Heden mosselen, morgen gij

[p. 9]

Bibelebonse Nap

Geen mens stapte gedweeër en gezagsgetrouwer in het kamp rond dan Dieriks, met stijve vouwen in zijn broek en op zijn rug, de baret recht en plomp op het hoofd, in schoenen die zo glommen dat ze altijd iets meer dan levensgroot leken.

Hij was in Nieuwersluis geweest en bang.

‘Mats me nou, man’, zei hij, ‘een super-ouwe stomp mats je toch even?’

‘Schrijf dan toch een vermissingsrapport jongen. Ze maken je echt niks, na die oefening is iedereen dingen kwijt.’

Maar de angst zat er te diep in. ‘Waarom kun je me nou niet even matsen?’ begon hij weer geduldig. ‘Morgen’, riep ik en liep snel weg.

Het fouriershok was op zolder, een groot magazijn vol ondergoed, sokken, baretten, schoenen en warme pakken. Mager licht kwam door een klein raam naar binnen. Aan een balk hing een kalender met zenuwslopend precies geschilderde bloemen van Maria Sibylla Merian en daarnaast mijn 2 meter lange ketting van paperclips, waar ik elke dag één vanaf haalde (nog 79 days).

Direkt na mij kwam Nap binnen. ‘Goedenmorgen kanonnier Nap’, zei ik.

‘Goedenmorgen kanonnier Vervoort.’ We scharrelden rond, ordenden de stapels, namen stof af en zochten in het algemeen naar overschotten om zorgvuldig apart te leggen voor de maats. Niet uit liefde, maar omdat je een matennaaier was als je het niet deed.

‘Dieriks was weer aan het zeuren over zijn sokken’, zei ik. Nap knikte. Hij was geneigd alles nogal kalm op te nemen.

‘We moeten die 3 plunjezakken maar eens aanspreken’, zei ik. Nap keek me aan.

‘Ja godverdomme, anders krijgt die jongen zijn sokken nóóit.’

Je hield eerder een geweer dan een sok over in de fourierskamer, dat waren nu eenmaal de feiten.

‘We zouden 3 weken wachten’, zei Nap, ‘dat was je eigen idee.’

‘OK, maar je weet hoe Dieriks is, ik heb geen dag rust zolang hij zijn sokken niet heeft.’

Nap stak een vinger in zijn neus, woelde daar even rond, haalde hem er weer uit en keek er naar, en veegde hem toen af aan een stapel broeken. Hij had een vrij uitdrukkingloos boerengezicht met fletse blauwe ogen.

‘Leg het me nog eens uit van die zakken’, zei hij.

Ik vertelde het hem. Elke twee maanden werden plunjezakken met inhoud ingeleverd door de afzwaaiers. Van elke plunjezak werd een inleverstaat gemaakt. De staten gingen naar het ene adres, de plunjezakken naar het andere adres.

[p. 10]

‘Dus wat we nu gedaan hebben is van 49 inleverstaten er maar 46 boeken. We hebben 3 zakken weggehaald dus onze voorraad klopt. Straks leveren we 46 zakken in bij het centraal depot en we sturen 49 staten naar de centrale administratie. Die twee dingen komen nooit meer bij elkaar, daar heb ik naar geïnformeerd. Er zal dus nooit iemand vragen waarom we maar 46 zakken ingeleverd hebben.’

‘Gek hoor’, zei Nap, net zoals alle vorige keren.

‘Ja jongen, dat is het leger’, zei ik tevreden. Drie plunjezakken zouden ons geruime tijd door alle aanvragen heen helpen.

Er kwamen mensen de trap op stommelen. ‘Attentie’, riep de wachtmeester-fourier terwijl hij binnenkwam en wij sprongen in de houding. Een wat oudere adjudant en een sergeant van de militaire administratie kwamen achter hem aan naar binnen.

‘Controle van de centrale’, riep de wachtmeester, redelijk vrolijk. Hij wist dat we de voorraden precies bijhielden, geen tekorten tolereerden en de overschotten stil en netjes wegwerkten. Zelf was hij niet administratief onderlegd. Wel zag hij er slank en sportief uit in zijn buitenmodel gladde pak en hij had een lenige babbel over zich. Het liefst liep hij een beetje rond terwijl één hand in zijn broekspijp gedachteloos met zijn geslachtsdeel speelde.

‘Even deze stapels nog opruimen, wachtmeester’, riep ik en trok Nap snel mee naar de achterste stellingen.

‘Waar zijn die inleverstaten?’ fluisterde ik. ‘Op zijn bureau’, zei Nap.

‘O jezus, o jezus.’ Dit was de grote onvoorziene ramp, want de 49 inleverstaten waren nog niet weggestuurd en er stonden maar 46 zakken tegenover. Ik leunde duizelig achterover. Een paar weken zwaar? Nieuwersluis was waarschijnlijker. ‘Huibregts, Knoet en Zandgraaf waren het’, zei ik tegen Nap, ‘die moeten er uit.’

De wachtmeester keek om de hoek van de stelling, enigszins bezorgd. ‘Is er wat aan de hand?’ vroeg hij zacht.

‘Nee, wachtmeester.’

‘Nou, kom dan tellen.’

We liepen naar voren. ‘Afleiden en wegpikken,’ fluisterde ik nog tegen Nap. De adjudant en de wachtmeester bleven bij het bureau zitten babbelen en wij gingen met de sergeant aan de slag. Eerst de stellingen, god zij dank. We hadden er 2 gehad en nog niets bedacht toen Dieriks binnen kwam met een paar schoenen. Hij zag de strepen en de stip en wilde alweer weggaan toen de fourier riep: ‘Reparatie?’ Dieriks nam de houding aan.

‘Kanonnier Dieriks meldt zich met 1 paar schoenen voor reparatie.’

‘Nap, help even’, zei de fourier. Terwijl de sergeant en ik doortelden, ging Nap naar de toonbank en nam de schoenen

[p. 11]

aan. ‘Vuile dief!’ riep hij ineens met een hoge overslaande stem, ‘mijn schoenen!’ Dieriks deinsde terug en keek verschrikt.

‘Kom hier, vuile smeerlap’, schreeuwde Nap. Zijn gezicht was rood van woede. Hij opende het deurtje van de toonbank en pakte Dieriks bij zijn schouder. ‘Matennaaier!’

De adjudant en de wachtmeester stonden op en gingen er op af. De sergeant bleef toekijken, met een onderbroek in de hand. Ik liep naar de tafel, legde er mijn pakje shag op, nam resoluut de staten ter hand en bladerde ze door. Géén Huibregts, Knoet of Zandgraaf er tussen. Het tumult ging geheel langs me heen. Verbijsterd nam ik het stapeltje nog eens door en legde het tenslotte neer.

‘Wat is dat nou voor gekkigheid, Nap’, hoorde ik de wachtmeester geïrriteerd vragen.

‘Neem me niet kwalijk, wachtmeester’, zei Nap onderdanig, ‘ik herkende een streep op die ene schoen.’

‘Het is niet eens je máát’, zei de wachtmeester.

‘Nee, wachtmeester.’

Het duurde een kwartier voordat het zaakje tot op de bodem uitgezocht was. Dieriks vertrok verbijsterd en het was koffiepauze. Achter de 3 onderofficieren liepen we naar de kantine.

‘Ik snap er niets van’, zei ik tegen Nap, ‘die drie staten zaten er niet meer tussen.’

‘Welke staten?’

‘Die staten van Huibregts, Knoet en Zandgraaf, godverju.’

‘Nee, die heb ik bij de zakken gedaan. Nogal logisch.’ Ik hield hem staande.

‘Maar waarom zeg je dat dan niet meteen?’ vroeg ik wanhopig. Nap keek me wantrouwig aan.

‘Soms begrijp ik je niet’, zei hij uiteindelijk, ‘ik dacht al: waarom moeten we de zaak afleiden? Je maakt het veel te ingewikkeld. Is het niet goed wat ik gedaan heb?’

‘Uitstekend, geweldig.’

Nou dan.’

In de kantine kocht ik een gevulde koek voor hem. Het was mooi herfstweer buiten, een rustig dagje tellen voor de boeg, 's avonds op de fiets naar de film, wat wilde je nog méér?