik keek. ‘Nee,’ zei ik, ‘want de inscripties zijn weg. En hij ziet er ook anders uit. Trouwens, volgens mij lag die andere boom niet precies op deze plek. Hij zal wel vergaan zijn, en dan hebben ze een nieuwe omgehakt, zodat hij over het ravijntje viel. Kijk maar, er is een paadje, er zijn mensen die deze weg wel eens gebruiken.’

Ik keek uitvoerig naar de boom. De bast was vrijwel geheel verdwenen, het leek me nogal een glad geval en vrij dun, eigenlijk. Als je ervan afviel kon het een aardige klap opleveren, de oversteek was op een laag punt, maar een vrije val van zes á zeven meter was ook geen lolletje.

‘Ik vind dat we het maar niet moesten doen,’ zei ik, ‘we kunnen beter teruggaan.’

‘Ach shit,’ zei Victor, ‘wat jullie vroeger deden kunnen wij toch ook? Maar ja, je was er vroeger ook niet zo handig in, heb ik wel eens gehoord.’

‘Victor, schei uit,’ zei Yvonne. Ik keek haar aan, ze kleurde en merkte het.

‘Vader heeft wel eens verteld dat je nooit over die boomstam durfde te lopen, maar altijd wipte.

Schrijlings wipte, hoe heet dat.’

Terwijl ze het zei, zag ik het weer voor me, Jantje die resoluut en onbezonnen voortstapte en altijd op het laatste moment bijna zijn evenwicht verloor (misschien deed hij het er wel om, de meisjes ontlokte het altijd wel een gilletje van ongerustheid). Dan volgde Hanny die voorzichtig naar de overkant stapte, bij elke pas controleerde hij even of zijn voet wel stevig stond. En daarna volgde dan de nederige kudde van Marjolein, Carla en ik die schrijlings op de stam gingen zitten en ons telkens met de handen even opdrukten om een paar centimeter vooruit te schuiven.

‘Ik ben het eens met Hans,’ zei Eric. We keken hem aan en hij was wat verrast door de aandacht.

‘Hoezo eens?’ vroeg Victor. Hij stond op en deed een pas op de boomstam, draaide een slag om en sprong weer terug op de kant.

‘Nou, ik ga ook zitten wippen,’ zei Eric.

‘Oké, met jouw been zou ik dat ook doen, natuurlijk joh. Maar we gaan dus?’

‘Ik neem de verantwoording niet,’ probeerde ik nog, maar Victor reageerde niet. Hij stapte op de boomstam en begon naar de overkant te lopen. De stam boog nauwelijks onder zijn gewicht en met uitgestrekte armen kon hij makkelijk zijn evenwicht houden.

Hij was al ruim over de helft toen hij stopte, zich omdraaide en een uitnodigende hand naar me uitstak. ‘Kom op, ouwe,’ zei Victor en tegelijk gleed hij uit. Hij viel voorover, gleed weg en hing ineens aan één arm onder de boomstam. Haastig probeerde hij zijn andere arm om de stam te slaan, maar kon zich daarvoor niet genoeg optrekken.

‘Godver!’ riep ik. Ik stapte voorzichtig op de stam, deed een paar lange stappen en liet me vlak voor hem zakken. Ik klemde mijn benen om de stam, bukte me, viste naar zijn vrije arm en trok. Gelukkig was hij

[p. 26]

niet zwaar. Ik had hem bij de pols, bracht zijn beide handen bij elkaar en na een paar seconden hing hij safe.

Hij tilde zijn benen op, raakte me en ik sloeg om als een duikelaar. Ik hing ondersteboven aan de boomstam, niks aan de hand want mijn benen waren sterk genoeg en ik hoefde alleen mijn bovenlichaam op te tillen om mezelf weer overeind te trekken.

In de verte hoorde ik Yvonne iets roepen. Ik keek naar beneden, het doorzichtige water trok soepele lijnen rond de platte stenen, ver beneden mijn hoofd. De aarde trok als een magneet en wat was er tégen om me te laten vallen? Eindelijk rust.

Buiten mijn wil lieten mijn benen los, op het laatste moment voelde ik een ruk aan een voet, maar ik suisde naar beneden en kwam met een harde allesverwijderende klap op het water terecht, plat op mijn rug. Een doodklap.

‘Au,’ zei ik zachtjes en nadenkend. Wat deed ik hier? De huid van mijn rug gaf een vlammende pijn af. Ik tilde mezelf een beetje op en keek omhoog. Victor was bezig zich overeind te werken op de boomstam, Yvonne en Eric keken verschrikt naar beneden. Domme kinderen.

‘Lullekoppen!’ riep ik zo hard ik kon naar boven en liet me weer zakken in het verkoelende water. De stroom schoof me een paar meter verder half op een platte steen. Ik zag Victor haastig over de boomstam naar de kant lopen, hij vloog het paadje weer af, rende door het water naar me toe en verstapte zich onderweg. Ik hoorde hem een uitroep slaken en daarna kwam hij hinkend bij me.

‘Hoe is het?’

‘Ik weet het niet,’ zei ik, ‘een beetje branderig gevoel op mijn rug. Maar eigenlijk voel ik me wel lekker. Kom erbij liggen, laten we allemaal even lekker liggen.’

‘Kun je alles nog bewegen? Heb je nog overal gevoel in?’

Hij zag er echt bezorgd en menselijk uit, niks voor Victor.

Yvonne en Eric waren nu ook afgedaald en stonden aan weerskanten van hem naar me te kijken.

Voorzichtig ging ik zitten, bewoog mijn armen, draaide mijn nek heen en weer, tilde mijn benen één voor één omhoog.

‘Alles in orde, hoor,’ zei ik en ging staan, ‘alleen mijn rugvel doet pijn.’

Yvonne keek. ‘Geen wonder,’ zei ze, ‘na zo'n klap. Het ziet vuurrood. Waarom viel je?’

Het hield mij ook bezig en ik gaf geen antwoord. Achter elkaar klommen we weer omhoog en stonden opnieuw voor de keus: de boomstam oversteken of stroomopwaarts terug en de heenweg in omgekeerde richting volgen. Victors enkel begon snel te zwellen en we besloten om de short-cut te maken. Eén voor één staken we de boomstam over, risicoloos wippend op handen en billen. Daarna hielpen we om de beurt Victor naar huis hinken, en na een klein half uur arriveerden we.

Oerip leverde een drukverband en klikte meewarig met haar tong terwijl ze het ombond. We aten het middagmaal in stilte, want oom Frits was naar de stad.

Het middagdutje was er voor mij niet bij. Ik nam een grote fles koel bier en ging buiten zitten. Onder de overkoepeling van het platje was het warm, maar de echte hitte begon een paar meter verder, en in de verte zag ik het asfalt van de weg trillen.

Ik peinsde over de gebeurtenissen van de dag. Victor was een onaangenaam type, maar het zou niet aardig geweest zijn als ik verkeerd terechtgekomen was bij mijn val. Onherroepelijk zou hem dat als schuld aangerekend zijn. Bij gelegenheid moest ik me maar eens verontschuldigen.

‘Warm?’ vroeg Yvonne.

Ze stond naast me in een beslapen, gekreukelde pyjama.

‘Wakker geworden?’ vroeg ik.

Ze knikte en liet zich in de stoel naast me glijden. Ze legde haar hand op mijn kruis en bood haar lippen aan. Alles trad tegelijk in werking en na een paar minuten was ik door de bocht. Zonder bedenken liep ik achter haar aan naar haar kamer in de bijgebouwen. Mijn rug deed nog veel pijn, maar wat gaf het. In de verte zag ik Oerip ons gadeslaan, maar dat hield me niet tegen. Ik sloot de deur zorgvuldig, kuste haar diep, ontsloot met haastige vingers het pyjamajasje, duwde haar op het bed, sleurde aan de pyjamabroek, stapte snel zelf uit de kleren, ging op haar liggen en begon ons naar het eindpunt te duwen.

We maakten veel gekraak en korte uitroepen in de kleine kamer van Yvonne.

Pas vele minuten later was ik uitgehijgd. Yvonne lag op haar zij, met haar rug naar me toe. Ik liet mijn vinger glijden langs het ondiepe gootje van haar ruggegraat, van haar stuitje naar haar hoofd en terug. Ik kuste haar achter het oor, maar het nadenken was al begonnen. Hoe had ik me zo kunnen laten gaan? Het zou een hoop ellende geven, vast en zeker. En Jan Boon, ach Jezus, die zou het me nooit vergeven.

‘Waarom ik?’ vroeg ik, ‘wou je Victor jaloers maken?’

[p. 27]

Ze draaide zich met een ruk op haar rug en keek me boos aan.

‘Ga alsjeblieft weg!’ zei ze.

Ik wapperde met mijn handen. ‘Sorry, neem me niet kwalijk. Een ouwe man als ik mag toch wel vragen wat een jong meisje als jij bezielt om...’

‘Ouwe man, je bent net veertig.’

‘Tweeënveertig.’

‘Goed, tweeënveertig. Dat is toch niet oud. Je lijkt mijn vader wel, die praat ook altijd over oud en dik. Nou, een paar kilo kunnen er wel af.’ Ze legde een kleine hand op mijn buik. ‘En wat minder sjachrijnigheid zou ook helpen. Maar voor de rest ben je best een aardig slaapbeest, hoor.’

We keken elkaar aan en ze glimlachte breed.

‘Je was zo aandoenlijk vanochtend,’ zei ze, ‘eerst al heel fronsend kijken toen ik bij de waterval geen bh droeg. En daarna heel moedig die balk op om Victor te redden. Zoals je daar hing, ondersteboven aan die boomstam. Bang, maar dapper met je dikke lijf. Ik kon je wel opvreten. Ja, achteraf hoor, ik zat toen veel te veel in de zenuwen.’

Ik keek gekwetst. Bang maar dapper met mijn dikke lijf, zo zou ik het zelf niet beschreven hebben. Eerder edelmoedig, oudere man die hart en longen riskeert om een jongere te redden.

‘En toen liet je jezelf vallen,’ vervolgde ze, ‘arme dwaas. Godzij dank kwam je plat op je billen terecht in diep water. Ik zou je gewurgd hebben als het je dood geweest was.’

Ik stak een vinger op.

‘Nee, dat kan niet, dat weet ik,’ zei ze, ‘iemand die dood is kun je niet wurgen. Nou, ga nu maar weg en denk er nog eens over na. Je bent nog veel te jong om een ouwe man te zijn.’

Ze keerde zich om op haar buik, sloeg het kussen in vorm en slaakte een zucht van welbehagen.

Ik keek naar haar en legde voorzichtig een hand op haar billen. De warmte straalde ervan af.

Ze begon ineens te giechelen.

‘Als ik er nog aan denk,’ zei ze, ‘ineens kwam je overeind uit het water en je riep heel hard “lullekoppen!” naar ons, terwijl je je rug wreef. Middelbaar baasje boos in beekje.’

‘Nou, het deed behoorlijk pijn hoor,’ zei ik stijfjes en hoorde een kraaiend geluid uit het kussen komen. Ik liet mijn hand tussen haar billen glijden en vond het plekje dat haar in beweging bracht, op en neer, steeds sneller tegen mijn vinger aan.

Ik draaide haar om en we begonnen opnieuw, rustiger ditmaal en langduriger.

Christus, christus, zei ik onhoorbaar, totdat we uitgewoed waren en ik haar de vochtige haren van het voorhoofd veegde en mezelf opzij kantelde.

Yvonne keek me aan en haar hand zocht mijn gezicht, gleed eroverheen, bleef op mijn wang liggen.

‘Nooit meer doen,’ zei ze zachtjes, ‘nooit meer expres zoiets doen als vanochtend, ja?’

Ik knikte, trok mijn kleren aan, kuste haar en ging de deur uit met het air van iemand die even een praatje is wezen maken.

Eric zat buiten zijn kamer op een stoel. Hij knikte beleefd.

‘Geen slaap?’ vroeg ik.

‘Ach,’ zei hij.

‘Hoezo ach?’ vroeg ik geprikkeld.

‘Zomaar ach,’ zei Eric en keek om zich heen, ‘een beetje lawaaiig vandaag.’

Ik haalde mijn schouders op en liep betrapt verder. Oerip staarde vanuit de keuken. Ik ging het hoofdgebouw in en haalde mijn kamerjas op om te gaan mandiën.

Op het bed lag het briefje van Marjolein, dat 's ochtends was aangekomen. Luchtpost heeft iets speciaals, het dunne papier, de vele postzegels, het vreemde gevoel dat de tekst enkele dagen geleden aan de andere kant van de aardbol is geschreven.

Ze schreef: ‘Lieve Hans, hartelijk dank voor je brief uit Singapore. Ik zag alles voor me zoals je het beschreef. Ik ben benieuwd of Brankas je bevalt. Het zal na al die jaren wel heel anders zijn geworden. Maar Jan Boon zegt van niet. Hij heeft me eigenlijk al overreed om ook naar jullie toe te komen. Er is al een ticket en ik heb de injecties gehaald, maar ik aarzel nog elke dag. Als ik kom, dan zal ik ongeveer de drieëntwintigste bij oom Frits zijn. Zo niet, dan telegrafeer ik af. Hier gaat alles zijn gangetje. Ik heb net weer een tentamen gedaan, over...’

Ik liet het briefje vallen en ging mandiën. Vreemd dat maar zo weinig mensen op papier iets kunnen laten merken. Ze maken de zinnetjes zoals het hoort en als vanzelf staan er dingen in die zo horen. Theevisite-tekstjes.

De drieëntwintigste was overmorgen, ik had dus nog twee dagen de tijd om weg te vluchten van de door

[p. 28]

Jantje en oom Frits zo zorgvuldig geplande hereniging. Dat kon natuurlijk niet, vluchten, daarvoor was het allemaal te goed bedoeld, maar Marjoleins aarzelen zou wel dezelfde oorzaak hebben als mijn vluchtneiging: de herinnering aan een klein kereltje dat nieuwsgierig bij een groot bed stond.