Kind van de Oost

[p. 11]

I
Een beetje oorlog

Intro

Ik ben geboren in Magelang, op 22 april 1939, in het militaire hospitaal. Ik was het jongere broertje. Ik heb ooit een fotootje gezien waarop mijn veertien maanden oudere broer en ik elk op een driewielertje rondfietsen, het tropische zonlicht spat van de chromen stuurtjes af. Ik heb het oude Indië meegemaakt, al herinner ik me daar niets van. Mijn eerste herinnering is die van een tocht achter op een vrachtwagen, met moeders en kinderen op weg naar een kamp, de vaders waren elders krijgsgevangen gemaakt. Dat moet in maart 1942 zijn geweest, de Japanners waren Indië binnengevallen en interneerden alle blanken en veel halfblanken. Ambarawa, kamp 6, waar we terechtkwamen, was eigenlijk een militaire kazerne van het knil, vierhonderd meter lang en tweehonderd meter breed, met tien stenen barakken. Daar bracht ik drieënhalf jaar door achter de dichte omheining, spelend met de andere kinderen en kijkend naar de volwassenen. Was het leuk? Was

[p. 12]

het erg? Ik zou het niet kunnen zeggen, een kind weet niet beter dan dat het leven is zoals het is. Voor de moeders was het een zware tijd, onzeker als ze waren hoe lang de oorlog zou duren en of hun man nog leefde. Voor mij was het opgroeien in een kamp normaal.

Mijn broer, ziekelijk van aard, overleed enkele maanden voor de bevrijding. Dat verlies is vermoedelijk de reden geweest waarom er later bij ons thuis nooit over de oorlog werd gepraat. De herinneringen die ik aan die tijd heb zijn dan ook puur en alleen van mij. Ik heb ze opgeschreven als de fragmentarische scènes die in mijn geheugen zitten, met alle kleine sluwe bijgedachten (Opletten! Hier kan ik voordeel uit halen!) die een kind heeft.