Zonder dollen

Een avontuur in Budapest

[p. 88]

9

We zaten zwijgend in de auto, Paul en ik voorin, Jack zwijgend achterin. Hij was razend, de klap was hard aangekomen. Het terras van Gellért was praktisch verlaten toen we er een ontbijt bestelden. Het regende niet, maar het was behoorlijk koud en winderig.

Als we een broodje optilden woei meteen een papieren servetje weg. Ik zweeg en kauwde, terwijl Ramakers zich uitleefde in desalniettemins en niettegenstaandes en toewerkte naar de climax: hij was tot de conclusie gekomen dat jong en oud toch niet altijd een gelukkige combinatie vormden en aangezien hij de meerderheid van de aandelen had en uiteindelijk het meeste belang had bij de firma Ramakers lag de conclusie voor de hand. Hij gaf Jack een zware klap op de schouder, net toen hij een slok van zijn koffie nam.

‘Ach Jack’, zei hij, ‘jij vindt altijd wel een andere baan.

[p. 89]

Je bent jong, je kunt je nog aan alles aanpassen. Maar zo'n ouwe lul als ik die kun je niet meer verplanten. Sans rancune? Ik geef je de beste referenties mee, sterker nog, ik zal iedereen vertellen hoe goedje bent. Jack de Graaf, prima jongen. Wáár je hem ook neerzet, hij klautert naar de top, die jongen heeft een geldingsdrang, enorm gewoon. Doodzonde dat we hem niet konden vasthouden.’

Hij gaf Jack een joviale stomp na. ‘Nou, wat zeg je ervan? Ik betaal je deze maand nog compleet uit. Dan mag je toch niet mopperen, wat?’

Jack wist niet hoe hij het had.

‘Maar beste Paul...’

‘Ja Jack?’

‘Kan ik je even onder 4 ogen spreken?’

Ik stond meteen op, wuifde even en ging op zoek naar de w.c. waar ik twee heren verraste bij het clandestien omruilen van Hongaars in vreemd geld. Ze vertrokken pijlsnel en ik kamde mijn haar voorover en achterover en haalde er tenslotte maar een hand doorheen.

Toen ik terugkwam was het voorbij. Ramakers was bezig de diploma's in zijn binnenzak te bergen en Jack keek strak voor zich uit.

‘Ik geloof het niet’, zei hij. Ik zweeg en Ramakers ook.

Hij wenkte een dienstertje en rekende af.

‘Kom, laten we maar eens teruggaan’, zei hij.

We stonden allemaal op.

‘Ik check dit’, zei Jack. We liepen voor hem uit naar de auto.

‘Ik check dit’, herhaalde hij. We stapten in, hij bleef buiten staan.

‘Stap nou maar in, een taxi krijg je hier nooit’, riep ik.

[p. 90]

Hij stapte in en Ramakers startte de auto.

Ik draaide me om en ontving een dodelijke blik.

‘De Graaf, je kunt checken watje wilt’, zei ik, ‘maar je bereikt niks. En zelf al zòu het je lukken om een lek te vinden, dan schiet je er niets mee op. Dacht je dat iemand hield van klikkers? Je kunt er Paul mee kapot maken, maar zelf krijg je er geen nieuwe baan mee. Tenminste niet in het marktonderzoek. Vergeet dat maar rustig. Paul is een ouwe getrouwe en daar kun je beter vanaf blijven.’

We reden langs de Donau. Voor en achter ons waren de enorme bruggen te zien die Buda met Pest verbonden. Plotseling begon de auto te sputteren en kwam tot stilstand langs de berm.

‘Godverdomme’, vloekte Ramakers. Hij probeerde nog een paar keer te starten, maar het lukte niet.

‘Nou, dan lopen we dat eindje’, zei ik en stapte meteen uit, ‘even die brug over en dan zijn we er zo.’

Kleumend stonden we in de koude wind.

‘Laten we een taxi pakken’, stelde Jack voor.

‘Dan kun je wachten tot Sint Juttemis’, riep ik en het was waar, ‘kom zeg, dat bruggetje kun je toch wel even over?’ Hij keek me aan, boze en bange blik. Op dat moment had ik kunnen stoppen, maar ik deed het niet. Hij trok zijn schouders recht en nam een besluit.

‘OK’, zei hij.

We liepen de weg af en gingen het voetgangerspad van de brug op. Het ding was zeker 100 meter lang, een gigantische constructie over een brede trage stroom die ver beneden ons voortsukkelde.

We liepen een stevig gangetje.

‘Lekker wandelweer’, zei ik, ‘als het nou maar niet gaat

[p. 91]

regenen.’

‘Ja’, zei Ramakers.

Meer had niemand te zeggen. Van verre konden we het Duna Hotel al zien liggen. Jack stapte stevig tussen ons in. Onopvallend keek ik naar hem, hij staarde ingespannen naar zijn stappende voeten en haalde diep adem. Zou ik het doen? We waren in het midden van de brug toen ik zei: ‘De techniek staat toch voor niets, hè.

Lopen we hier in weer en wind, zomaar over al dat water heen. Knap toch, zo'n brug. Geen pijlers, niets. Alles is opgehangen aan een paar schroeven.’

Ramakers knikte.

‘Wat zou dat nou allemaal wegen, zo'n brug’, vroeg ik, ‘moet je eens kijken, zo'n hele stellage vastgebouwd aan niets. En dan die kolossale rivier eronder. Prachtig.’ Jack duwde me opzij en liep snel naar de reling, sloot zijn ogen en kokhalsde zonder dat er iets uitkwam.

Hij haalde diep maar vruchteloos adem en keek panisch om zich heen. ‘Geen lucht’, riep hij stotend. ‘Oooo...’, jammerde hij.

Het was koel weer, maar hij was wild bezweet, forse druppels stonden op zijn voorhoofd.

‘Mijn God’, zei Ramakers en begon aan Jacks overhemd te knoeien, ‘iets met je hart, jongen? Ga liggen.’

Jack schudde nee en stond half gebogen tegen de reling terwijl hij met open mond zoveel mogelijk adem probeerde te krijgen.

‘Kom maar’, zei ik, ‘ik hou je hand vast en we sleuren je de brug af.’

Ik pakte een hand beet en zei tegen Ramakers: ‘Jij de andere hand en rennen!’

‘Is dat nou wel verstandig?’ vroeg hij.

[p. 92]

‘Ja, 't is een fobie!’, riep ik hem toe terwijl we begonnen te hollen.

Jack's hand voelde krachteloos aan. Hij liet zich meesleuren en het was nog een hele toer.

Aan het eind van de brug waren Ramakers en ik bekaf. Gelukkig hadden we geen bekijks, om deze tijd van de dag was iedereen in Budapest aan het werk.

We gingen zitten op het trapje aan het eind van de brug en hijgden uit.

Ik haalde een grote papieren zak tevoorschijn en zei tegen Jack: ‘Steek hier je mond in en adem dan een tijdje. Dat schijnt te helpen. Het heeft iets te maken met koolzuur die zich onder in de zak verzamelt of zoiets.’

Hij ademde een paar minuten in de zak, terwijl Ramakers en ik zwijgend toekeken.

Toen hij weer opkeek zag hij er betrekkelijk normaal uit, heldere blik, alleen een iets rode kop, nog steeds bezweet. ‘Hier, neem mijn zakdoek’, zei ik. Hij pakte hem aan, maakte er een prop van en smeet hem in de richting van het water. Hij stond op en wandelde weg.

‘Die is weer in orde’, zei ik, ‘zò kennen we hem weer.’ We keken hem een tijdje na. Het hotel lag dichtbij de brug en binnen de minuut had hij de ingang bereikt. ‘Hans, je bent een schoft’, zei Ramakers. Hij haalde zijn zakdoek tevoorschijn en begon zijn gezicht af te vegen.

‘Ja, dat geloof ik ook’, antwoordde ik.

‘Als ik dit geweten had, zou ik je een trap tegen je kloten gegeven hebben. Ik dacht wel datje hem bang wilde maken met iets. Maar dit...’

‘Je hebt gelijk’, zei ik somber, ‘het is eigenlijk onmenselijk.’

Ik dacht aan brief nummer 10 of 11 van Eefje, haar dolle

[p. 93]

avontuur toen Jack haar midden in de nacht op het Frederiksplein afzette en snel naar huis reed. Oefening in wilskracht, noemde hij dat.

‘Hoe wist je dat hij een fobie had?’, vroeg Ramakers, ‘ik heb er nooit wat van gemerkt.’

‘Hij had het goed onder controle, denk ik. Kleine bruggen kon hij wel hebben vermoedelijk en de grote met een auto.’

‘Maar hoe wist je het?’

‘O, dat hij een fobie had gehad wist ik van Eefje. Ze vertelde alleen niet wàt, dat had hij haar heel streng verboden. Ik heb hem uitgeprobeerd op de Puszta, maar ruimtevrees was het kennelijk toch niet. Toen bleef er nog maar één ding over: brugangst, wat Eefje ook zo sterk had. Kijk, Eefje is bij hem gekropen omdat hij wist hoe ze van haar angsten af kon komen. Dat dacht ze tenminste. Ik ken Eefje, ik kende Eefje, en ze zou zoiets alleen denken als Jack net zo'n fobie had als zij. Want alle andere angsten daar keek Eefje op neer: claustrofobie? Onzin. Hoogtevrees? Belachelijk. Dat vond zij maffe angsten, dat sloeg nergens op.

Dus Jack moest straatangst hebben of pleinvrees of brugangst. Ik heb ze afgecheckt en brugangst bleef over. Voilà!’

‘Tjongejonge wat een rare...’

‘Druif ben je toch. Wil je dat alsjeblieft niet meer zeggen, Paul? Alsjeblieft? Zeg het eens op een andere manier.’

‘OK.’ Hoofdschuddend stond hij op. ‘Maar om dan al bij voorbaat een papieren zak mee te nemen. Tjongejonge, wat een rare... Wat een vreemde vogel ben je toch.’

We liepen naar het hotel en gingen zonder omhaal recht-

[p. 94]

streeks naar de Gypsy Bar. Het was pas elf uur in de ochtend, maar een pilsje of wat zou ons goed doen.