Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

Totale oorlog voor... anderen

Terwijl in acht maanden in Engeland en Frankrijk nauwelijks één bom gevallen is, zijn in Noorwegen in tien dagen tijds heele steden en streken verwoest. - Wat heeft Berlijn voor met dit systeem?

Parijs, 22 April [1940]

Op het einde der week was het eensklaps voorjaar geworden, met heldere luchten en wijden hemel waarin een warme wind de dampen uiteen joeg en breede, blauwe banen opende. Echt vliegweer en volle maan. Bovendien hadden sinds verscheidene dagen geheel en al officieuze geruchten geloopen over de bedrijvigheid achter het Duitsche front welke ernstige voorbereidingen verried tot een aanval. Ten overvloede zouden twee verjaardagen gevierd worden, die van den stichter van het Nazisme, dit Nietzscheanisme voor het plebs zooals een Fransch auteur gezegd heeft, en die der stichting van Rome. Op den koop toe waren de militaire verloven ingetrokken. Zoo verwachtte men ze voor den zooveelsten keer. Men verwachtte ze zelfs vaaglijk met hun beiden en met hun totalen oorlog, want de Italiaansche pers en radio, nog altijd in de wolken over de Duitsche successen tegen Noorwegen, schenen te blakeren van krijgslust.

Zij zijn niet gekomen. Maar langs de Ligne-Maginot hebben ze hun reclameborden voor den dag gehaald met het opschrift: ‘Waar zijn de Engelschen?’ De Franschen hebben hun geantwoord: ‘Vraag het aan admiraal Raeder!’ Tusschen haakjes: Telkens wanneer het Fransche communiqué vermeldt: ‘Geweervuur langs den Rijn’, of iets dergelijks, beduidt dit hetzelfde: schijfschieten op een witte vlag, beschilderd met hoonende opschriften tegen de Engelschen. Voorts hebben de kanonnen een beetje geroffeld in de omstreken van Parijs. Zij mikten op vliegtuigen, die niets omlaag wierpen dan bedrukt papier. Ditmaal was het een briefkaart welke Fransche soldaten voorstelde in het prikkeldraad. De tekst luidde wederom ‘Waar zijn de Engelschen?’ en als men de kaart tegen het licht hield, zag men in den transparanten bovenrand de Tommies fuiven in een nachtkroeg. Deze reclame viel omlaag kort nadat het derde part der Duitsche vloot naar den kelder ging. ‘Zij hebben zeker nog een ouden stock van de hand te doen’ glosten de Franschen. En met de gebruikelijke patrouilles bleef het daarbij wat de krijgsverrichtingen betreft in Frankrijk onder weersgesteldheden, die als 't ware uitnoodigden tot een offensief.

Wie wel lijden

Wie echter hun totalen oorlog hebben, dat zijn nakomelingen en voortzetters, dat zijn de toonbeelden van het Arische ras, de Noren. Elverum ligt in puin na een onafgebroken luchtbombardement van drie uur. Vier honderd bommen zijn geworpen op Oscarborg. Op Halden regent het door elkaar tractaatjes en projectielen. Zes bombardeerders doen hun best om Friederikstad te begraven onder een hoop afval en als zij klaar zijn mitrailleeren zij de bevolking. Eidsvoll, Hammer, Namsos, Nyversgund zijn geheel of gedeeltelijk verwoest. De opsomming is verre van compleet. Elken dag voegt zich een stad, stadje of dorp toe aan de lijst. Zij zal eerst volledig kunnen zijn op den laatsten dag, het laatste kwart-uur der vijandelijkheden. Maar hoe kort ook, zij is reeds lang genoeg om alle geciviliseerden te vervullen met afschuw en verachting.

Want dat geschiedt in nauwlijks tien dagen, terwijl na acht maanden oorlog nog niet een luchtbom geworpen is op een station, op een trein, op een spoorlijn, op een fabriek, op een stad of dorp van Frankrijk, en evenmin van Engeland, het is de derde maal na September, dat dit ten hemel schreeuwend contrast zich onbeschaamd uitstalt.

In Polen waren gedurende de eerste uren van den krijg alle Poolsche luchtbombardementsmachines vernietigd op het terrein of in de hangars en Polen was goed geworden voor alle onmenschelijkheden van den totalen oorlog, waarvan ijzingwekkender en waarheidsgetrouwer dan de Duitsche films het deze week verschenen Poolsche Zwartboek getuigt. De Finnen hadden slechts een paar dozijn ouderwetsche vliegtuigen en zij werden behandeld naar verhouding. Bij vloten van vier-, vijfhonderd machines vlogen de Russen over Finland, vernielend en moordend wat zij raken konden. De Noren hadden heelemaal geen bombardeerders of nauwlijks. Hun lot is bezegeld. Het staat geschreven in enkele cijfers. Hun Koning, hun Kroonprins, hun Minister van Buitenlandsche Zaken moeten vluchten onder de bommen, neergeworpen op een weerloos dorpje. En nog altijd viel er niet één bom in Frankrijk. Zij vergenoegen zich hier met belachelijk papier.

Geen toeval

Dit driewerf herhaalde contrast is geen toeval. Het is methode. Het is berekening. De theorie is niet ingewikkeld. Het achterlijkste en misdeeldste boefje kan erbij. Men vindt haar dan ook niet in krijgskundige werken. In haar onnoozelheid is zij zoo vanzelfsprekend, dat geen enkel technicus haar zou durven formuleeren. Zij is daarom niet minder kernachtig dan een latijnsche zinspreuk, even inhoudsrijk, en zoowel de generaals als de staatshoofden zijn diep ervan doordrongen. Bondig uitgedrukt is zij samen te vatten in deze lapidaire termen: ‘Wie niets te vreezen heeft, kan erop losgaan.’ Of in 't corollarium daarvan: ‘Wie iets te vreezen heeft, kan er niét op losgaan.’

Want het bewijs is driemaal geleverd en het bewijs wordt nog elken dag geleverd: Wat een generalissimus of een staatshoofd te vreezen heeft die zijn bombardeerders uitzendt over een land, dat is niet een artikel van het volkenrecht, dat is niet de universeele verontwaardiging, dat is geen menschelijke of goddelijke wet, dat is niet het afweergeschut, dat zijn niet de jagers, dat zijn niet de kabelballons. Het eenige wat hij te vreezen heeft, dat zijn de bombardeerders der tegenpartij, dat zijn de représailles. Si vis pacem para bellum zeiden de Romeinen. Dit moet voortaan vertaald worden als volgt: Wie niet gebombardeerd wil worden, moet kunnen bombardeeren. Of: Wie den totalen oorlog wil vermijden moet hem kunnen voeren. Het is te hopen voor verschillende naties van Europa, dat hare opvoeding niet te laat voltooid worde en dat zij zich tijdig laten onderrichten door de feiten, ook al zijn deze monsterachtig en beneden alles.

Hoewel men op een gebied waar veranderlijke menschen den loop der dingen regelen niets met een greintje zekerheid voorspellen kan, beginnen zich hier na de invasie van Noorwegen gedachten te uiten welke niet zonder belang zijn voor de naties welke in 't verlengde liggen van den Westwall en van de Ligne-Maginot. Ontbloot van rethoriek en gereduceerd tot haar simpelste expressie zijn die gedachten dermate afschuwelijk, dat men ze slechts met verschriktheid kan weergeven. Zij komen hierop neer, dat de vijand, weerhouden door onneembare vestingen en versterkingen, in Frankrijk niets te halen vindend van wat hij het meest noodig heeft, en al het gevaar beseffend van elken slag, die beantwoord zal worden met een terugslag, dat deze vijand het front planmatig en met voorbedachten rade zal uitbreiden aan de vleugels om den strijd te verplaatsen naar de regionen waar zijn volk, zijn land en zijn bezittingen geen risico en geen schade te duchten hebben van den krijg.

Op deze wijze, en zonder zijn kansen om den oorlog te winnen te verzwakken, zou hij voor de vijfde maal binnen de eeuw waarin hij oorlogvoerde (1864, 1866, 1870, 1914, 1939) zijn land voor alle verwoestingen, voor alle ervaringen aan den lijve gespaard hebben, en winnend of verliezend, met ongehavende industrieele krachten de eindstreep bereiken van den vrede. De totale oorlog zou zich voor de voornaamste belligerenten oplossen in een serie partieele oorlogen. Maar alle bommen zouden op de anderen neerkomen. Op de onschuldigen.

Het systeem is satanisch, maar doelmatig. Zijn eenig nadeel voor wie het verzon is, dat ook Frankrijk en Engeland gespaard blijven in hun vitale organen. Het eenig middel om den toeleg te doen mislukken kan slechts bestaan in een zoodanige omcirkeling, dat op het gekozen moment elke représaille ongeëvenredigd wordt aan de actie welke men tegen den vijand inzet. Maar van welken kant men het geval ook bekijkt, eerst zullen de onschuldigen het gelag betalen, volgens den nieuwen stelregel: Wie geen bombardeerders heeft, krijgt de bommen. Want onze demonische wereld, waar de gedrochtelijkste hypothesen normaal werden, heeft ook dezen paradox verwezenlijkt, dat satan zich slechts laat uitdrijven met satan.

[verschenen: 8 mei 1940]