Vanonder de koperen ploert

[p. 110]

Over post en censuur

Zodra je naar een land gaat dat zo veraf ligt als Indonesië wordt post erg belangrijk.

Brieven en postkaarten doen er vijf à zeven dagen over om de afstand Nederland-Indonesië te overbruggen. Het vervelende is echter dat vrij veel post nooit aankomt. Belangrijke brieven kan men dan ook het beste in tweevoud sturen en als men echt bezig is met een correspondentie van of naar Indonesië verdient het aanbeveling om de brieven te nummeren, zodat de ontvanger kan zien of er al dan niet een exemplaar ontbreekt.

Bij het verzenden van post vanuit Indonesië naar Nederland moet men er rekening mee houden dat zo'n postzegel van honderd roepia de waarde heeft van een vrij riante warme maaltijd, en je kunt het hotelfunctionarissen en postbeambten dan ook niet kwalijk nemen als ze dit geld van de brief verwijderen en omzetten in eetwaar.

Het beste is dan ook om brieven te verzenden op het postkantoor, waarbij men moet toezien dat er een stempel op de postzegel komt. Iedereen doet het zo, ook Indonesiërs zélf vertrouwen hun brieven niet toe aan de brievenbus en nemen liever de moeite om ze bij het loket in te leveren en erbij te blijven tot ze gestempeld zijn.

Ah Europeaan ben je nogal gauw bang dat je iemand beledigt door een dergelijk uitgesproken wantrouwen ten aanzien van andermans eerlijkheid. In Indonesië is dat heel normaal en het wordt ook niet als wantrouwen gevoeld: men koopt iets (de verzending van een brief) en dan is het volstrekt acceptabel als men wil zien dat die brief ook voorzien wordt van het vereiste stempel. Doe je dat niet dan heeft de ambte-

[p. 111]

naar er ook geen moeite mee om gebruik van die situatie te maken.

Het is even wennen. Wennen moet je ook aan het voordringen van de Indonesiërs, wat het best merkbaar is bij zoiets als bijvoorbeeld het postkantoor. Als Europeaan sta je gauw een halfuur voor een loket te wachten terwijl links en rechts van je gretige handen hun brieven door de loketopening werpen om bepostzegeld te worden. De dienstdoende ambtenaar zal geen poging doen om orde in die chaos te scheppen.

Van censuur merk je als toerist weinig. Een aantal naar ons gestuurde boekjes en kledingstukken bereikten ons niet, maar dat kan net zo goed hebzucht als censuur zijn. Linkse weekbladen zoals Haagse Post en Vrij Nederland kregen we meestal wel. Censuur was wel merkbaar bij toch vrij onschuldige bladen zoals Newsweek, die in de grote steden te koop waren. Zodra het blad een afbeelding van iets bloots had (al betrof het slechts een schilderij uit de achttiende eeuw) stonden er grote zwarte strepen overheen, en een artikel over Suharto was in zijn geheel verwijderd.