Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

De dapperheid der Finnen

Het zou de eerste maal niet zijn dat de Russische kolos bezwijkt aan een wond welke hem op een punt wordt toegebracht, honderden mijlen verwijderd van zijn vitale centra.

Parijs, 4 Januari [1940]

De wapenen zijn reeds verscheidene weken onderweg maar sinds gisteren is het officieel dat de Finnen ook geholpen zullen worden door Frankrijk. Te oordeelen naar de pers die de meest dithyrambische aansporingen bevatte tot een gebaar dat vanzelf spreekt, waarover het meerendeel der Franschen als het uitbleef verontwaardigd zouden staan, en te oordeelen naar een ander deel der pers die te dikwijls twijfelde of de fraaie woorden ooit tot daden zouden worden, is achter de schermen die hulp aan Finland geenszins van een leien dakje gegaan.

Dat zal niemand verwonderen wanneer men zich even het intellectueele klimaat bedenkt waaronder Frankrijk nog geen jaar geleden leefde. Verschillende politieke en journalistieke leiders waren onbedaarlijk ‘sovietophiel’ of ‘sovietomaan’, volgens het etiquet dat zij verdienden, en zij verkondigden hun waardeerende sympathieën voor Moskou met een accent dat geen tegenwerpingen noch bedenkingen toeliet.

Besmette intelligentsia

Hoe dikwijls heeft de ex-minister van Luchtvaart Pierre Cot in de Fransche Kamer verklaard dat de Russische Luchtmacht de eerste was van Europa? Hoe dikwijls heeft Geneviève Tabouis in haar krant de onweerstaanbaarheid geroemd der Russische legers en haar landgenooten voorgehouden hoe verregaand dwaas het zou zijn om zich te vervreemden van een mogendheid die één vijfde deel beheerscht van den aardbol? Hoe dikwijls heeft een Partinax, een Emile Buré, een Léon Blum de Franschen, en bovendien de Engelschen, bezworen om ter wille van den lieven vrede, of van de veiligheid, over sommige bezwaren heen te stappen en desnoods de offers te brengen welke de steun van 't Kremlin waard was? Zelfs leden van den Generalen Staf hebben de voortreffelijkheid betuigd der bolsjewistische strijdkrachten en de wenschelijkheid hunner medewerking, hun onmisbaarheid, in geval van een Europeesch conflict. Een aanzienlijk deel der ‘intelligentsia’, schrijvers, dramaturgen, dichters, architecten, componisten, cineasten, professoren, onderwijzers, uitgevers, waren doordrenkt, aangestoken, besmet, verpest met een ongecontroleerden, bijna natuurlijken hang naar dat paradijsachtige vijfde deel van den aardbol, waarvan een mefistofeliaansche propaganda de beloften en de werkelijkheden langzaam en zeker had ingedruppeld.

De menschelijke kant

Al deze lieden behoefden niet te vluchten en werden niet gekerkerd. Zij moesten echter van opinie veranderen, en in de kortste keeren, en met de grootste snelheid, en op de radicaalste manier, en op de onvoorzienbaarste wijze, en op elk gebied. De meesten waren te goeder trouw geweest in hun dwaling, en toen van alle zijden als op een weg van Damascus de bliksem insloeg met het helle licht der waarheid, konden zij niet weigeren noch aarzelen den halsbrekenden draai uit te voeren. Het was echter een moeilijke manoeuvre om in enkele dagen, weinige uren alle bakens te verzetten, om te verbranden wat zij aanbeden hadden, en nog moeilijker om te aanbidden wat zij tot dusverre gaarne verbrand hadden, de oude, bekende, zoogenaamd versleten beginselen der voorvaderen, de traditie van lange generaties. Vergissen is menschelijk, maar het valt altijd zwaar te bekennen dat men zich vergist heeft, dat men bedrogen, bedot, beetgenomen is door wonderdokters en kwartjesvinders als de eerste de beste uilskuikens op een kermis. Het is ook menschelijk dat van zooveel illusies en utopieën die tot flarden verscheurd werden enkele franjes blijven slieren waaraan men zich in arrenmoede vastklampt, dat menigeen zich tot het uiterste, tegen heug en meug, probeerde te paaien met een bitterzoete, onmogelijke hoop, b.v. dat de geniale vader der volkeren Stalin een grandioos dubbel spel speelde en op het geschikte moment Hitler zou laten schieten zooals hij de democratieën den bons gaf, en dat men vooral Vadertje Stalin niet met geweld en voor goed in het Duitsche kamp moest jagen. Ook in deze zelf-begoochelingen waren de meesten ongetwijfeld eerlijk en bonafide. Want het is geen kleinigheid om stuk voor stuk den ouden mensch af te schudden wanneer elken dag een telegram binnenkomt dat tot die slooping dwingt, en niets of weinig te hebben om hem van meet af weder op te bouwen.

Gelukkig had Frankrijk in Daladier een realistisch hoofdman toen gebeurde wat men nauwelijks had durven hopen, wat men ternauwernood kon droomen, toen de Finnen een nieuwe en onvergankelijke Saga schreven in het wereldboek der menschheid, toen de Thermopylen der Grieken, Leonidas niet zijn driehonderd Spartanen, tegen tienduizenden Perzen, verlegd, verjongd en opnieuw vereeuwigd werden in den pool-cirkel van, het hooge Noorden.

Wie heeft niet oude, in hun laconisme brandende teksten herleven van Plutarchus, van Herodotus, en wie is niet opgevlamd in bewondering toen hij de grootheid en de schoonheid van dat heldendom onsterfelijk bewaard zag, en wijd overtroffen, in dien hyperboreïschen uithoek van Europa, vanwaar eertijds Apollo neerdaalde naar den Olympus van Hellas? Temidden eener eeuw van modern comfort, temidden eener eeuw die gebiologeerd en ontzenuwd is door de overschatting van materieele, mechanische factoren, temidden van het ongeloof, de kleinmoedigheid der toeschouwers van het gansche universum sprongen de Finnen op, mannen en vrouwen, als levende helden uit en epos, en slecht bewapend, één tegen zestig, werden zij overwinnaars.

Alvorens de Russen geklopt werden, alvorens zij slaag kregen te Tolvajaervi, slaag te Aglaejaervi, slaag te Suomusalmi, slaag te Salla, slaag bij Petsamo, slaag op alle plaatsen welker ruischende namen herinneren aan het nationale heldendicht Kalevala, alvorens de moscovitische legers welke de beroemde Sillanpaa met reden een horde noemde van ongeletterde armzalige, stinkende benden waren teruggedreven, had Daladier den moed om Stalin's aanval te brandmerken als een repugnante, afzichtelijke, weerzinwekkende lafheid.

Verhelderend vonnis

Zulk een vonnis verheldert de situatie nu niemand meer behoeft te vreezen, of mag wanen, dat de woorden niet bekrachtigd zullen worden door daden. Stalin, die zijn dubbelzinnige positie tusschen oorlog en vrede misschien niet ongeriefelijk acht, omdat zij hem veroorlooft consulaire en diplomatische ‘waarnemers’ (er is een harder en juister term voor dit ambt) te onderhouden in de Fransche vesting, Stalin heeft niet gereageerd op den smaad waarmee hij door den regeerenden minister van Frankrijk werd geschandvlekt, een hoon welke overal behalve te Moskou geleid zou hebben tot verbreking der diplomatieke relaties. Misschien trekt Stalin evenmin politieke consequenties uit het Fransche besluit dat den Finnen pantserwagens zal verschaffen, anti-tank-geschut, kanonnen, vliegtuigen en munitie. Hij zal zich wel hoeden een openlijken oorlog te aanvaarden met Frankrijk, en voor de Franschen, voor de Engelschen, is onverbloemde belligerentie met de Soviets niet van rechtstreeks belang. Dat heeft geen haast.

De hoofdzaak is dat de Finnen die overwinnaars zijn, overwinnaars blijven. Als zich bij hun dapperheid de wapenen voegen kunnen zij opmarcheeren naar de verovering van Moermansk dat sinds Brest-Litovsk een der sluiksche schuilnesten is geweest van twee heimelijke trawanten. Als de deugd der Finnen vertienvoudigd wordt met de kracht kunnen zij zich opmaken om Leningrad te gaan herdoopen in Petersburg.

Het zou de eerste maal niet zijn dat de Russische Kolos bezwijkt aan een wonde welke hem op één punt wordt toegebracht, honderden mijlen verwijderd van zijn vitale centra. Dit overkwam hem reeds te Sebastopol en in Mantsjoerije. Maar om een bedrieglijke fabel uit te roeien die even funest was voor de Russen zelf als voor de rest van 't menschdom, om den bolsjewistischen bluf te ontmaskeren, de onbeschaamdste die ooit geëxploiteerd werd, zou niets heilzamer, niets luisterrijker zijn dan dat aan deze mogendheid van 170 millioen de nederlaag, welke een weldaad van bevrijding behelst, geschonken wordt door het kleine volk van drie en een half millioen Finnen. De Finnen hebben recht op deze eer, die onvergankelijk zou zijn, voorbeeldeloos en een teeken voor immer.

[verschenen: 25 januari 1940]