Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

Tegen de vrijheid

Een dictatoriale poging van den ‘democraat’ Blum c.s. om de pers te smoren.

Parijs, 3 December [1937]

Een eerste poging van Léon Blum om de Pers in boeien te slaan werd gesteund door de Kamer doch verbrijzeld door den Senaat. Vandaar de voornaamste oorzaak van den haat welke Blum het college der ouderlingen toedraagt en van de woede die periodiek oplaait tegen de contrôle van koppige en aftandsche grijsaards. Zij werden het Carthago dat verwoest moest worden, vroeg of laat. En van zijn kant heeft Blum volmaakt gelijk. Hij zou de handen vrijer hebben wanneer niemand hem op de vingers tikte. De Senaat belet hem een aantal lieden, dat hij bijzonder lastig vindt daar het bij al zijn successen niet wil applaudisseeren, te ringelooren en te muilkorven. Zoo zijn de autocraten: zij eischen de vrijheid voor zich en voor wie met hen door dik en dun accoord gaat; zij weigeren haar aan de rest der wereld.

Toen hij de emotie, verwekt door zijn aanslag op het vrije denken, geluwd zag, besloot Léon Blum te recidiveeren. Mèt den Senaat, omdat het voorloopig niet anders kon, maar langs een omweggetje dat hem listig leek. Geen frontaanval doch een omtrekkende beweging. Hij begon met het gerucht uit te strooien dat het dagblad L'Action Française, buitengewoon verfoeid in alle officieele en officieuze kringen, verboden zou worden in de Fransche Koloniën, wegens zijn kleineerend geschimp op het gouvernement der Republiek.

Het was weliswaar een tikje kras om den toegang te ontzeggen en de verbreiding te verhinderen aan een orgaan dat in zake koloniaal beleid steeds een zuiver patriottisch en behoudend standpunt had ingenomen, terwijl men de grenzen openliet aan allerlei kranten en geschriften van nationale of internationale onrustzaaiers en oproerstokers. Doch het ongerijmde werd geslikt. De Action Française, van alle zijden aangevallen, ontmoette weinig verdedigers. Men protesteerde slechts flauwtjes en de vlieger scheen op te gaan.

Een ontwerp

Na dit hors-d'oeuvre werd de hoofdschotel aangebroken. Met een paar Zondagsche redevoeringen waarin geducht gescholden werd op de zoogenaamde journalisten, die, rijkelijk betaald, de republikeinsche militanten, inzonderheid de socialisten, onteeren, die de besten afkeerig maken van het bewind, die aldus van lieverlede de democratische instellingen steriliseerden, en met een paar meetings tegen de bandieten, de trawanten, de vrijbuiters, de roovers der corrupte pers, bracht men de thermometers en barometers op het gewenschte peil, waar ze onweer aanwijzen en broeierige hitte.

Zoodra het effect verzekerd scheen, vergemakkelijkt door het kabaal over het geweldige pseudocomplot, riep Vincent Auriol de commissie van civiele wetgeving samen, diende een ontwerp in en vroeg de spoedbehandeling om in de kortste keeren de Kamer te bereiken. Auriol is de minister van Justitie die nog steeds niet kan verkroppen dat sommigen het geniaal beheer van Auriol als minister van Financiën maar matig gewaardeerd hebben. Hij is ook de recalcitrante gefailleerde die de curatoren en de rechters aansprakelijk stelt voor zijn bankroet. Dat schrijven tenminste ‘de rijkelijk betaalde bandieten eener zoogenaamde journalistiek’.

Zijn wetsontwerp behelsde, dat voortaan de uitvoer verboden zou worden der dagbladen die op de eer, het prestige, en de waardigheid, moreele krachten van Frankrijk, zouden inbreuk maken, en tegelijk dat die aanrandingen beschouwd zouden worden als misdrijven. Dit wil zeggen dat hun daders verantwoording zullen afleggen tegenover de correctioneele rechtbank, waar hun veroordeeling zoo goed als vaststaat. Indien het misdrijf behandeld werd als misdaad zou de strafbare voor een jury moeten verschijnen, en drommels, het zou kunnen gebeuren dat een jury zich minder plooibaar toont dan een magistraat wiens carrière afhangt van een minister. De gezworene, bij loting gekozen, behoeft zich aan zulke betrekkelijkheden niet méér te storen dan hem belieft. Auriol heeft waarlijk aan alles gedacht.

Vaagheid.

Buiten kijf, het plan is prachtig, en juist wegens zijn vaagheid mag men verwachten dat het doeltreffend zal blijken. Wat immers valt niet min of meer onder de woorden ‘eer, prestige, waardigheid’ eener natie? Dat klinkt nauwkeurig, het zegt wat 't bedoelt, maar het is voor duizend interpretaties en opvattingen vatbaar. Waar zal de aanranding beginnen? De minister beslist over de trapjes, de graadjes, de nuances waar een gedrukte meening schuldig wordt. Men ontsluit wagenwijd de deuren voor het arbitraire, het eigendunkelijke, het eigengerechtigde. Hoe jammer dat bij den aanvang der Dreyfus-Affaire het gouvernement niet een tekst ter beschikking had van het allooi dat de Kamer zal stemmen! Het had alle kranten waarin de betrouwbaarheid der krijgsraden werd aangevallen, waarin bijgevolg de eer, het prestige, de waardigheid der Fransche justitie werd aangetast, in beslag kunnen nemen aan de grens. De buitenlandsche opinie zou niet verontrust en vertroebeld zijn geworden. Alle auteurs dier aanvallen, Léon Blum inbegrepen, kon het gouvernement voor den rechter sleepen en in 't geniep doen veroordeelen. Wie gewag maakte van het proces of van de procedure wachtte hetzelfde lot: confiscatie en vonnis in het diepste geheim, in een geheim dat automatisch hoe langer hoe dieper wordt en in duisternissen toeneemt. En hoe jammer dat het Fransche gouvernement bij den aanvang van het Panama-schandaal, alvorens Balhaut, minister van Openbare Werken, bekennen moest 200.000 francs - dat was toenmaals een ton gouds - te hebben opgestreken, niet zoo'n wetje in zijn arsenaal had als Vincent Auriol op 't oogenblik bekokstooft! Of de lintjeshandel van een schoonzoon van den president der Republiek. Of de Stavisky-zwendel. Al die gevallen waren met het wetje-Auriol spoorloos verdwenen in een valluik. Zulke vooruitzichten mogen vandaag de orthodox-republikeinsche democraten van het genre Blum-Auriol verrukken. Wij daarentegen vragen ons af, niet wat hem op den maag ligt, niet wat zij begeeren te verdonkeremanen, maar wat de eer, het prestige en de waardigheid van Frankrijk gewonnen zouden hebben bij verduisteringspraktijken als die welke door een Minister van Staat en een Minister van Justitie tegenwoordig beraamd worden.

Dictatoriaal.

Het meer dan bedenkelijke ontwerp is door de commissie van civiele wetgeving aangenomen met 9 stemmen voor, 8 tegen, en 2 blanco. Op 2 December, verjaardag van den staatsgreep van Napoleon III, die dezelfde dictatoriale procédés inluidde, welke de republikeinen navolgen na ze gisteren verafschuwd te hebben. Zonder eenigen twijfel zal de wet geadopteerd worden door de Kamer. Wilden wij ironiseeren dan zouden wij ons verheugen dat lieden die de Internationale gebruld hebben langs de straten, die nederlagen organiseerden als de vliegwedstrijd Parijs-Damascus, die de Expositie lieten saboteeren, die de geheele Fransche nijverheid ontwricht hebben, kortom, die zich uit principe nimmer bekreunden om de eer, het prestige en de waardigheid van Frankrijk, zich plotseling ontpoppen als nationalistische en chauvinistische paladijnen van den naam en de faam hunner natie. Maar wij hebben nimmer de moreele krachten van Frankrijk vereenzelvigd met de reputatie van een minister, een parlementariër of een politieke partij, en zullen dat ook nu niet doen, zelfs niet in scherts. Franschen overigens zijn altijd de eersten geweest om te erkennen dat men een slecht acteur kan uitfluiten zonder precies te jouwen tegen het stuk.

Zullen zij gedoogen dat hun regeeringspersonen, van rechts of van links, in de verleiding komen om te doen als de zakkenroller eener sketch van een cabaret van Montmartre? Op heeterdaad betrapt pakt hij zijn biezen. Terwijl men roept ‘houdt den dief’ keert hij zich om en zegt: ‘Schreeuw niet zoo hard, zie je niet dat je schandaal maakt?’ Dat is de wet van Blum-Auriol in den trant van een humoristische parabel. Maar neen, ik geloof niet dat zij ooit in werking zal treden. Wederom zal zij stuiten op den onwrikbaren tegenstand van den Senaat. Wanneer ze eenige aandacht verdient is 't enkel omdat zij onthult wat er omgaat in de hoofden van sommigen die zich een beetje haastig en onbescheiden identificeeren met een land dat gedurende menige periode der geschiedenis en onder allerlei regeeringsvormen hooge voorbeelden heeft gegeven aan de volkeren.

[verschenen: 23 december 1937]