Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

Op haren en snaren

Parijs, 17 April [1936]

De hoofdstad van Frankrijk en van de Civilisatie is overstroomd door een papieren springvloed van communistische propaganda. Onophoudelijk spoelt de bandjir nieuwe golven van traktaatjes, speciale edities, geïllustreerde affiches, groote en kleine aanplakbiljetten, brochures, extra-nummers van kranten en weekbladen, beschilderde doeken, gedecoreerde muren en gevels, schreeuwend van kleur, schetterend van enthousiasme.

Die bolsjewistische reclame achtervolgt burgers, boeren en buitenlui langs de straten en tot in hun huizen. Men wordt er daas van. En Parijs is nog niets vergeleken bij de provincie. In elk district stelde de partij van sikkel en hamer haar eigen candidaat en betaalt zijn campagne. De plakkaten en vliegende blaadjes die bestemd zijn voor het gansche land worden tot in het nietigste gehucht verdubbeld met manifesten voor locaal gebruik. Vandaag den dag, in deze week, moest gij een toertje kunnen doen in een straal van honderd kilometer rondom het centrum dat de navel der wereld genoemd is. Niet om het landschap te bewonderen in zijn witten sluier van pere-, appel- en kersebloesem. Maar om u rekenschap te geven van het geweld dat ontplooid wordt tot het inlepelen, inpompen, instampen, opleggen, opdringen eener hallucinatie die spot met elke waarheid en met alle feiten.

De rijkste partij

In hun strijdmiddelen staan de communisten kwantitatief en kwalitatief tot de overige partijen, de rijkste en de best georganiseerde niet uitgezonderd, als drie tegen één. Geen enkele concurrent kan tegen hen op. Radicalen, socialisten, democraten, republikeinen worden verzwolgen en bedolven onder de lawinen van communistisch papier. Alle andere partijen, fracties en groepen slaan een figuur van armoedzaaiers, van kale en bedeesde bijloopers die niet voor vol meetellen en zich nauwelijks durven vervoeren. Wat mankeeren zij om zich op die manier te laten overtroeven door de bolsjewiki? Zitten ze zóó diep in de put? Of zijn ze alleen maar krapper bij kas, de gunstelingen der assurantie-maatschappijen, de handlangers der ‘industrieele congregaties’, de trawanten ‘der twee honderd families die het land uitzuigen’, de huurlingen der tyrannen van de Banque de France en filialen, zijn ze zooveel krapper bij kas dan de vertegenwoordigers van het verdrukte proletariaat?

Men zou inderdaad kunnen vragen waar de recruten der Derde Internationale het geld vandaan halen. Een campagne gelijk zij voeren, kost een bom duiten welke niet kan worden gefourneerd door particuliere subsidies en nog minder door de bijdragen van den werkman. Het is bepaald jammer dat Renaudel ter ziele ging, de socialist op wiens initiatief indertijd een commissie benoemd werd om de herkomst te onderzoeken der electorale kasmiddelen van alle partijen zonder onderscheid. Die Renaudel was een gewiekste rakker. Gelijk vanzelf spreekt, begon hij zijn naspeuringen bij rechtsch en zoodra zijn commissie de buurt naderde van linksch viel zij in zwijm. Zij kon nimmer worden bijgebracht en gaf in stilte den geest. Er is weinig kijk op dat zij ooit gereïncarneerd wordt. Maar ziehier een verdwijning welke men mag betreuren. Niet omdat de enquête vandaag eerlijker verricht zou worden dan gisteren. Wie zich daarmee paait is een ware goedbloed. Doch omdat het komiek zou zijn de gesalarieerden van het Komintern en het Kremlin te zien paradeeren met de uitgestreken gezichten en de schijnheilige facies der toonbeelden van burgerlijke braafheid waarop zij plachten te hakken in hun karikaturen.

Het program

Het mooist echter in de campagne der communisten is niet hun enorme kapitaalkracht doch hun program. Wie zich de bolsjewiki voorstelt zooals ze zich hebben laten kennen in Rusland, in Hongarije, bij koloniale opstanden, en anderhalf jaar geleden nog in Frankrijk bij de muiterijen te Brest en te Toulon, waant te droomen tegenover de idyllen in woord en beeld waarmee zij schuttingen en muren beplakt of beverfd hebben. Men staat verstomd. Niet alleen onder de Fransche partijen, maar nergens ter wereld zult gij een vreedzamer, een stichtelijker, een menschlievender, een huiselijker, een knusser, een prettiger gezelschap vinden dan onder de tegenwoordige volgelingen van Lenin en Stalin. Een hunner affiches stelt een familie voor van vader, moeder en hun schat van een kind. Om even gelukkig te zijn als dit exemplaire echtpaar behoeft gij slechts communistisch te stemmen. Wat snoezig! Wat honneponnig! Is het geen aterling die met zulk een tafereel voor oogen nog durft beweren dat de Russische omwentelaars zich vijftien jaar hebben afgesloofd om elk spoor van familiegeest te vernietigen in het hart van man, vrouw en kind? Hier speculeert men op de sentimentaliteit, ginds dresseert men de kinderen tegen hun ouders. Welk een pech dat zij in de verzamelde werken hunner dalaï-lama's geen enkelen zin kunnen citeeren die ongeveer klinkt als Où peut-on être mieux qu'au sein de sa famille!

In hun eerste leugen zijn de communisten niet gestikt. Behalve een genoeglijk leventje, het dagelijksch brood en den eeuwigen vrede kunnen zij dus gerust de vrijheid beloven. Zij zeggen alleen niet wat voor vrijheid. Zij vertellen hun kiezers niet dat in Rusland elk soort van vrijheid, de vrijheid van gedachte, de vrijheid van drukpers, de vrijheid van spreken, de vrijheid van vereeniging, de vrijheid van staken, de vrijheid van reizen, de vrijheid van doen en laten, en nog een aantal andere vóór de revolutie hoog-geroemde vrijheden gesmoord, verdelgd, in tak en wortel zijn uitgeroeid. Welke vrijheid zal den Franschen resten onder de zweep der Moscovieten? De vrijheid zonder twijfel om alle kluisters gehoorzaam en zwijgend te dragen.

Nationaal!

En daarbij werden de Parijsche communisten, voor 't eerst sinds de afkondiging der Derde Internationale, patriottisch, nationaal, Fransch. Eindelijk hebben zij de les begrepen welke de oude filosoof en letterkundige Julien Benda, een echte Mephisto, hun sedert maanden en maanden heeft voorgepraat: willen de Fransche revolutionnairen zich van Frankrijk meester maken en Frankrijk belichamen, willen zij hun energie verhonderdvoudigen, willen zij met een herboren élan de aarde omvademen, dan moeten zij het internationalisme afschudden en patriot worden. Eindelijk! De moeilijkheid was om dit idee te rijmen met hun vroegere beginselen. Doch evenmin als de communisten stikten in hun eerste leugen, buitelden zij bij hun eersten draai. In volle vaart nemen zij ook deze bocht, na zooveel andere bochten, en kantelen niet. Het begrip ‘Frankrijk’ wordt voor de voormalige professioneele anti-Franschen een nieuwe werkelijkheid. Zij teekenen een reusachtige kaart van het vaderland en vullen haar met het motto ‘libre, forte, heureuse’. Ook het begrip natie wordt geannexeerd en zij roepen in vlammende letters ‘Vive l'union de la Nation’. Onder alle Fransche politieke partijen konden alleen de royalisten een dergelijk devies gebruiken zonder zich te ridiculiseeren want de aanhangers van Maurras genoten de reputatie van chauvinisten door dik en dun. Het is waar dat de communisten de ‘twee honderd families’ nog uitzonderen van de Fransche Natie. Voor 't overige echter evenaren zij de heetstgebakerden en kitteloorigsten der patriotten. Zelfs de ouderwetsche klassestrijd is verwezen naar den rommelzolder. Een tamme formule gelijk ‘de rijken moeten betalen’ resumeert voor 't moment den haat tegen middenstand en bourgeoisie, den ingekankerden, botten haat welke tot dusverre de voornaamste stimulans was der communistische actie.

Zoete broodjes

Is er een partij in Frankrijk, behalve de partij van Moskou, die het zou wagen om als boeman en als propaganda een verwoeden Hitler af te beelden met een mes tusschen de tanden? Zoo maaien de Fransche bolsjewisten het gras weg onder de voeten van alle liefhebbers. Zoo schieten zij onder de duiven, en visschen de vijvers af van vrienden en van tegenstanders. Het communisme bakt de zoetste broodjes. Het communisme is botertje tot den boom. Het leerde opzitten en pootjes geven.

Wat zullen de Moscovieten ermee winnen? Als deze brief u bereikt kent gij reeds den uitslag van een strijd die schijnbaar kalm verloopt en veel lijkt op een spiegelgevecht. ‘Niemand bang maken’ luidt het wachtwoord, en ‘ieder honing om den mond smeren’. Er viel nog geen enkele doode doch dramatische verrassingen zijn niet uitgesloten. Wanneer evenwel het Spaansche ‘Frente Popular’ den Franschen geen voorsmaak gaf van wat hun Front Populaire kan worden, en wanneer de Franschen nog niet bemerkt hebben dat hun vriendschap voor Rusland hun reeds een gedeeltelijke mobilisatie en bijna een oorlog berokkende aan den Rijn, dan zijn ze werkelijk hardleersch. Doch ook het omgekeerde kan gebeuren. En wanneer zij niet in den val loopen, reken hun dit dan ook aan als een noemenswaardige verdienste want de bedrieglijkste klemmen en de verleidelijkste strikken zijn uitgezet om hen te vangen.

[verschenen: 2 mei 1936]