Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

Solidariteit

Amerika's vliegtuigleveranties aan Frankrijk zijn meer dan een uiting van platonische sympathie.

Parijs, 16 Febr. 1939

Tot vandaag hebben de Franschen, hoewel zelf dag en nacht produceerend, alles bij elkaar genomen 635 gevechts-vliegmachines besteld in Amerika. Er zijn Douglas onder, Curtiss en Glenn-Martin, de meesten van het nieuwste type. Zij moeten ultimo Dec. geleverd zijn en volgens den Minister is het meerendeel (eveneens de 50 jagers van Koolhoven) bestemd voor de Koloniën. Vermoedelijk echter zullen de leveranties den contractueelen termijn belangrijk vóór zijn. Gisteren zag ik boven Villacoublay reeds den eersten Curtiss in de lucht.

Voor de Amerikanen is deze massieve bestelling eener geheele vloot een uitstekende affaire in dubbelen zin. Primo worden de machines contant betaald (theoretisch tenminste) en Paul Reynaud beweert zelfs dat hij alleen met het goud dat als gevolg zijner decreten terugvloeide naar Frankrijk 6000 vliegtuigen kan koopen. Secundo veroorloven zulke volumineuze orders aan de Amerikanen om een industrie, waar de geringste verslapping achteruitgang beduidt, in volle actie te houden zonder extra-kosten en bovendien geleidelijk te mobiliseeren.

Elke dag telt

Voor de Franschen heeft de samenwerking der U.S.A. niet minder goede kanten. Zij bespaart hen het monteeren van twee of drie fabrieken, wat te veel tijd zou vergen nu elke uitgewonnen dag een onschatbare waarde kreeg, fabrieken ten overvloede waarmee men na het voorbijtrekken, of barsten, der donderbui geen raad zou weten. Ten tweede vullen de Amerikaansche leveranties een lacune aan welke het uit eigen middelen moeilijk zou kunnen bijspijkeren zonder de fabricatie van andere niet minder gewichtige wapenen te verwaarloozen. Men verlieze mmelijk niet uit het oog dat Frankrijk op het Europeesche front den schok te doorstaan kan hebben van twee gecombineerde, cirkelvormig geconcentreerde, zeer machtige luchtvloten, die niets zullen ontzien om in de eerste dagen der vijandelijkheden korte metten te maken met het moreele en materieele weerstandsvermogen van bevolking en krijgsmacht. Wij moeten ons op verschrikkingen voorbereiden welke de profeten zelfs niet hebben kunnen droomen. De oorlog zal niet in de eerste dagen worden uitgevochten. Maar vermoedelijk zullen de effecten dier eerste dagen beslissend zijn voor het eind-resultaat. Elke machine dus welke Frankrijk voor zijn koloniën kan betrekken uit buitenlandsche bronnen zal pure, onprijsbare winst worden voor de vitale strijd-tooneelen in Europa.

De laatste illusie

Nu wederom iedere week de keuze gegeven kan worden tusschen buigen of breken terwijl buigen en breken voortaan op 't zelfde neerkomt, is de medewerking der Amerikanen tot Frankrijk's bewapening de laatste illusie geworden van hen die nog hopen dat de geesten op 't nippertje hun bezinning zullen herkrijgen. Want als de substantieele leveranties der Amerikaansche vliegtuig-industrie het gouvernement van Washington binden tot niets, zij zijn intusschen een duidelijke en nadrukkelijke aanwijzing. Waar het transport der machines in oorlogstijd (gesteld dat de oorlog uitbreekt in April of Mei) tot onontkomelijke complicaties zou leiden welke een land niet kan ontwijken zonder schade voor zijn eer en zijn vrijheid, daar beteekent het aanvaarden van een bestellingscontract nu reeds meer dan een uiting van bloote, platonische sympathie. Het is zeker betreurenswaardig dat Roosevelt in den boezem van zijn parlement nog tegenstand heeft ondervonden voor het verleenen van export-vergunningen die de Neutrality-Act virtueel opheffen. Dat er Amerikanen overblijven die in de huidige situatie nog weifelen, toont aan dat bij sommigen de domheid en de verblinding zelfs ongeneeslijk zijn wanneer hun zelfbehoud op 't spel staat. Het ware zonder twijfel beter geweest om de tegenpartij elk uitzicht en elke speculatie op heele of halve onzijdigheid te verhinderen. Nog beter om van stond af rondborstig, eendrachtig, kloekmoedig en onwankelbaar positie te nemen, want in de stormen die uit drie richtingen op Frankrijk aandreigen zal geen plaats zijn voor helpers en werklieden der elfde ure. Zij zullen te laat komen. Er zal ook geen plaats zijn voor arbiters, want zonder verwijl zullen de orkanen aanstuiven op hen die zich nog verbeelden te arbitreeren. Er bestaat nog slechts één overweging die oorzaak kan worden dat de tegenstander terugdeinst: de impressie, het vermoeden, de waarschijnlijkheid, de overtuiging dat zijn onderneming niet zal rendeeren of verkeerd zou kunnen afloopen.

Hainan

Als axioma moet echter gesteld worden dat na de bezetting van het eiland Hainan door de Japanners de laatste redenen om illusies te koesteren verdwenen zijn. De Japanners deden met de bezetting van Hainan een decisieven stap. In de eenvoudigste bewoordingen gezegd, zonder noodeloozen omhaal, komt de zaak hierop neer: zij kunnen daar niet blijven. Noch vanuit hun eigen standpunten, waaraan zij hun drijfveeren ontleenen. Noch vanuit de standpunten van Frankrijk, Engeland en Amerika. Het Japansch standpunt immers wordt gedetermineerd door de landengte van Krah, op het Siameesche schiereiland, welke zij bezig zijn te doorboren. Met die doorboring wordt de vaarweg der Straat van Malakka uitgeschakeld, en Singapore bijgevolg niet alleen geneutraliseerd doch geannuleerd. De doorboring van Krah evenwel heeft geen zin, geen doeltreffendheid met Frankrijk op de kusten van Indochina, Frankrijk dat onmogelijk bondgenoot kan zijn van Japan, onmogelijk medeplichtig aan de Japansche onverzadelijke veroveringsdrift, en zelfs onmogelijk neutraal, dit wil zeggen verrader tegenover de Westersche belangen-gemeenschap. Het nog onvoltooide Kanaal van Krah wordt nu reeds bedreigd, geannuleerd door de oorlogsbasis, een Fransch Singapore, welke Frankrijk installeert, offensief en defensief, in de magnifieke baai van Camranh. Die basis, te laat begonnen helaas, en pas aangevangen toen de oogen van verschillende mogendheden opengingen voor hachelijker gevaren dan het zoogenaamde Fransche ‘militarisme’, die basis is eveneens nog onvoltooid. Maar zooals ze is, af of niet af, vormt ze voor Japan een onduldbaar struikelblok, niet minder hinderlijk dan Singapore, een barrière welke in een min of meer verwijderde toekomst uit den weg geruimd moet worden, liefst alvorens zij haar volledige doelmatigheid bereikt heeft. Sinds de bezetting van Hainan, in de golf van Tonkin, op een paar honderd kilometer van Hanoi, staat de overweldiging van Indochina derhalve voor de Japanners geschreven in de geografische ligging van dit Fransche wingewest.

Nergens daarom kan men zich met illusies paaien. Hoe meer hiervan allen doordrongen zijn die, of zij willen of niet, een onafwendbaar fatum aan dezelfde zijde der barrière plaatst, hoe gunstiger de komende gebeurtenissen zich zullen ontwikkelen. De strijd, welke morgen of overmorgen moet worden aangebonden, zal hard zijn, denkelijk lang, en gewis afgrijselijk. Maar hij zal beslissend zijn voor de toekomst der blanke civilisatie en ondanks de verraders, ondanks de renegaten welke zij gekweekt heeft, ondanks alles is het de blanke civilisatie welke dien strijd moet winnen en zal winnen.

[verschenen: 1 maart 1939]