Zonnige perioden

[p. 25]

10

Lilian kwam me de volgende dag stipt om tien uur ophalen. ‘Heb je al ontbeten?’

‘Nou nee.’

‘Kom op dan.’

Ze liep op haar slippers voor me uit naar het strand en met plezier zag ik haar voortbewegen, telkens even de slippers tegen haar voetzolen klepperend, tik tak tik tak, zoals we dat in Indië deden.

Eenmaal in het rulle zand haakte ze haar arm in de mijne.

Er woei een stevige wind, maar het was niet koud.

Na een paar honderd meter stak ze over naar de huizen die op het strand uitkeken.

Een ervan had een Minangkabaus puntdak en daar stevenden we op af.

‘Dat is mijn huis, vind je het niet leuk? Mijn familie komt oorspronkelijk uit Sumatra. Ik heb het laten namaken. Grote problemen met de verzekering, want zo'n puntdak in de storm. Maar het houdt het al tien jaar en de Amerikanen zijn er gek op. In het hoogseizoen verhuur ik het en woon ik zelf in het motel. Daarmee betaalt het huis zichzelf bijna. Slim niet?

En dat voor een gewoon Indisch meisje!’

Zou ze weten dat die titel al opgeëist was?

‘Je bent nooit een gewoon Indisch meisje geweest, Lilian.’

‘Toch wel, Hans.’

Het huis was sober maar stijlvol ingericht. Zwart-wit betegelde vloer, witte wanden met een paar abstracte schilderijen in spetterend rood en geel, een witleren bankstel in het woongedeelte en een grote eetkeuken.

In het midden van de ruimte ging een trap omhoog.

‘Omelet met toast?’ vroeg Lilian.

‘Jamjam,’ zei ik automatisch en ik zag haar even kijken: jamjam?

‘Graag,’ riep ik erachteraan en keek toe hoe zij een koekepan verhitte op het elektrisch fornuis, een pak uit de ijskast haalde, en daar een lichtgeel mengsel uit liet vloeien in de koekepan.

‘Wat is dat? Kant-en-klare omelet?’

‘Het is ei zonder cholesterol. Ken je dat niet?’

Ik nam het pak uit haar handen en bekeek de omschrijving. Inderdaad, ei zonder cholesterol.

‘Dus jullie kunnen hier onbeperkt ei eten?’

‘Ja. All the fun without the guilt. Kennen jullie dat niet in Holland?’

Wat misten wij toch een hoop in de oude wereld.

‘Kijk gerust even rond,’ zei ze. Geen pottekijkers in mijn keuken, bedoelde ze. Achter het begin van de trap zag ik een vitrinekast. Er lagen wat krissen in, en er stonden een paar wajangpoppen. Een kleine fototentoonstelling van Indische mensen, haar moeder herkende ik vaag, haar vader stellig, een replica van Multatuli. En mijn hart sloeg even over toen ik een foto zag van onze oude klas. Karin Beumer herkende ik, Toetie van Buren, Peggy Meetman, Peter, ikzelf, Jim Frisio, in de onderste rij Lilian en haar hartsvriendin Els Kalis.

‘Je hebt hier onze oude klas’ riep ik over het gesis van de omelet.

Haar antwoord verstond ik niet.

[p. 26]

Op het platje at ik met smaak mijn ontbijt, terwijl ze toekeek en zich beperkte tot een glas jus d'orange. Cholesterol was kennelijk geen smaakdrager want de omelet was voortreffelijk.

We zaten in de zon en half uit de wind en keken naar de passerende strandgasten.

Er kwam een typisch Amerikaanse vleesberg wijdbeens voorbijstrompelen.

‘Jezus’ zei ik met ontzag, ‘hoe komen die mensen toch zo dik? Ik heb bij een vorige vakantie een keer een man gezien en ik dacht, wat komt er toch onder zijn broekspijpen vandaan? Het was vlees, zijn enkel hing over zijn schoenen heen! En later zag ik een vrouw met een beetje korte rok en tussen haar dikke benen kwam er onder die rok nog iets uit. Hangdijen! Er hing vlees naar beneden. Jesses!’

‘Ja het is heel erg’ zei Lilian.

‘Ik heb bij de mannen wel eens gedacht dat het komt door American Football, want dan kom je als vleesklont nog een heel eind in de defensie. Dus veel eten en daarmee doorgaan na afloop van de sportcarrière. Maar het klopt niet want vrouwen hebben het ook.’

Ik was weer aan het bazelen.

Duizenden kilometers afgelegd om haar te zien en niet de moed om een stilte te laten vallen en de vragen te stellen die gesteld moesten worden.

Ik stak een sigaret op en de stilte daalde over ons neer.

De wind was rukkerig, het geluid van de zee veraf.

Op het strand liep een horde kleine vogels. Als een golf het land overspoelde renden ze naar het droge, en als het water terugkeerde naar de zee renden ze mee en pikten naar alles wat achterbleef op het land. Boven het water wiekten enkele meeuwen, die soms naar beneden doken. In de verte waren drie pelikanen bezig aan hun scheervlucht, die plotseling onderbroken kon worden door een ferme val in het water als ze daarin iets eetbaars ontdekt hadden.

‘Je hebt het hier goed Lilian.’

‘Ja Hans.’

‘Ben je lang getrouwd geweest?’

‘Twee jaar. Hij was een Amerikaan, een kennis van mijn vader. Ik was zo'n doetje in die tijd. Mijn vader waarschuwde me nog, maar ik was erg onder de indruk van hem. Hij was een jaar of tien ouder dan ik, een grote energieke man, very goodlooking. Hij wist alles en ik wist niks. Maar hij dronk vreselijk en zat in allerlei duistere zaakjes. Na twee jaar kreeg hij een auto-ongeluk, dronken natuurlijk. Dood. Ik mag het misschien niet zeggen, maar ik heb niet om hem getreurd. Ik kreeg het wel moeilijk want hij had geen enkele verzekering en Sara was pas één jaar. Ik heb me een ongeluk gewerkt in allerlei baantjes.

Mijn moeder paste veel op, tot ze ook doodging, het arme mens. Maar het is gelukt. Sara heeft een goede opleiding gehad en werkt nu in Hawaii. En ik zorg voor mezelf en af en toe voor mijn vader, dat hij niet in zeven sloten tegelijk loopt.’

We zaten twee meter van elkaar af. Ik keek naar haar. Het slanke lijf in de strandjurk in een strandstoel, het mooie Indische hoofd half afgedekt door een grote zonnebril. Haar armen met de o zo dunne polsen op de leuningen van de stoel.

‘Lilian?’

‘Ja Hans?’

‘Herinner je je nog Makassar?’

‘Ik weet dat we vaak 's avonds naar de baai gingen. Je kon dan de zon in de zee zien zakken en jij hield vol dat er een zacht gesis te horen was.’

Ze draaide haar hoofd naar mij toe en lachte de Lilian-lach, een zachte hoge lach die meteen door de wind meegenomen werd, waardevolle buit.

[p. 27]

Die avond nam ze me mee naar een Koempoelan van Indische emigranten.

We moesten er twee uur voor rijden naar het plaatsje Naples waar in een motel de bar was omgebouwd tot soos.

Lilian was hier thuis en groette links en rechts de Toeties en Doedies en Tjalies. We dronken tjendol en aten saté kambing, en dansten op de muziek uit de jaren vijftig, de tijd van de Indische volksverhuizing. ‘Vaya con dios’, ‘How much is that doggy in the window’, ‘Changing partners (again)’, ‘Seven lonely days’, door historisch toeval de liederen van het verlangen van onze generatie.

En aan het slot kondigde de ceremoniemeester aan: ‘Time's up, sobats, but we'll meet again.’

Het bandje was al aan het inpakken, want de traditionele slotsong bij dit soort bijeenkomsten was een plaat. ‘Auf Wiedersehen’, van Vera Lynn.

We deinden het uit, dicht tegen elkaar aan, verzonken in de herinnering aan Toen Vroeger, haar hoofd tegen mijn schouder.

Op de terugweg hield ik de stilte vast en tastte naar haar hand die ze zonder aarzeling gaf, een lief klein handje in mijn grote Hollandse jat.

Een herinnering kwam bij me op.

‘Is dit de hand met het littekentje op de wijsvinger?’

‘Nee, dat is deze.’ Ze legde hem erbij en ik streelde eroverheen met mijn Hollandse duim.

Het gebeurde op een middag. Ze had Peter en mij weer eens dansles gegeven, slow-quick-quick-slow, en wilde ons daarna nog trakteren op een boterham met zoete gecondenseerde melk. Peter moest eerder weg voor een zwemtraining en we bleven met z'n tweeën achter, een bitterzoet samenzijn voor mij omdat zij Peters meisje was. Veel later realiseerde ik me pas dat we juist daardoor zonder spanning met elkaar omgingen, en vrijuit konden praten en lachen.

Ik besmeerde onze twee boterhammen met margarine terwijl zij de blikopener op het melkblikje zette. Zoals altijd keek ik bij het smeren naar de kleine bruine plekjes in het brood, waar insekten meegebakken waren. In het tussen twee vingernagels uitpulken van die deeggrafjes was ik heel bedreven. ‘Wat doe jij nou?’ vroeg Lilian en keek naar mijn handen terwijl ze tegelijk het gekartelde deksel van het melkblikje omhoogtrok.

‘Auw!’ Ze hield haar wijsvinger omhoog, en zoog het bloed uit een sneetje.

Het duurde een half uur voordat het bloeden ophield en ik er eindelijk een stevig verbandje omheen kon doen.

Na een week liet ze me het resultaat zien, een roze littekentje op de bovenkant van haar wijsvinger.

‘Als ik later groot en dik wordt dan groeit dat litteken mee,’ zei ze, ‘en ik zal altijd weten hoe ik eraan gekomen ben. Dansen met Hans!’

Na al die jaren zat het er nog en we wisten het nog allebei.

Even later had ik beide handen weer nodig voor het stuur en het moment was voorbij. Maar de sfeer bleef hangen. Het was donker op de snelweg, al waren er geregeld onderbrekingen van neonlicht firma's, en de motels met verlichte borden ‘Vacancy’ of ‘No Vacancy.’

De auto zoefde, ik had op de radio een country & western zender gevonden en zacht gezet, in de verte hoorden we het leed van de eenzame cowboy in de sterrennacht.

‘Zoveel jaar geleden,’ hoorde ik haar zeggen, ‘en het is alsof het gisteren gebeurde.’

Ik keek even opzij, ze staarde voor zich uit.

‘Die jaren op school, dat waren mijn mooiste jaren. Ik durfde alles en had overal plezier in, en ik dacht dat het hele leven zo zou zijn. En daarna kwam Holland.

Almelo. Mijn god.’

[p. 28]

‘Lieve Lily,’ zei ik, ‘waarom was je ineens weg uit Soerabaja? Peter en ik zijn naar je ouders gegaan, we hebben je een brief geschreven die ze zouden doorsturen. Maar er kwam geen antwoord. Een paar maanden later gingen we zelf naar Holland. We hebben nooit meer gehoord waar je was. Wat is er toch gebeurd?’

Ze zweeg.

‘Er is een reünievereniging van de hbs in Holland en de eerste tien jaar heb ik bij elke reünie laten omroepen of iemand iets van jou gehoord had. Het werd een running joke. Hans, heb je al iemand of ben je nog steeds op zoek naar Lilian?’

Ik hoorde haar een klein verstikt geluid maken en zette de auto in een parkeerhaven.

Ze huilde zachtjes en voorzichtig legde ik mijn arm om haar dunne schouders.

‘Zo bedoelde ik het niet, Lily. Ik ben blij dat ik je eindelijk weer zie. Ik heb je gemist.’

We zaten stil tegen elkaar aan en ik wist niets beters dan te wachten tot haar zachte snikken zou ophouden. Vrouwen troosten is niks voor mannen.

‘Het gaat alweer' zei ze ten slotte, Tm sorry. Je bent lief.’

Ze keek me aan met grote betraande ogen, en boog zich naar me toe voor een vriendschappelijke kus op de wang. Ik deed hetzelfde, onze monden raakten elkaar, en voordat we wisten wat ons overkwam raakten we in elkaar verstrengeld.

Maar de T-bird bood weinig ruimte en na lange tijd van diep maar onvoltooid genot keek ik op en zag in de verte een neonlicht branden: ‘Motel 400 vacancy.’

‘Lilian, er is hier een motel vlakbij.’

Ze knikte en hield mijn hand vast terwijl we het stukje reden.

Enkele minuten later maakte ik het bandje van haar bh los en kuste met diepe ontroering haar kleine bruine borstjes. ‘Het zijn er twéé,’ zei ik met verwondering, ‘en ze lijken op elkaar’ en hoorde haar lachen zoals vroeger. Bij passie geen omwegen en we namen zelfs niet de moeite de sprei van het bed te trekken.

De volgende ochtend werd ik wakker van het geluid van stromend water en haar heldere stem. ‘Vaya con dios my darling, vaya con dios my love.’ Les Paul en Mary Ford.

Daar kon ik overheen.

In een pauze van haar gezang liet ik horen: ‘O what a night I had with Minnie the Mermaid. Right on the bottom of the sea. I forgot my trouble, she knew how to bubble.’ Erg tekstvast was ik nooit geweest.

Ze schoof de glazen deur van de douche op een kier. ‘Seven lonely days, make one lonely week. Se-ven lonely nights make one bony deer.’

Ik stapte de doucheruimte in. Door dicht tegen elkaar aan te staan konden we samen in de warmwaterstraal. ‘One bony dear?’ vroeg ik, terwijl ik mijn handen over haar rug liet gaan en haar kleine stevige billen streelde. ‘Dat is het laatste wat ik van je zou zeggen.’

‘Ben ik te dik?’ Ze keek quasi ongerust naar me op.

‘Lilian, je bent de mooiste. Een beetje nat, dat is alles. Zal ik je afdrogen?’

We haalden al vrijend de check-out time van 12.00 uur ternauwernood. Mijn maag rammelde en rommelde, maar gelukkig was er in de buurt een diner waar we lunch en ontbijt konden combineren.

Ze gaf de bestelling af aan de potige dienster met de precisie die in Amerika gevraagd wordt, en die je als buitenlander niet gemakkelijk aanleert. ‘Two coffee, one regular one decaf, two scrambled eggs and one egg sunny side up on whole-wheat toast, Canadian bacon and hash browns on the side, two orange juice, one medium, one small. Maybe a salad for me, yes I'll have a small Cobb salad, Italian dressing.’

[p. 29]

Ik sloeg het op in mijn toeristengeheugen en kaande enige tijd later als nimmer tevoren. Roerei, spek, gebakken aardappels, toast, en spoelde het weg met vers sinaasappelsap en halva-koffie.

Zelden voelde ik me zo goed en ik kon niet ophouden naar haar te kijken.

‘Kijk niet zo Hans, ik zie er niet uit.’

‘Maar Lilian, je bent prachtig.’