Verzameld werk. Deel 1

[p. 449]

Bijlagen

[p. 451]

Bijlage I
Nederlandse jeugd- en gelegenheidsverzen

[p. 453]

aant.De Goudvink

De goudvink droomde in 't kooitje,
hij zong sinds lang niet meer,
want nooit zag hij de bloemekens
of de edel zonne weêr.

Mijn liefste zag het vogelken
daar aan den donkren wand,
en zond hem 't zoetste kusje
van hare fijne hand.

En uren lang, in 't kooitje
klinkt nu des vogels zang,
en 't kusjen van mijn lieveken
hoor 'k zingen uren lang.

22 Augustus '88

[p. 454]

Winterliedeken

Ziehier de winter, lieveken!
helaas, nu is 't gedaan
met samen in 't woud te slenteren
langs heimlijk stille paân.

Ziehier de winter, lieveken!
'k ben vrolijk niettemin:
voor mij is 't immer lente,
want 'k heb het hart vol min.

Ziehier de winter, lieveken,
maar hoor 'k uw stem zo fijn,
wat scheelt mij dan de winter?
voor mij blijft het lente zijn.

De wilde winden waaien,
maar streel 'k uw haar zo blond,
- ene echte gouden lawine -
'k vergeet den wind terstond.

En als ik, 't hart vol vreugde,
uw fulpen ogen schouw,
de grijze hemel, dunkt mij,
is van het zoetste blauw.

Verdwenen is de zonne,
het doet mij weinig smart,
want geef me een zoen, mijn lieveken,
en 'k heb de zonne in 't hart!

15 October '88

[p. 455]

Het Koren

Het koorn, het rijzend koren dat de mensen voedt,
het blonde koren waar de kollebloemen bloeden,
het koren golft en trilt in gouden zonnegloed.

O gij die opschiet na den slaap der wintertijden,
rijp wel, o suizend koorn, o gij die 't leven zijt,
en ons de krachten geeft om onzen strijd te strijden.

Alvorens met de zeis de maaier kome, en voor
dat bliks'mend u het staal ten gronde werpe, o koren,
slorp al de sappen op die gisten in de voor.

Dat, fluistrend langs uw halmen, 't lavend koeltje zuchte
na 't blakende gezoen der tintelende lucht,
dat u de broeiende aarde in haren schoot bevruchte.

Rijpt wel, wordt voedzaam brood, o korenaren, geeft
ons nieuwe krachten om ter zege door te streven,
want machtloos zijn wij nu, en slaafs, en afgeleefd.

Nu mag de dwinglandij ons zonder vreze tarten,
want laf zijn we in den kamp en laf in onze smart,
want zwak zijn nu onze armen, zwakker nog onz' harten.

Laat weer het rijke bloed, het warme keerlenbloed,
o koorn, ons brandend brein, ons' matte spieren voeden,
ontsteek in onze borst den ouden Vlaamsen moed!

Februari '89

[p. 456]

Rondeelken

Het ronde zilvren oog der Maan
kijkt heimlijk doot het loof der bomen,
en ziet Pieroken ginder komen,
al met zijn liefken, op de baan.

Hun kleed is blank als veer der zwaan,
en blanker nog zijn hunne dromen...
Het ronde zilvren oog der Maan
kijkt heimlijk door het loof der bomen...

Pieroken denkt: ‘'t is gauw gedaan,
waarom haar genen zoen genomen?’
Maar de arme liev'ling schijnt te schromen,
want boven kijkt hem heimlijk aan
het ronde zilvren oog der Maan...

September '89

[p. 457]

aant.Vlaamse Kermissen

I. Het Klinkdicht van den Vedelaar

Hij was weleer een blijde vedelaar
met roden neus en glimlach op de lippen;
De boeren en de deernen deed hij hippen
en rond zijn' tonne dwarlen paar bij paar.

Als 't vrolik deuntje dartelde op de snaar,
begon elk hart te trippen en te wippen;
hij kan, als loon, op frisse wangen kippen
een zoentje hier, een heimlik kusje daar.

Nu is zijn geest bejaard, zijn dromen zweven
steeds naar 't verleên van Vreugd en Lust en Leven,
naar menige oude zuip- en braspartij.

Hij voelt zijn' jaren langzaam henenvliegen
en krabbelt nog ene oude melodij
om zijn zwaarmoedigheid in slaap te wiegen.

II. Het Klinkdicht der Worsteneters

Het klare licht, al zijp'lend door de blâren,
glijdt op de blaas, die wiegelt aan de deur
der oude kroeg, en gloeit met blijde kleur
de tronies die zich rond de tafel scharen.

De vraten, 't losse wambuis gapend, sparen
niet éen der worsten, wier beminde geur
in vette walmen stijgt, en, als likeur,
de bengels dronken maakt die gulzig staren.

[p. 458]

 

Een boer zuipt schuimend bier, een andre schrokt,

 

of zoent zijn' deerne, door een' lach geschokt;

 

een derde huilt een liedje, zonder kommer.

 

 

 

Thans zijn de ronde buiken volgebrast,

 

en menigeen ontwaart men, in de lommer,

 

die, neergehurkt en broeksken af, zich vrij ontlast...

Kees Droes

[p. 459]

aant.Ritornelle voor Roza^*

Ontelbaar zijn de rhythmen die 'k, beminde,
rond uwen naam met vromen eerbied weefde,
als rond een halm zich opdraait ene winde.

'k Heb dapper tegen woord en maat gevochten;
een rijke bloemenkrans van metaphoren,
o schone mijn, heb ik voor u doorvlochten,

'k heb menig hinkend rijm gebaard, en menig
gesuikerd vers, waarin ik wilde uw vormen
voor de eeuwigheid doen gloren, reel en lenig.

Welk statistieker zou ze kunnen tellen
de wissewasjes die ik voor u vijlde,
rondeels, pantoens, sonnetten, villanellen?...

Om u te zeggen dat ge lief zijt, Roza,
bood ik u opgevulde maneschijnen...
... Dat 's heel goed, maar nu mogen we elkander
wel minnen in proza, he?

Kees Droes

* Voor niet assonnante ritornellen, z. ‘Fladderende Vlinders’, aantekeningen.
Id. voor het woord reel (9e vers). (Noot. v. d. dichter).

[p. 460]

aant.Entr'acte

Hoeveel domkoppen maken een ‘Publiek’ uit?
R. Wagner

De zaal is vol, en duizend stemmen bruisen,
't Droogstopp'lenheir is talrijk opgekomen
Om 't werk des dichters hartlik uit te pluizen.

De gladde knieën der Philisters glansen,
- 't ‘parterr'’ kasseiend - nevens lichtekooien
Van mode pratend, five o'clock en dansen.

Men hoort als 't klimmen ener woeste bare
In 't ‘uilenkot’. Daar vouwt het uilenleger
De handen rond den mond, en huilt: Tarare!

Reeds voelt men een verergerd murm'len gisten
In alle logies. De ijz'ren penne slijpend,
Zien fronsend toe gebrilde journalisten...

En ik herdenk de antieke circusfeesten,
ô Dichters! - en Spartacus' forse zonen
Ter prooi geworpen voor de wilde beesten.

31 Augustus 1890

[p. 461]

aant.Uit ‘Sint-Antonius’^*

Niet voor gelubden zing ik, maar voor mannen!
...Ik roeme luid het heil der aardse lusten.

Pol de Mont.

. . . . . . . . . . . . .
De paternosters der saucissen wisslen
met hoenders af, en bouten, mals en bruingoud,
en karpers, die den glans der sabels hebben...
De heremijt, half-duizlig, ademt langzaam
den geur in van 't opeengestapeld vlees,
en loens en hongrig tuurt hij, als een jakhals,
en watertandt, en likt zijn lippen af, -
en prevelt met de gauwte een schietgebêken...

Reeds daalt de zon, rood als een dronken tronie,
en zift door 't wieglend lover klare druppels
van licht, die in de warme schaduw weemlen,
en glinstren op den buik der tinnen potten,
of krauwen hier met vonken den kaneelwijn
en glimmen verder op een vrouwenborst,
En nu is 't uur gekomen, dat de bronst
- in dat gedrang, dat krielt en lacht en snatert -
onwederstaanbaar hoogtij, gist en opwoelt
bij deerne en vlegel: - heerlijk-struise beesten,
verhit door 't zuipen en 't piment der sausen.
En over de eindloze akkers sleept de wind
een reuk van dronkenschap en wild slampampen...

- Een dikke loeder snorkt, het hoofd op tafel,
en rondt zijn breden rug. Daarneven zwijmlend,
beschouwt een oude flets en dom zijn glas,
den wenkbrauw opgetrokken, de ogen flauw,

* Fragment uit de Vlaamse Kermis, die 't gehele gedicht besluit. (Noot. v. d. dichter).

[p. 462]

 

aant.en schuifelt zonder einde 't zelfde deuntje.

 

Al lachend heeft Jef Craesbeke op zijn knieën

 

een forsgehouwen maagd met sappig vlees

 

getorst, en 't schaatren schokt haar volle prammen,

 

waarrond zijn hand geniepig glijdt. Teniers

 

schart ketels uit, en likt de schotels af,

 

zodat een vetsaus van zijn lippen loopt.

 

Maar Brauwer worstelt om een Delftse bierkan,

 

die Brakenburgh, bij God! alleen wil lêgen!

 

Dusart springt tussen beiden, met de vuist

 

een ham rondzwaaiend, en het is op eens

 

een dof gerammel, schril geroep, en 't is

 

een stoten, krielen, klotsen, schreeuwen, waar

 

de vrouwenstemmen hun discant inmengen.

 

Maar, 't wambuis gapend op den ronden buik,

 

- een ton gelijk - en 't klare glas omhoog,

 

en onverschillig voor al wat rond hem woelt,

 

troont, glorierijk, de koning van de brassers,

 

Jan Steen. Hij balkt een lied met open mond,

 

en op zijn goede zuiperstronie straalt het

 

geluk van 't leven!

 

 

 

Alle driften worden

 

nu losgelaten, als een woeste bende

 

van blaffende honden. Zwetend, en bedwelmd

 

door 't bier en door de bronst, het bovenlijf

 

half losgerukt en 't oog verwilderd, zinken

 

de deernen neder in de machtige armen

 

der kerels. Lippen kleven vast op lippen,

 

de dronken hoofden buigen achterwaarts,

 

en koppels vallen nauw aaneengestrengeld

 

de tafels onder, lachend, stottrend, schreeuwend

 

en zoenend, met de ronde benen spartlend.

 

Reeds ziet men meengen vraat, die hikkend instort,

 

of redeneert met gek gebaar, of wagglend

 

een lommrig hoekje zoekt, waar zonder schaamte

 

hij zalig neêrhurkt. Reeds, op zijne ton

[p. 463]

 

aant.heeft Ostade enen vedelaar gehesen.

 

... Maar een gejubel barst geweldig los,

 

en alle vorken worden plots met geestdrift

 

omhooggedrild: door Meester Kok gedragen,

 

en vorstelijk door knechten begeleid,

 

komt statig, op een zilvren schotel liggend,

 

de korte poten badend in het bloed,

 

een speenvarke af, de roem van 't schone Brabant!

 

Men heeft den kop bezaaid met peterselie,

 

en in den snuit, die gaapt, zet een citroen

 

zijn gouden kleur. De ronde vette billekens,

 

waarin een uitgesneden drietand steekt,

 

zijn rozig als het jonge vlees der maagden.

 

En rond het lijf walmt op in d' avondgloed

 

de geurge wierook van de sausen, langzaam!...

 

 

 

Antonius beziet het varke, en zwijgt,

 

maar op de tafel beeft zijn maagre hand.

 

En heimlik nu omvangt een arm zijn schouders,

 

en stil, met fluistrend lijze woorden, spreekt

 

de Boze:

 

 

 

‘O varken, zaligste aller dieren!

 

Gelukskind der natuur! Voor u, gewis,

 

schiep God de wereld - u alleen. Hij gaf u

 

een snuit, die alle vooroordelen uitlacht;

 

en naar dien schalken snuit trekt heel 't gezicht,

 

en heel de kop is voor den mond gemaakt.

 

Het buiksken wagglend, als een volle wijnzak,

 

de billen hossebossend, de oren flipflappend,

 

en 't korte staartje jolig kronklend, slentert

 

ge 't leven door. Gij slaapt en schrokt en paart,

 

maar zonder kommer of herinnering,

 

en 't ideaal komt nooit uw varkensbrein

 

met de ijzren naalden van de wanhoop foltren.

 

Gij denkt niet, gij ontleedt uw voelen niet.

[p. 464]

 

Gij zoekt niet naar het hoe en het waarom,

 

en gij geniet den vollen levenslust,

 

o zalig varken, zaligste aller dieren!’

 

 

 

Antonius kijkt onbepaald vóor zich,

 

onwillekeurig lisplend: ‘Zalig varken!’

 

. . . . . . . . . . . . .

15 December 1890

[p. *23]

Pentekeningen door Aug. Vermeylen naar aanleiding van de opvoering van Hegenscheidt's ‘Starkadd’.

De woê gebeuide istaurie van dane felle kadeei
oeit Meulebeeik
dane vechtersboes en leikeszanger,
Starkadd dan ruziemoeker
(mee een photografie van onzen concitoyen)

De poeet geeft eten en drinken voor niet aan de mannen van de gazetten en aan de claque. Ieder krijgt nog 20 francs toe. Alleman is geestdriftig en roept ‘vivan onzen Starkadd!’	Een heel bende omgekochte mannen en vrouwvolk verlaten Meulebeek en trekken al zingende erm aan erm noe 't Vlomsch Theoeter de poëet gaat van veur.	Aan 't teoeter stonden niks als gardevils om 't volk tegen te houên. 't Is gelukkig allemaal goed afgeloopen zonder aremn of beenen te breken.
't Stuk is al bezig. Om te beginnen trekt Starkadd er van deu om te gaan vechten achter de koelissen. Dat is een oêdig begin. Ik gelûf dat 't nog al ne straffen is, dane kadee spraktsj te veul en hij vechtsj te weinig.	Rats, daar hedde 't al! Hij is pas weg of ze vermooren ze vader - of liever ze schoonvader - of zane vriend, zanen nonkel enfin. Da zal hem leeren die ouwen mens alleen thuis te laten.	Eindelijk is hem muug van vechten en hij komt naar hoeis. Ze zijn bang dat hem kwoed zou werren. Mo hij doe niks. Hij gaat liggen koppen in het Rotsgebergte aan den oever van de zee. Hier wilt em ze lief aframmelen, uit jaloezie.
Mo nou es 't kermis: hij gaat mee feesten, hij stampt nen pol aan de deur en hij slaagt alleman de kop in. Dan gaat hij een bad nemen in Oostende. 't is een g'heel schoon stuk.	De schrijver bakt platte brooikes veur ze publiek.	Sedert dien dag gaat hij altijd wandelen met een harp en verkleed in een skald.

[p. 465]

aant.Schots Sonnet

Aan Prosper van Langendonck

. . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . .
Want 'k wilde dat, van deze aflevering,
Geen zeggen mocht: ‘'t Is flauw afzevering.’

Wij zien th' Atlantic, stijgen bergen op,
Drinken veel scotch en eten mutton-chop,
Want vegetaarjers, we achten voos en broos ze.

Wij voelen onzen Rhythmus hier herleven.
Perfid Albion zag òns niet in de Kloos'se
Klotsende zee ons trots Zelf overgeven.

Oban, Augustus '94

[p. 466]

aant.Canzone

Ge kraaigt 'en senerade,
Cherusker, wad' es 't na de?
Mè wie hâvd' hie te zot?

Begod!

Ge meriteeit 'en mot!

Ge bak ma vieze pette,
Ge zievert flâ sonette,
Ma slopt oem zesse-n, as

'nen das

Nog in a vloeiekas,

As 'k oen men uug al jonne,
In doemp en rouze zonne,
Te zien hoe uit de nacht

Heui macht

't Gezicht van 't land weei wakker lacht.

Fort-Jaco, vakantie '95.

[p. 467]

aant.[God, die alle dinc vermach]

God, die alle dinc vermach,
Die moet u gheven goeden dach.
Herte vri ende vro te male.
Bi ridderscape, ic woude wale,
Met u wanderen door dat dal
Daer die voghelkine maken ghescal,
Ook met u eten die visschelkine,
Bi gulden sonne ende gulden wine.
Ende daer driven ons riveel.
Maer verhusen es nu mijn bitter deel,
Dies segghic lacy! o wi! o wach!...
- God moet u gheven goeden dach.

[p. 468]

aant.Grafstenen

Die jongeling zat vol beloften

Maar liep met bommen die nooit ontploften
Als anarchist stortte hij zich in 't gevecht,
Maar kwam in een Staatshogeschool terecht.
Tegen de kamers roerde hij fel zijn snater

Maar later

Ging hij daar liggen als senater.

Op de Academie schoot hij vlijmende pijlen,
Maar wie bestuurt haar thans? Vermeylen.
Een tijdje lang mocht men even hopen
Dat de Wandelende Jood hem zou leren lopen,
Maar hij werd gauw te oud om dat goed te leren,
Ternauwernood kon hij nog - marcheren.
Zijn Vlaamse Leeuwke wist geweldig te zwetsen
En met zijn staart op de tafels te kletsen.
Maar dan kroop hij zoetjes in een hoekje,
En ging daar opzitten voor een koekje.
Want Gust had hem menig kunstje geleerd
En tot het vegetarisme bekeerd.
Zo gaf eindelijk dat Leeuwke
Zijn geestje in een laatste geeuwke,

En Gustje gaf zijn geestje mee.

Kortom, het was een mislukte kadee.
Hij begon als een Charel en eindde als een pee.

R.I.P.

[p. 469]

Dezelfde (Apologie)

 

Toen Vermeylen scheidde van dit leven

 

Zei God hem aldus met bizondre clementie:

 

G'hebt gij enorm veel kwaads bedreven,

 

Maar U wil ik toch alles vergeven,

 

Want gij ten minste waart zonder pretentie.

Al dansende en flirtende is zij geweest
De vriendlijke vreugd en de gratie te gader.
Nu flirt ze nog met den Heiligen Geest

En danst met God den Vader.

Hier rust Toussaint, door al zijn dactylo's beschreid.
Op het rusten had hij zich al lang toebereid.

Lampe-cadansen dansen

DANSEN

En PETTEN, pet-pet-pet-petten,

Trompetten, tapette-lampetten.

Oooo-oh, o o o, ihah ihah

Adada adada,

srrrt, gchrt, brm, frt, frt,

Bidt voor hem.

[p. 470]

Piet Heuvelmans (Elegie)

 

Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Piet,

 

Wie beweent hem niet

 

Op elk gebied

 

Van 't Vlaamse diet?

 

Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Piet!

 

De nimfjes klagen haar groot verdriet:

 

Waar zijt gij, aardig deugenietje,

 

Mijn suikerrietje,

 

Piet, Piet, Piet, Pietje?

 

En kwelen langs een tranenvliet

 

En kwinkeleren dit tere liedje:

 

Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Piet,

 

Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Piet, Pietje.

Hij speelde zijn rolletje en was niks.

Toen kwam de Dood en zei hem: fiks!

Al had hij daarin maar weinig schiks,

Hij gehoorzaamde toch die grote X,

En werd dan aan den Styx

Van een voorbijgaand niks een eeuwig verduurzaamd niks.

[p. 471]

aant.In Fuoco Gengero mi mise!
(29-11-38) (Vrij naar Jacopone da Todi)

Van uit de Sloterdijkse dreven
Kwam lieve zonnebrand gedreven

En ik vergeet nu voor mijn part
De kille stormen van November.

Zoetvurig op de tong die gember!
Zoetvuur'ge gember in het hart!

[p. 472]

aant.Stuksken Ballade voor Bert Decorte

Hoe dien Decorte dank betuigen,
Waar we aan de tepels van zijn vers
Het weeldig sap der wijsheid zuigen,
Zo zuur en zoet als rijpe kers?
Wat komt er heden van de pers,
Dat zo verduiveld naar mijn wens is?
Hij weet wat van den waren mens is
En leert ons wat hijzelf ervoer:
Ze leven in de vier dimensies!
Decorte is onze grote broer.

Die 't Dronken Schip wist op te tuigen
Met weedom nieuw en vreugden vers,
Hij hoort tot de echten en de ruigen,
Extatisch rollend in 't groen gers,
Rimbaud's, Villon's en Ahasver's.
Foert voor de kritische Eminenties,
Die houden van wat reeuws en rens is
En van coiffeur's gepolitoer!
Decorte leeft in vier dimensies,
Decorte is onze grote broer.

Prince, vergeef me mijn pretenties:
Hoe 'k voor dit snoer naar rijmen poer,
Ik vind niks dienstigs meer op ‘ensies’...
Decorte leeft in vier dimensies,
Decorte is onze grote broer.

[p. 473]

aant.Ballade op Vrijemond's Tabak

Geprezen zij vriend Vrijemond,
Luid zij vriend Vrijemond geprezen!
Ik wil mijn dank ruim maken kond,
Want tref'lijk heeft hij weer bewezen
Wat mild Maeceen hij soms kan wezen:
Met lief gebaar schonk hij me een pak
Vol ware waar en uitgelezen.
Geloofd zij Vrijemond's tabak!

Wie rookt er nog op dezen stond
Tabak als werd gerookt voordezen?
Loop vrij de wijde wereld rond
Tot in de verste diacesen,
Zoek bij Chinezen, Irakezen,
Tot Jang-tse-kiang of Potomac,
Gij vindt er geen beteren als dezen.
Geloofd zij Vrijemond's tabak!

Ik voel me lekker en gezond,
Van al zwaarmoedigheid genezen,
Zelfs de oorlog die het mensdom schond
Is naar vergeten hel verwezen,
Als 't pijpken in mijn mond gevezen
Me omwalmt, terwijl 'k op mijn gemak
In Tabarijn weer zit te lezen.
Geloofd zij Vrijemond's tabak!

Prince, hoog in mijn hart gerezen,
Al is 't niet uw tabak slechts da' 'k
Bezingen moest, maar heel uw wezen,
Geloofd zij Vrijemond's tabak!

3 Februari 1944.