|
| |
Tooneelkunst.
Wie komt daer statig aengetreden,
Het merk der zielskracht op 't gelaet,
In houding grootsch, de ranke leden
Omhangen met een streng gewaed?
Hy laet in handling en gebaren
Eene eedle deftigheid ontwaren,
Waerop men met verrukking staert;
Van onder zwarte wenkbrauwbogen
Straelt 't vuer der geestdrift uit zyne oogen.
Hy is 't penseel van Rubens waerd'.
| |
| |
Maer luister! hoor den jongling spreken:
De woorden vloeijen uit zyn mond,
Als 't zilvren vocht in Vlaendrens beken,
Met zachten ernst, maer rein en rond.
Hy spreekt der Vaedren ryke tale,
De tael van Poiters en Van Male,
De tael die zyne moeder sprak,
Toen zy haer' dierbren liefling streelde,
En in zyn kinderspelen deelde,
Of wen haer 't hert van weedom brak.
Geen slaefsche volgzucht dwingt zyn lippen
Uitheemsche basterdklanken af,
Die zich een pronker laet ontglippen,
Gebukt voor vreemden letterstaf.
Neen, maer bekend met 't ware schoone
Dat de oude volkstael voert ten troone,
Begoochelt hem geen klatergoud;
Zoo kan hy zielsgevoel en leven
In zuivre woorden wedergeven,
Terwyl hy eigen aerd behoudt.
De heldre gang van zyn gedachten
Doet vry en onbeklemd zich voor,
En laet zich in geen stroom versmachten
Van klanken zonder doel of spoor;
Verstand en deugdbeoefning tevens,
Die bronnen van 't genot des levens,
Ontwikklen zyn welsprekendheid,
Bezielen krachtig zyne reden,
En ieder woord, zyn' mond ontgleden,
Getuigt van schrander kunstbeleid.
Tooneelkunst! nooit naer eisch geprezen,
Hoe vaek met bittren hoon gelaekt,
Dien jongling, uit het stof gerezen,
Hebt gy tot eedlen mensch gemaekt;
| |
| |
Zyn' geest, ontheven van verdrukking,
Schonkt gy de zaden der verrukking,
En gy verteederde zyn hart;
Gy wist het voor 't gevoel te ontsluiten;
Gy drongt de wrevelzucht er buiten,
En kneedde het voor vreugde en smart.
Aen u de roem dat hy nu 't woeden,
De magt van elke drift beseft,
En zich er manlyk kan voor hoeden
By 't voorwerp dat zyn zinnen treft.
Aen u de roem dat trotsche menschen,
Zich, stil, nu zyner waerdig wenschen,
Ofschoon weleer door waen verdwaeld;
Dat hy niet enkel in uw chooren,
Maer overal zich kiesch doet hooren,
En op zyn hoorders zegepraelt.
Beperkt zich tot uwe oefenaren,
Verheven kunst van Sofokles!
De kennis die gy doet vergâren,
Uw zuivre, heilge zedeles?
Neen, hoe men pooge uw' glans te omwolken,
Gy leert, beschaeft, verlicht de volken;
Gy kweekt in 't hart der teedre jeugd
De liefde tot het goede en schoone,
En, hoe men ook uw doelwit hoone,
Gy wyst haer 't spoor van eer en deugd.
Hy die, in 's noodlots, vloek geboren,
Een toekomst vol van weedom ziet,
Die hoop en liefde heeft verloren,
En wien geen heilglimp overschiet;
Wiens hart verplet is door misachting,
Vindt echter nog by u verzachting
Voor 't pynlykst grievend boezemleed,
By 't zien en hooren van de rampen,
Waermeê zoo menig held moest kampen,
Dien drift en ongeluk bestreed.
| |
| |
De lydende onschuld is u heilig,
Hoe wreed verstooten en vertreên;
Ze is onder uw bescherming veilig,
En vindt daer troost, zelfs in 't geween.
De tranen die haer oog ontvloeijen
En haer verbleekte wang besproeijen,
Zyn laefnisbronnen voor haer borst:
Zy zal toch eenmael zegepralen,
De boosheid weêr in 't stof doen dalen,
Die haer te snood belagen dorst.
Hoe moet de schyndeugd blozen, siddren,
Wanneer gy 't weidsch gewaed ontplooit,
Waerin voor 't oog van hare aenbiddren
Haer sluwe listen zyn getooid!
Hoe raest ze en schuimbekt ze in haer woede,
By 't snerpen van uw geeselroede
Die haer verholen oogmerk wyst,
En in haer schynbare englentrekken
Den lach des afgronds doet ontdekken,
Waervoor de ware deugdvriend yst.
Daelt ge in de stille burgerkringen,
Ook dáer verspreidt gy leer en licht;
Ook dáer doet gy een traen ontspringen
By 't rein gevoel van eer en pligt;
Dáer kunt gy huislyk onheil malen,
En trouwe huwlyksmin doen pralen,
Die in den teedren boezem leeft,
En moedig 't hoofd biedt aen verzoeking,
Zelfs dan als misdaed en vervloeking
Op 't voorwerp harer trouwheid kleeft.
Moge u de blyde scherts behagen
Op kieschen toon, in reine tael,
Ook dan kunt gy de zeden schragen,
Terwyl de lach dreunt in de zael.
| |
| |
Zoo weet gy elk gebrek te ontvouwen
Voor hen die 't jokkend spel aenschouwen,
En langer niet door waen verblind,
Zich spieglen in hunne eigen trekken,
En spotten met hunne eigen vlekken,
Waerin hun trots zyn gisping vindt.
Getroffen door uw kunsttafreelen,
Verlaet het volk uw tempelwand,
En voelt zich nog de zinnen streelen,
Het hart vermurwen, en 't verstand
Ontkiemen door uw heilge hulpe,
Wanneer in de echtelyke stulpe,
Omfladderd door een dartlend kroost,
Gedruis en woeling wordt vergeten,
En pligtbesef en rein geweten
't Genot verhoogt, de zorg verpoost.
Ja, groot en grensloos is 't vermogen
Der eedle kunst van 't schouwtooneel;
De geest, verrukt en opgetogen
Door haer bevatloes heilgestreel,
Verliest zich in den nacht der tyden,
En mag zich in den roem verblyden
Der helden die zy handlen doet,
Der vaedren die zy doet herleven,
Voor wie de dwinglandy moest beven,
Gezeteld in het gudsend bloed.
Wie kan, by 't zicht dier grootsche daden,
Gestaefd op krygskunde en verstand,
Het sprekend schildery versmaden?
Wie voelt de min voor 't vaderland,
Die eens, in Belgies ruime velden,
Ontvlamde in 't hart van Vlaendrens helden,
Niet gloeijen in de trouwe borst?
Wie voelt zich niet de ziel vermeestren,
Het aenzyn schokken en begeestren,
By zulk een eedlen gloriedorst?
| |
| |
Aen u, geliefde broederkringen,
Die moedertael en kunst vereert,
En door uw schrandere oefeningen
Het weiflend volk beschaeft en leert;
Aen u zy dankbre lof gegeven!
U blyv' de grootsche geest omzweven
Die onze Vaedren heeft bezield.
Wilt voor geen vreemden invloed vreezen;
Laet 't Vaderland u heilig wezen,
Wyl ieder voor zyn outer knielt!
En gy die door uw toovertoonen
Elk teêrgevoelig hart bekoort,
O Vlaendrens dichterlyke zonen,
Die alle kunsten moedig schoort,
Blyft aen geene ydle woorden hangen:
Verrykt het schouwspel met uw zangen,
En biedt elkander gul de hand,
Om in oorspronkelyke spelen
De ziel des landgenoots te streelen,
Nog steeds aen pligt en deugd verpand.
Zoo zal de basterdkunst der Gallen,
Die ons de gruweldaden toont,
Waerin de sterfling kan vervallen
Die slechts bedrog en ondeugd kroont,
Zich in het vaderland niet vesten,
Of 't vlaemsche schouwtooneel verpesten,
Nog vry van die afschuwlykheid.
Zoo zal de dienaer der altaren
Niet siddren voor de zielsgevaren
Die 't zeedloos vreemde spel bereidt.
Zoo zullen onze vlaemsche vrouwen,
Steeds zorglyk voor haer dierbaer kroost,
Haer dochters in de zael vertrouwen,
Waer nooit de maegd van schaemte bloost;
| |
| |
Waer, by de glans-en gloedverspreiding,
De lof van ontucht en verleiding
Niet in haer teedre harten sluipt,
En 't moordend gift van 't pligtvergeten,
Ten val van 't vlekkeloos geweten,
Niet van elk vleijend woordje druipt.
Waekt, waekt dus op, getrouwe Barden!
Scheurt, met een onbeklemden moed,
De helsche schouwburgwet aen flarden,
Die 't wufte Frankryk bukken doet.
Aen u is de eedle taek gegeven,
Het vlaemsch tooneel te doen herleven
In echten vaderlandschen glans;
Een glans die nimmer weg moog' zinken;
Maer, u ten roem, steeds schittrend blinken,
Gelyk de zon aen d'ochtendtrans.
|
|
Auteursrechtvrij