Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

Niets geleerd en alles vergeten

Het practische resultaat der centrale verkiezingen is vrijwel nihil geweest

Parijs, 13 Oct. 1937

Ons ouderwetsche spreekwoord van ‘veel geschreeuw maar weinig wol zei de drommel en hij schoor zijn varkens’ schijnt verreweg het nauwkeurigst den afloop weer te geven van de kantonnale verkiezingen in Frankrijk. Om de helft der kies-colleges te vernieuwen waaruit over ettelijke jaren een verjongde Senaat zou kunnen voortspruiten, voor een onderneming dus op tamelijk langen termijn, heeft men 't geheele land in rep en roer gezet en het practisch resultaat is zoo goed als nihil geweest. Daarover tenminste gaan alle waarnemers accoord die een beetje boven het gewoel van byzantijnsche partij-twisten vermogen uit te stijgen. De vijf millioen kiezers die met zestien duizend candidaten vijf-en-dertig-honderd zetels moesten vullen, hebben getuigd van een bijna totale immobiliteit. Zij doen denken aan een troep arbeiders, zooals men ze ziet op oude fresco's, die met een menigte koorden en strak gebolde spieren rukken aan een zware vracht welke geen centimeter verroert.

Dit verhindert geen enkele der zeventien concurreerende partijen om haar bijzondere tevredenheid te vertolken en triomfliederen aan te heffen.

Ieder bezingt zijn eigen overwinning zooals hij haar gewaar wordt tusschen zijn oogkleppen. Het gouvernement constateert met verheuging een algemeene stabiliteit en de bekroning zijner politiek. Voor de communisten, die in hun hart deze stabiliteit bejammeren als stagnatie, is de reactie vermorzeld. En men kan hun geen ongelijk geven. Voor de eerste maal in de parlementaire geschiedenis van Frankrijk vormden de reactionnairen een eenheidsfront, hun Front de la Liberté, en presenteerden overal een enkelen en gezamenlijken candidaat. Hun onderlinge, ongeneeslijke verdeeldheden in aanmerking genomen, verslimmerd door het geharrewar over het geval van La Rocque, beteekende die onverhoopte, totnutoe onverwezenlijkbare eendracht een ware en wonderbaarlijke krachttoer. Doch alles wat ze ermee bereikten aan de stembus is een moeizame handhaving van den status quo. De twee massa's houden elkaar in evenwicht als dijk en springvloed, maar men bespeurt geen verlaging van het waterpeil en de hechtheid van den dijk is aan twijfel onderhevig.

[karikatuur:] La Rocque.

Strop van de communisten

Voor de vereenigde reactionnairen niettemin zijn de communisten verpletterd. En ook zij hebben gelijk. Ziehier een partij die over zes zetels beschikte in 1931. Zij pochte dat zij er 700 zou veroveren in de October-maand van 1937. Wij gingen dingen beleven, voorspelden zij, waarbij men verstomd zou staan. Zij overstelpten Frankrijk met een kolossale overdaad van propaganda.

De communisten waren de eenigen die zich de dure weelde konden veroorloven van schilderij-aanplakbiljetten in veelkleurendruk. Zij waren de eenigen die ambulante bioscopen over het land uitzonden. Zij hadden speciale films vervaardigd, en op mijn woord, lang niet slecht, en zeer verleidelijk. Met hun overweldigend propaganda-materiaal organiseerden zij aparte tentoonstellingen in stad en dorp. Op alle muren afficheerden zij hun laatste parool ‘Franschen vereenigt u!’ en dat andere, voor internationalisten bijna paradoxale motto ‘La France aux Français!’ In hun tallooze brochures, tractaatjes, kranten, vliegende blaadjes en plakkaten plagieerden zij met een onbetaalbare onbeschaamdheid de chauvinisten, grimeerden zij zich als patriotten, als liberalen, als pacifisten, zelfs als katholieken en als beschermers van den godsdienst. De kosten hunner campagne, de ontelbare verkiezings-bureaux en alles inbegrepen, worden op minstens honderd millioen francs geschat, een bedrag dat de partij uit regelmatige inkomsten onmogelijk kan dekken. Welnu, dat onbeschrijfbare, zestig-daagsche roffelvuur van charlatanisme, dat intensieve bombardement met boerenbedrog, wonderpoeder en kwakzalverpraatjes, die heele maskerade, al die weergalooze en sluwe toepassingen van den stelregel: het doel heiligt de middelen, al die cavalcades met het Trojaansche Paard, al dat gelaveer met de Bredasche turfschuit, leverde bij de eerste stemming niet meer op dan acht zetels. Wij zijn ver van de 700. Acht gekozenen op de 3500 candidaten die zij hadden, welk een misère! Welk een strop! Welk een sof! Laten zij er bij de herstemming nog 50 in de wacht sleepen. Zij die de honderd millioen fourneerden kunnen niet zeggen dat zij waar kregen voor hun geld. Per stuk komt elk der zetels waarmee ze weinig kunnen aanvangen hun op twee millioen.

Negatief succes

Buiten kijf, dat is een succes. In zekeren zin kan het pleiten voor 't gezond verstand der Fransche natie, ongerept, en voor zijn geestelijke vermogens, voldoende in evenwicht. Doch het succes is louter negatief. Het bewijst niets. Want de Radicalen, die met een prijzenswaardige manhaftigheid het herstel ter hand namen van de verwoestingen aangericht door hun bondgenooten van het Front Populaire, verloren merkbaar terrein en zouden een ondubbelzinnige débâcle ondervonden hebben zonder tusschenkomst van reactionnaire hulptroepen, die zij verfoeien doch geenszins versmaden. De Socialisten daarentegen, die alle ruïnes veroorzaakten waarover men lamenteert, en alle schade berokkenden welke in geen jaren gerepareerd zal worden, wonnen niet enkel zetels, maar ook duizenden stemmen. Niet genoeg weliswaar om de groote trom te slaan, om Blum rond te rijden op een zegekar en hem in eere te herstellen aan 't hoofd van Frankrijk's regeering. Ruimschoots voldoende echter om hun macht te consolideeren, om menige gewenschte activiteit te handicappen, en om ernstig te twijfelen aan de realiteit van het gezond verstand en 't evenwicht waarvan de Fransche natie blijk gaf tegenover den humbug der communisten. Zeker, Georges Bonnet, de beredderaar der financiën, is met luister herkozen. Maar ook Vincent Auriol, die de financiën ontredderde. Het minst wat men daaruit mag afleiden, dunkt mij, is dat het Fransche volk niets geleerd heeft van een rampspoedig experiment, dat het zeer weinig wrok koestert jegens hen die de natie even onbesuisd als onbetwistbaar verarmden, en dat het in zijn binnenste een positief bankroet der socialisten alles wel beschouwd verkiest boven het onbekende en de wisselvalligheden van een communistisch avontuur en de knoet van Stalin.

Verstoktheid

Alvorens te jubelen over de redelijkheid der Fransche kiezers (hun standvastigheid lijkt als twee druppels water op verstoktheid) had ik dus liever een paar opzienbarende executies bijgewoond, enkele exemplaire, sensationeele menschenoffers op de altaren des vaderlands. Zij ontbreken.

Natuurlijk, de pauze gaat door, dit wil zeggen dat binnen afzienbaren tijd geen nieuwe buitenissigheden bedreven of bedisseld zullen worden. Zeker, de bedreiging van een wettige, parlementaire toetreding der communisten tot de Fransche regeering is voorloopig afgewimpeld. Het Damocles-zwaard der bolsjewisten echter snijdt van twee kanten. De toekomst zal moeten leeren of zij aan de verzoeking weerstand kunnen bieden om kwaadschiks te verwerven wat hun goedschiks geweigerd wordt. Dit hangt niet af van het Fransche kiezerscorps, doch van het Komintern, van het licht der wereld en de geniale leider der volkeren Joseph Stalin, en van Georges Dimitrof, de dynamiteur der kathedraal van Sofia, wiens portret in alle propaganda-geschriften der Moscovieten prijkt naast de helden van het bolsjewisme, Marx, Engels, Lenin, Stalin. Over de kansen van een gewelddadige penetratie der communisten, zoowel in Frankrijk als in de Fransche koloniën, circuleeren chronisch de onheilspellendste geruchten. Sommigen preciseeren de toebereidselen van een naderenden staatsgreep met zulk een overvloed van bijzonderheden dat de onvervaardste optimisten een rilling voelen kruipen langs hun nervus svmpathicus. Misschien behoort deze sombere stemmingmakerij tot de alarmtechniek van boemans en vogelverschrikkers. Doch wanneer al die geruchten oncontroleerbaar zijn, ze zijn ook zonder uitzondering motiveerbaar en aannemelijk. In ieder geval kan het expansie-vermogen der Fransche communisten niet definitief beoordeeld worden naar den uitslag der kantonnale verkiezingen, want bij deze helft hebben Parijs en omstreken, de geduchtste vesting der Moscovieten, niet meegestemd en krijgen pas een beurt in 1940.

Geen doorbraak.

Ondertusschen hield het Front Populaire, waarvan de bolsjewisten de marcheerende vleugel vormen, stevig stand in alle linies welke het verleden jaar overmeesterde. De doorbraak welke beproefd werd slaagde nergens.

Aan dit Front Populaire nu heeft Frankrijk al zijn troebelen, al zijn tegenvallers te wijten, en wanneer 't vooruitgang kan heeten dat momentaan de leiding der komende operaties blijft toevertrouwd aan de rechterflank der coalitie, in plaats van de linkerflank welke zich aan haar posities vastklampt, dan is er ongetwijfeld vooruitgang. Doch om zich te vergenoegen met een zoo dubieuze en relatieve verbetering moet men van nature met weinig tevreden zijn, of, door de omstandigheden genoopt, niet anders kunnen. In elk opzicht immers bewaart dat Front Populaire het commando en het initiatief.

[verschenen: 26 oktober 1937]