Van Zon-zaliger. Door hem zelf

[p. 23]

Lijkrede.

Van over een uur, had de man daar op het bed, die in zoo diepen slaap scheen te rusten, gedaan met iemand te zijn. De vage klaarte der moedwillige lichten waggelde over zijn gelaatstrekken. 't Scheen soms dat zijn hoofd roerde of zijn oog openging.

Een kerkboek onder de kin hield zijn mond gesloten; wellicht was men bang voor 't geen hij nog te zeggen had. Zijne gekruiste handen had men met een paternoster vastgebonden, als mistrouwde men de stevigheid der zwachtels waarin de Dood hem even kwam te winden.

[p. 24]

Daar ligt gij nu, Van Zon, zoo sprak ik hem aan, daar ligt gij nu als een wagen met gebroken as, langs den weg des levens.

Al uwe plannen, al uw pogen, uwe hoop en verlangens, rusten met u op hetzelfde stroo.

Wat hebt gij weinig tot stand gebracht dat u overleven zal. Ware het nu niet gelijk geweest voor 't menschdom, had uw moeder op 25ⁿ Februari 1830 eenen baaien rok gekocht, in plaats van een Vlaamschen jongen? De ontelbare stappen die gij in de baan uws levens hebt gedrukt, vindt gij ze nu niet teenemaal nutteloos? Elders kondet gij toch niet geraken dan daar waar gij nu neergevallen ligt. Welk een kort eindeken wegs werd u toch vergund! Het strekt van den dag dat men u voor 't eerst ter kerke droeg tot Dinsdag toekomende als men er u ten laatsten male zal dragen. Wat heeft de Dood u toch bitter weinig ontnomen! Een zandeken waart gij in de woestijn van 't menschdom, een druppelken in den menschelijken Oceaan. Leeft uw naam enkele jaren langer dan gij zelf, het zal zijn omdat hier en daar een klant onthouden heeft hoe goed uwe worstenbrooden smaakten; maar deze eens dood, het is uit met u en uwen roem. Bijal, wat kan het u schelen? De grootsten en de kleinsten moeten even diep bukken om buiten de levenspoort te stappen.

[p. 25]

O.L. Heer zal er geen rekening van houden, 't zij dat men salvoschoten 't uwer eer lost, 't zij men u op een drafken naar den put voert.

Daar verwelken alle lauweren en ziet de mensch de ijdelheid zijner daden in. Wat scheelt het thans Colombus dat hij eieren rechtzette en werelden ontdekte? Wat kan het Napoleon nu baten dat hij Austerlitz won of Waterloo verloor? Wilt gij het zijn, die ontdekker, die veroveraar? Dàar gelden noch linten, noch pluimen, noch standbeelden, noch al dit speelgoed van kindgebleven grijsaards. Verzwonden is daar tot zelfs de herinnering aan 's menschdoms reuzenwerken. Vergeten zijn er al die zeepbellen die een oogenblik een gekleurde wentelende wereld waren met bergen, boomen en huizen er op.

Daar ligt gij nu, Van Zon! Uw leven is volkomen gelijk geweest aan het leven van duizenden en andermaal duizenden, die voor u en met u hunne toekomst te gemoet zijn gestrompeld. Gij waart, even als zij, een schaap uit die onafzienbare kudde die, knikkebollend en bletend, verder en verder trippelt, op weg naar de eeuwigheid. Zeg, welke invloed had uw plannenmaken, uw wikken en wegen, uw streven en woelen op den loop van de Wereld?

[p. 26]

Gelijk het kind dat rond- en ronddraait, vastgesnoerd aan het houten ros van den peerdjesmolen, zoo hebben de gebeurtenissen u medegevoerd in den loop van 's levens wisselvalligheden, en evenzoo nutteloos als de spoorslag en het teugelspannen van het blijde ruitertje, waren uw doen en trachten, uw werken en weren.

Och Van Zon, mijn afgestorven helft, zaagt gij toch het menschdom gelijk ik het zie: een hoop blinden, die elkaar den weg wijzen; een schaar aan 't jukgewende slaven, die wanen dat ze vrij zijn; een bende kinderen, die zich groot achten omdat zij met hun eerste kloterspaan niet meer spelen. Scheurt uw oor niet bij dit valschklinkend koor dat de menschen aanheffen over hunne eigene deugd en grootheid?

Spreek, hoe dood gij daar nu ligt, van al hetgeen het menschdom zegt of zingt, roept of vezelt, ooit gedacht heeft of geschreven, van al wat het eens tot stand bracht met zacht beleid, of met bot geweld, wat blijft er over behalve deze twee woorden: Omnia vanitas, 't is alles krimskrams.

Daar ligt gij nu, Van Zon...

Hier kwam de meid, en even als de Dood een uur vroeger mijn zwak levenslichtje had uitgeblazen, blies ze de twee keersen uit.