Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

De noodzakelijke standvastigheid

Waarom het Fransche volk geen mandaatgebieden wenscht af te staan, en waarom het zich vastlegde in ondubbelzinnige verklaringen.

Parijs, 19 November 1938

Op het punt van koloniën nu weten de Duitschers sinds gisteren waaraan zij zich te houden hebben.

Na een menigte halfslachtige démenti's op een zwerm van vage geruchten, die met alle winden en uit alle hoeken kwamen aangevlogen, en na gedurende te langen tijd een gedragslijn gevolgd te hebben die kon doen denken aan de ferme houding van den ezel tusschen de twee hooischelven, of die kon doen veronderstellen dat men de kwestie behandelde als het Gretchen van Faust dat haar madeliefje ontbladert tegenover het alternatief ‘mint hij mij, mint hij mij niet’, waaruit afgeleid mocht worden, dat men reeds bezweken was of niets liever wenschte dan te bezwijken voor een doortastend gebaar, na al dit gedobber en getreuzel, heeft de Fransche regeering eindelijk een positie ingenomen welke doorgaat voor vast en definitief.

Dit wil zeggen, dat de radicaal-socialistische Kamergroep, in tegenwoordigheid van den premier Daladier en den Minister van Buitenlandsche Zaken Bonnet, die beiden tot deze partij behooren, unaniem een motie gesteund heeft welke culmineert in de energieke en categorische verklaring dat zij ‘haar absoluten wil betuigt om het Fransche empire, bestaande uit koloniën, protectoraten en territoriën onder mandaat in zijn geheel te handhaven en dat zij elken afstand weigert van grondgebied waar de Fransche driekleur wappert.’

Deze motie gelezen en goedgekeurd te hebben bespaart Daladier en Bonnet tenminste den last om voor de Commissie van Koloniën te verschijnen, waartoe zij waren uitgenoodigd, en ontheft hen van een uitlegging in het parlement welke over den Rijn of over de Alpen opgevat zou kunnen worden als een dier bellicistische provocaties der Democratieën, waaraan wij, gelijk maar al te goed bekend is, den ondergang danken van Oostenrijk, de tribulaties der Tsjechen, den oorlog in Spanje, en de politie-operaties in China.

Met een noodzakelijk en prijzenswaardig beleid paart de Fransche regeering dus de kloekheid aan den schroom. Zij zweert niets. Maar zij laat heilige eeden afleggen door de representatieve korpsen der Natie en vereert deze plechtigheden met haar aanwezigheid.

Het volk verplicht zich

Wegens de vele precedenten die er zijn, van beloften eindigend met verzaking, van ministerieele opgeblazenheid, leegloopend als een lekke band, is het waarschijnlijk oneindig beter dat het Volk zelf zich verplicht dan het Gouvernement, belichaamd in een kortstondig kabinet. Hoe dikwijls reeds veranderde het neen van een Fransch minister geleidelijk of plotseling in een ja! Waar al zwichtte Frankrijk niet, nadat een regeering gezworen had nimmer te zullen wijken! Het is nog geen vijf jaar geleden dat Doumergue den Duitschers een leger weigerde van 300.000 man. Geen drie jaren dat Sarraut parmantig uitbazuinde nooit te zullen dulden dat Straatsburg te liggen kwam onder het vuur van Duitsche kanonnen. Gedurende twintig jaar zei de Fransche regeering neen op den Anschluss van Oostenrijk en toen Hitler Weenen binnentrok was er als bij toeval geen Fransche regeering. In Augustus nog van dit jaar garandeerde Daladier de integriteit der Praagsche Republiek met woorden die klonken als eeden en onschendbare geloften.

Het verdient daarom verreweg den voorkeur, hoewel 't minder officieel lijkt, dat de Fransche natie zichzelf bindt door de stemmen harer vertegenwoordigers. Een politieke groep is duurzamer dan een ministerie. En de Radicalen bleven de eenigen niet onder de parlementaire partijen die de onaantastbaarheid, de onverbreekbaarheid van het Fransche imperium ter kennis brachten van belangstellenden. Zelfs de anti-koloniale communisten en socialisten toonen een loffelijke onwrikbaarheid en het gloeiendste patriottisme. Wie derhalve vaste gronden noodig acht om zich te verheugen dat Frankrijk's dubbelzinnigheid tegenover het koloniale vraagstuk uit de wereld raakte, heeft minstens den waarborg dat het Fransche Volk zich niet kan logenstraffen tot na de verkiezingen van 1940.

Laten wij ons dus verheugen over deze betrekkelijke zekerheden en hopen dat zij bestendig blijken. Want zoo machtig Engeland is over den aardbol, de veiligheid van zijn imperium, de veiligheid van het Britsche moederland, hangt niet alleen ten nauwste samen met het risico dat de Franschen willen wagen tot behoud van hun overzeesche bezittingen, maar wordt erdoor bedongen. Of het Dakar geldt, of Togo, of Kameroen, of Madagascar, of Indo-China, dat Frankrijk zou kunnen afstaan, alle koloniale mogendheden van Europa zijn in gelijke mate betrokken bij de lotswisseling van een neger of van een Annamiet, en overal waar in deze streken een nieuwe vlag geheschen wordt, zullen zij onvermijdelijk een terugslag ondervinden, gevaarlijk genoeg om nu reeds te duchten.

De weg om de Kaap

Al deze geografische punten immers bestrijken den weg om de Kaap. Die weg is buiten kijf langer dan de route over Suez. Maar in tijden van internationale spanning, of in tijden van oorlog, en vooral zooals zich de combinaties der belligerente kampen bijna onfeilbaar laten voorspellen, is de weg om de Kaap de eenige waar de konvooien der Oost-vaarders totnutoe een relatieve veiligheid en vrijheid van beweging overblijft. Wat baat het Frankrijk om van Dakar en Camrah (bij Saïgon) een vlootbasis te maken, gelijk zij van plan en bezig zijn, wat baat het Engeland om met enorme kosten de Kaap te transformeeren in een Afrikaansch Singapore, wanneer zij veroorloven dat een mededinger, hypothetische tegenstander weliswaar, doch die niet het geringste vertrouwen inboezemt, die zijn buitensporige expansie-droomen nimmer verbloemd heeft, die in staat is, gelijk hij bewees, ter verwezenlijking dier droomen, om een pact te sluiten, een as te monteeren, die onder de hedendaagsche omstandigheden verraad beteekenen jegens de Europeesche gemeenschap, wat baat het Frankrijk en Engeland om de Kaap-route te versterken, wanneer zij vergunnen dat zulk een eventueele vijand zich met zijn kanonnen, vliegtuigen, onderzeeërs, torpedobooten en kruisers vestigt te Dwala of op de kusten van Madagascar? Juist in Dwala, haven van Kameroen, in 't holste van den golf van Guinea, omgeven door eilanden en schier-eilanden, een uitgezocht nest voor georganiseerde, gemotoriseerde boekaniers, staken de Franschen een kapitaal van zestig millioen om een magnifieke en onmetelijke reede toegankelijk te maken voor schepen van 10.000 ton!

De val van het Tsjechoslowaaksche bastion heeft de moeilijkheden voor alle toekomstige geallieerden verdubbeld. Het strijken der Fransche vlag te Dwala zou die moeilijkheden verhonderdvoudigen. En als de Franschman ondanks de hoopvolste symptomen, neigingen toonde om op dit primordiale beginsel te wankelen, zou Engeland de eerste moeten zijn om hem elk recht tot weifeling te ontzeggen, zelfs om hem een schijn van aarzeling op dit stuk van zaken te beletten.

[verschenen: 8 december 1938]