Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

De beste garantie

De kracht die getoond wordt om haar niet te moeten gebruiken.

Parijs, 27 Juli [1938]

Onder de factoren welke per slot over de kleur van dezen zomer, van dit jaar allicht, zullen beslissen, zou de oplettende waarnemer de aandacht moeten vestigen op enkele gegevens van ondergeschikt belang, doch die waarschijnlijk een belangrijke rol spelen op wat men gelukkig nog noemen mag de vredestooneelen.

In de eerste plaats, bij de magnifieke revue van 14 Juli, en bij het imposante défilé te Versailles, de verschijning der pantserwagens midden-gewicht van 10 ton, en zwaargewicht van 30 ton. Let wel: niet het optreden maar de verschijning. Zij dateeren van den laatsten regen. Zij komen voor den dag, in kletterende rusting, gelijk alle monsters, groote en kleine, die geharnast met schilden, gewapend met hellebaarden, op geregelde tijden geboren worden uit aarde of slijk. Gelijk sommige torren hebben zij misschien verschillende jaren onder den grond vertoefd als larven in het rijk der duisternis, om plotseling volwassen, uit de coulissen aan te ratelen in een stralende zon. Men weet er niets van. In ieder geval zijn ze er, en bij massa's, in dichte gelederen, in zwermen. Genoeg om de proef te doen, naar welke ieder rechtgeaard militair in zijn binnenste moet hunkeren, wat het effect zou zijn van 500 dier rollende draken op een front van 5 (vijf!) kilometer.

Als men hun oorsprong niet kent, ik zou evenmin kunnen zeggen of hun tien en hun dertig tonnen een gewicht aanduiden of een volumen. Maar of het omvang is of zwaarte, het voorbijdreunen dier gevaarten, in het geraas van een onophoudelijken dender, vervult reeds met het soort van onthutsten schroom dat de primitieve mensch vermoedelijk gevoeld heeft voor de gedrochten van dertig duizend kilo aan wie hij jachtveld, vischvijver of groentetuin moest betwisten. Vooral de zwaargewicht van 30 ton boezemt ontzag in. Het is een geschut-toren op rupswielen. Een destroyer in zak-formaat.

Trouwens, gelijk een schip, draagt hij een naam, geschilderd op zijn flanken: Gascogne, Provence, Verdun, Champagne, etc. Vooruitdringend in een gematigd, onverzettelijk tempo, rukt hij het asfalt weg der straten. Enkel reeds een parade dezer wagens richt verwoesting aan. Wat moet het zijn wanneer hij aan een deur klopt? Met een paar aanloopen rammeit hij elk huis. Met enkele stooten ontwortelt hij een boom van vijftig jaar. Op 't eerste gezicht schijnt hij alles te kunnen kraken wat hem in den weg komt.

Waar is St. George?

Hoe moet men deze geblindeerde en wandelende batterijen van gemiddeld kaliber te lijf gaan? Ziedaar de kwestie. De gewone anti-tank-kanonnen bijten niet op dat pantser. Tegenover dezen kolos worden mitrailleuses kinderspeelgoed. Zelfs geraakt en gewond in zijn voortbewegingsorganen kan hij zich van alle hoeken verdedigen. Natuurlijk: zoolang hij de vuurproef niet doorstaan heeft is zijn gevechtswaarde een onbekende grootheid. Wellicht bezit deze Achilles ergens een kwetsbare hiel, hoewel de tank-experimenten in Spanje (met kleinere wagens) lessen verschaft hebben die niet in de ooren zijn gevallen van dooven. Men zal die wondbare plek zoeken. Als ze er niet is zal men ze veroorzaken, want niets van wat een mensch vervaardigt is bestand tegen een mensch. Maar zoolang men op dit punt niet over geruststellende inlichtingen beschikt of bevredigende maatregelen kan treffen, en zoolang Frankrijk de eenige mogendheid is die strijdwagens bezit van dergelijke capaciteit, zullen deze mobiele blokhuizen elken vijand plaatsen voor een enigma waaraan hij zich liever niet op goed geluk, in den blinde zal willen wagen. Wanneer men zich echter even twee gevechtslinies voorstelt van deze vulkanische kampioenen (die een duizelingwekkend idee geven van de menschelijke nietigheid en onmetelijkheid) kan men zich eenigszins verbeelden hoe de Oorlog ten laatste zou kunnen worden gebreideld met de eigen buitensporige verdelgingsmiddelen van den oorlog.

Vliegtuigen

In de tweede plaats meent de aandachtige waarnemer een doorslaande factor te mogen signaleeren achter het défilé der vliegtuigen, dat den doorluchtigen bezoekers van Versailles, terwijl zij verstrooid luisterden naar een bekoorlijke en spichtige spinet-muziek der achttiende eeuw, na hun lunch werd opgediend bij wijze van dessert of pousse-café, boven het ‘Bosschage van Apollo’!

Gelijk men weet kon dat défilé niet uitgevoerd worden op het afgesproken uur omdat er over Versailles, dat in een kom ligt, en over het meerendeel der Fransche vliegkampen een dier vrij dichte zomer-ochtend-misten hing welke tegen twaalven meestal opklaren in een dag van het zuiverste azuur. Het lucht-défilé loeide dus over het koninklijk paleis met ongeveer vier uren vertraging, en daar de tijd der camera-men op de minuut af gechronometreerd was als een dienstregeling kon het niet eens gefotografeerd worden. Het miste per ongeluk alle publiciteit maar het vond plaats. En juist, of beter gezegd: nog meer omdat het plaats vond met vertraging gaf het te denken. Want omdat alle vooraf bepaalde uren veranderd moesten worden, droeg de parade, voor de kenners ten minste, nog nadrukkelijker het karakter eener mobilisatie-oefening. Zonder twijfel zag men niet de 750 machines welke waren aangekondigd. Op het uur dat de concentratie aanving lagen sommige streken van waar zij moesten vertrekken (uit honderden kilometers afgelegen oorden) nog in een ondoordringbaren nevel. Maar niettegenstaande telde men er te Versailles minstens 450.

Technische krachttoer

Te constateeren nu dat er 300 ontbreken, en dat de overige machines van allerlei afmeting en allerlei snelheid, in den minusculen duur van eenige seconden, boven een zeker geografisch punt van Frankrijk defileeren in een onberispelijke, ongestoorde, vooraf gekozen marschorde, dat maakte den technischen krachttoer welke daarmee geleverd werd, nog bewonderenswaardiger en indrukwekkender voor de ingewijden die zich rekenschap gaven van het totaal der mechanismen hetwelk impromptu, zonder haperingen, zonder pech, zonder verwarring, zonder incidenten, op de seconde af moest functionneeren. Deze mobilisatie-oefening, voor de helft geïmproviseerd en bemoeilijkt door de weersomstandigheden, slaagde dus in optima forma: op een sein hadden die 450 machines gedirigeerd kunnen worden naar elk ander punt van den Franschen horizon. Dit is een prestatie waarbij men veilig zeggen kan dat zij, die hun opinie over de Fransche luchtvaart lieten influenceeren door de polemieken der kranten, verbaasd hebben opgekeken.

Après tout, en elke indicatie welke een parade van tanks en vliegtuigen kan bevatten in overweging nemend, behoeft het eigenlijk geen verwondering te baren dat de ‘oorlogspartij’ in sommige landen van Europa (gesteld dat er een oorlogspartij is gelijk men beweert) zich dubbel bezint en haar zaak van twee kanten beschouwt. Dat is de deugd der kracht die getoond wordt om haar niet te moeten gebruiken.

[verschenen: 17 augustus 1938]