Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

Commentaren

Parijs, 7 Mei [1936]

De troep is bij elkaar. Turksche trom, clarinet, piston, bombardon en de toegetakelde hansworsten, die het geachte publiek van Frankrijk en Navarre onder een hoop spektakel om zich heen hebben verzameld, schuiven met een paar laatste grimassen terug in hun tent. Stilte op de estrade waar de caissière Marianne troont met de Phrygische Muts op haar eene oor. Stilte rondom het Palais-Bourbon, volgens Colonel de la Rocque het Marais-Bourbon, volgens andere grapjassen de Chambre des Députés, des Réputés, of gelijk van ouds de Folies-Bourbon. Het ontbreekt niet aan namen. Maar moeras of tingeltangel, de voorstelling gaat beginnen. Alles is verloren behalve de humor. Tout va très bien zingt het actueele succes-deuntje. Tout va très bien schreef de onverslijtbare Rip boven zijn jongste revue.

Doch gekheid op een stokje. Nu de herrie voorbij is en alvorens het lawaai opnieuw aanvangt, lijkt het me niet overbodig om op de Fransche verkiezingen enkele kantteekeningen te maken welke de inlandsche pers verzuimd heeft. Met voorbedachten rade gebruik ik het woord inlandsche. Graag of niet graag moet men Frankrijk voorloopig beschouwen als een aanhangsel van Rusland. Op z'n best een filiaal. Op z'n ergst een kolonie. In ieder geval een ap- of dependentie.

De commissies

Verbaas u als gij wilt maar be[denk] even dit: Het zijn de parlementaire commissies die eigenlijk 's lands zaken beredderen (nationale defensie etc.) in klein comité. Van haar beraadslagingen lekt gewoonlijk niets uit en haar beslissingen worden door de Kamer meestal gehomologeerd met toelichtingen welke het essentieele opzettelijk verzwijgen. De commissies nu, ingewijd in alle staatsgeheimen, worden niet gekozen, doch benoemd naar verhouding van het aantal stemmen welke een partij afvaardigt naar het parlement. In de nieuwe Kamer tellen de orthodoxe communisten, van de Russische confessie, twee-en-zeventig leden. Zij zullen bijgevolg vertegenwoordigd zijn in alle of in de voornaamste commissies.

Dat is op zichzelf niets bijzonders. Verschillende leden evenwel die zullen zetelen in de commissies van het Fransche parlement, zetelen tegelijkertijd in het Komintern van Moskou waar Stalin heer en meester is. Concludeer nu zelf. Ik voor mij zou de roode neo-chauvinisten wel eens willen hooren wanneer het feit zich voordeed dat ‘fascistische’ leden van het Fransche parlement regelmatig gingen vergaderen met Hitler te Berlijn, met Mussolini te Rome, en instructies kregen uit Duitschland of Italië. Zij zouden jammerend van de daken schreeuwen dat Frankrijk's zelfstandigheid, Frankrijk's onafhankelijkheid de verschrikkelijkste gevaren loopt. Niet ten onrechte. Maar wat geldt voor den een, geldt in dezelfde mate voor den ander. Ik zie geen onderscheid tusschen onderworpenheid aan roode, zwarte of bruine inspecteurs en instructeurs. Als de Fransche natie dezen vorm van onderdanigheid aanvaardt, kan men met een variant het beroemde woord van Bismarck op haar toepassen en zeggen: Frankreich annektiert sich selbst. Het annexeert zich aan Rusland. Het koppelt zich aan Moskou.

De telegraaf heeft u zonder twijfel gemeld dat de anti-fascisten een weergalooze zegepraal behaalden aan de stembus, dat hun koenste verwachtingen overtroffen, hun stoutste droomen verwezenlijkt zijn. Hoewel geneigd om ieder zijn meug te laten, moet ik protest aanteekenen tegen die voorstelling der uitslagen omdat zij niet beantwoordt aan de werkelijkheid.

Zeker, ik weet dat Franklin-Bouillon, de nationalist, in het stof beet, en Jean Fabry, de voormalige minister van oorlog, en Pierre Cathala, de luitenant van Laval, en Désiré Ferry, de luitenant van Tardieu, en Jean Goy, een der bruggenbouwers tusschen Parijs-Berlijn, en Gignoux, een der drie adviseurs van het vorige gouvernement, en nog zooveel anderen waarop de tegenstander eigendunkelijk het étiquet plakte van fascist. Deze tegenvallers echter worden ruimschoots vergoed door de nederlaag van Henri Guernut, beschermer der vermoorde revolutionnaire onschuld, van Jean Longuet, kleinzoon van Karl Marx, van Ernest Chauvin, rapporteur der wet tegen de Nationale Bonden, van Alexandre Varenne, die Indo-China momentaan bolsjeviseerde, van Henry Torrès, rapporteur van het Fransch-Russische pact, van Jean Piot, hoofdredacteur van L'Oeuvre en als zoodanig de voornaamste promotor van het Front Populaire. Is het geen Pyrrhus-overwinning die met zulke verliezen gekocht wordt?

Men zou de opsomming kunnen voortzetten. Doch voor wat ik wil aantoonen is het onderdeel van minder gewicht dan de groote lijn. In den verkiezingsstrijd, gevoerd onder de leuze ‘weg met het fascisme’, gingen 124 zetels verloren. Wie wonnen ze? De communisten 62, de socialisten 49. Dat is tezamen honderd-elf. Op wie werden ze veroverd? Op de socialisten van de nuance Boncour, Marquet en Déat; op de Radicaux-Socialisten, op de Radicaux Indépendants, op de Républicains de Gauche, op de dissidente Communisten. Dit wil zeggen op groepen en partijen die te velde trokken onder den anti-fascistischen oorlogskreet.

De winst

In totaal echter (omdat de nieuwe Kamer drie leden meer telt dan de oude) werden 127 zetels gewonnen. Wij zagen dat communisten en socialisten daarvan honderd-elf in de wacht sleepten. Rest dus 16. Aan wie vielen zij ten deel? Aan de Union Républicaine Démocratique, de partij van Louis Marin, wier effectief steeg van 77 tot 88 en aan de Conservateurs die groeiden van 6 tot 11. Het vraagt stellig geen bewijs dat conservatieven reactionnairen zijn, derhalve fascisten volgens de gangbare terminologie. Maar als één politieke partij in Frankrijk met eenigen grond het etiquet fascist verdient is het de groep-Marin. Na 6 Februari 1934 trad zij altijd en onveranderlijk op als ‘six-févriériste’. [Zij] verloochende nimmer de gedragsregels welke tot het conflict leidden tusschen natie en parlement, conflict dat eerst beslecht werd met geweren, daarna met geschipper.

Zoo staan wij voor den zonderlingen paradox dat de anti-fascisten een sensationeele overwinning bevochten, maar uitsluitend op hun eigen geestverwanten, en dat de zoogenaamde fascisten onbetwistbaar zegevieren. Quod erat demonstrandum. De hoofdvijand is noch verpletterd, noch verslagen. Ik geef toe dat het leveren van dit bewijs verheugender geweest zou zijn wanneer het plotselinge opgloeien van 't parlementaire spectrum naar scharlaken en vermiljoen geen verschijnsel was dat men om verschillende redenen duchten moet. Ik kleineer of negeer de ramp niet van de bolsjewistische doorbraak. Ik tracht ze alleen te verhelderen door het noteeren van een aspect dat genoeg soliditeit getuigt om vertrouwen in te boezemen voor de evolutie der mazelen waarmee het Fransche volk eensklaps zit opgescheept.

Doriot

Mijn derde commentaar betreft de campagne en de figuur van Jacques Doriot. Ziehier een man. Hij is burgemeester en député van St.-Denis, vroeger bakermat en kerkhof der Fransche koningen (Montjole-Saint-Denis), tegenwoordig industrieel centrum. Zijn aanhangers noemen Doriot naïevelijk Le Grand. Voor zijn vijanden is hij de Renegaat. Gebouwd als een athleet, intelligent, vechtlustig, begaafd met het magnetisme der gepredestineerde volksleiders, geschoold dóór Moskou en te Moskou, van jongsaf opgekweekt in den Sovietischen Serail en bekend met al zijn kronkels, de vertrouweling der bonzen die op het Kremlin de wereldrevolutie voorbereiden, zou het Doriot niet de minste moeite gekost hebben om te klimmen tot de opperste trappen der communistische hiërarchie. Stalin, zijn vriend, vroeg hem niets dan strikte gehoorzaamheid.

Voor zijn herkiezing had Doriot geen pink behoeven te verdraaien wanneer hij candidaat gebleven was van Moskou. Want te St. Denis is iedereen communist.

Welnu, deze enkeling revolteert zich tegen zijn gebieders op den dag dat hij hen voldoende kent om hun verborgenste bedoelingen te doorzien. Hij klaagt hen aan als vijanden van Frankrijk, als verraders van het proletariaat, van het menschdom, van de beschaving, als perfide samenzweerders tegen den vrede, als omkoopers van alle gewetens, als uitlokkers van onheilen waarmee zij hun macht zullen vestigen over de gansche aarde.

Hoeveel waarheid steekt er in zijn beschuldigingen? Nu de communisten 72 zijn in het Fransche parlement, d.i. talrijker dan in de Spaansche Cortes, zal de toekomst het weldra leeren. Dit echter pleit voor Doriot's oprechtheid: Alleen staand in zijn opstand tegen ‘het moscovietisch gespuis’, heeft hij alles gewaagd. Alles! Om hem te bestrijden in St. Denis, om hem tot elken prijs te verbrijzelen, delegeerde Stalin zijn intiemsten medewerker, kameraad Mickaïlov, een der eerste generaals der roode legers, oproerstoker in Britsch-Indië, gearresteerd op bevel van het Colonial Office, zwemmend ontsnapt van de boot die hem vervoerde tot Marseille, op 't oogenblik vertegenwoordiger te Parijs van het Tass-agentschap, correspondent van de Prawda en oppermachtig in de Fransche sectie der Derde Internationale.

Op 't nippertje behield Doriot in dezen ongelijken strijd tegen Moskou de overhand. Wat echter interesseert in dit duel is niet de afloop. Maar de overwegingen welke ‘Le Grand’ noopten om den kamp aan te binden dien zijn geweten hem gebood. Stel u slechts even voor wat ons bedreigt wanneer Moskou is zooals het zich onthulde voor den afgevaardigde van St. Denis. Stel u even voor wat wij tegemoet gaan wanneer de 72 lakeien van Stalin zijn gelijk Doriot ze brandmerkt: als bewuste of onbewuste uitvoerders van een infernaal complot.

[verschenen: 25 mei 1936]