Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

Niets te declareeren?

Parijs, 24 Augustus [1935]

De douane die de douane fraudeert, in 't groot, één tiende van den ganschen import smokkelend naar pakhuizen welke jaren lang verborgen blijven, dat is zeker een dier toppunten waaraan niemand gelooven wil omdat niemand ze droomen kon. Dit toppunt nochtans van corruptie en bandeloosheid, alle petjes te boven gaand, beleven wij in Frankrijks autonome haven van Le Havre, waar de Normandie vertrok, meesterstuk van scheepstechniek, waar de President der kolossaal bestolen Republiek bij deze gelegenheid een Zee-station inwijdde dat geprezen wordt als het modernste van het oude en het nieuwe halfrond. Politie, kranten, bioscopen pompen hun publiek vol met vertelsels welke baron von Münchhausen jaloersch zouden maken, en die wij tegen heug en meug moeten slikken als de waarachtige waarheid. Want cijfers zijn cijfers. Al weten wij niet waar ze vandaan komen, waarop ze berusten, de cijfers zijn officieel. Le Havre's burgemeester, de handige Léon Meyer, een politicus van het troebelste water, en Dufour, de directeur der douane, noemen beiden hetzelfde bedrag dat aan de Schatkist ontfutseld zou zijn. Zij spreken van honderd-vijftig millioen, loopend over drie jaren. Hebben zij hun woorden goed overwogen? Gaven zij zich voldoende rekenschap van wat dat getal beteekent en insluit? Een bedrag van honderd-vijftig millioen fraude vertegenwoordigt minstens een som van één milliard koopwaar. De massa, onder de douane-muren doorkruipend, beroofde niet alleen den Staat van geraamde inkomsten. Zij bezwaarde handel en industrie met haar oneerlijke concurrentie. Zij vermeerderde het deficit en bijgevolg de belastingen. Eén milliard, dat telt op een balans. Maar juist omdat het telt, hoe was 't mogelijk? Had iedereen de oogen in zijn zak? Droegen alle douanebeambten, van den hoogste tot den laagste, een blinddoek van biljetten van duizend?

Een supplement

Met een milliard aan koopgoederen, wettig ingevoerd, zou menige groote haven zich in deze crisistijden vergenoegd hebben. Een vergelijking met andere havens, een competente blik op de statistieken had de inspecteerende overheden reeds kunnen verwittigen, dat de stad van Leon Meyer naast haar regelmatig aandeel in het transito een onverklaarbaar en verdacht supplement genoot. Of men een kist Amerikaansche radio-lampen, een kist Engelsche sigaretten binnenloodst als tafelpooten, een kist blijft een kist. Zij meet een zekere tonnenmaat die geregistreerd wordt. Men kan den inhoud verbloemen maar niet het volumen. Hebben allen gedut die zich plichtshalve hadden moeten verbazen over het volumen dat Le Havre bleef importeeren? Doch dat de gezamenlijke douane en de statistiek-bureaux drie volle jaren een uiltje geknapt hebben is misschien nog niet het verbazingwekkendste. Dit volumen immers en die waarde van één milliard moest uit Le Havre gedistribueerd worden over Frankrijk. Van smokkelende grossiers naar détail-handelaars wier meerendeel evenmin zuiver op de graat kon zijn. Bedenk even wat dat vordert aan organisatie, geslepenheid, kapitaal, medeplichtigheden. En bewonder. Terwijl hier de douane zichzelf fraudeerde, waren er in Le Havre, Marseille, in Duinkerken, langs de Belgische, de Luxemburgsche, de Duitsche, de Zwitsersche, de Italiaansche, de Spaansche grens nog ontelbare smokkelaars die gewoonweg de douane fraudeerden. Per vliegmachine, per auto, per boot, per trein, per fiets, te voet of te paard. Is het geen mirakel dat er nog een Fransche industrie en landbouw bestaat? Dat niet geheel Frankrijk op de flesch is, behalve de tollenaars en de ontduikers? Wie nagaat hoe de autoriteiten het onthullen en het onderdrukken van dit alles overtreffend schandaal hebben geregeld, zal den eerbied nog zien toenemen dien hij reeds koestert voor de innerlijke cohesie van het Fransche staatspersoneel, voor de waarlijk superieure behendigheid waarmee het zijn zaken en zaakjes bereddert.

Speciale brigade

Oordeel slechts. Tengevolge eener campagne van linksche bladen was er vier jaar geleden te Parijs een speciale brigade opgericht voor de opsporing en beteugeling van fraude. De brigade bestond uit vier inspecteurs en een chef. In Juli 1934 wierf zij twee nieuwe recruten aan en steeg tot zeven man. Waarvoor zij dienden, wat zij opspoorden en beteugelden is onbekend. Zij vingen stellig niets dan scharretjes en overig sprot, anders had men 't gemerkt. Doch zeven is galgvol, zooals wij vroeger zeiden, en deze zeven draaiden den strop. Natuurlijk ontdekken zij niets uit zichzelf, hoewel in Le Havre reeds sinds jaren een enorme affaire hangende en smorende was van honderden frauduleus geïmporteerde automobielen. Neen, zij ontdekken niets uit zichzelf. Een inspecteur die initiatief toont riskeert altijd tegen de lamp te loopen. Hij weet nooit waar een eerste stap naartoe brengt; het terrein is bezaaid met voetangels en klemmen, met nesten van horzels en adders, zelfs met helsche machines. Wie liever zijn carrière niet breekt wacht dus op een wenk van het lot, dat zich verwaardigde om hier te verschijnen in de gedaante van een anoniemen brief. ‘Ga naar de Rue de La Chapelle en gij zult er kisten tabak vinden’ zei het ongeteekende epistel. En zij die dozijnen geteekende epistels van Fransche fabrikanten en handelaars ter zijde gelegd hadden trokken naar de Rue de La Chapelle. Zij vonden de kisten en een vrachtrijder die van de contrabande blijkbaar onkundig was. Zij verborgen zich in de auto en lieten zich met de colli's transporteeren naar de plaats van bestemming. Daar werd de lading opgewacht door een struische kerel, dien zij uit de verte al herkenden als een specialist der Parijsche contrabande. Hij speelt naar behooren zijn rol. Een der inspecteurs slaat hij tegen den grond, neemt de vlucht en laat zich vangen door den tweeden. Hij wordt gefouilleerd. Alle noodige papieren om zich te laten snappen draagt de ezel op zak. Cognossementen, vrachtbrieven, uitklarings- en inklarings-stukken der douane van Le Havre. De tabak had gereisd als houtwerk. De kisten waren niet onderzocht. De medeplichtigheid der douane stond zoo vast als een paal van gewapend beton.

Automaten

Van 't een kwam men op 't ander. Alles wat gij verzinnen en op den koop toe niet verzinnen kunt passeerde de scheidslijn zonder rechten te betalen, behalve een lichten cijns aan de ontrouwe commiezen. Gij kent waarschijnlijk die apparaten waar men een geldstuk in een gleuf stopt, om door middel van een kleine beweeglijke hijschkraan achter glas, een paar seconden te hengelen naar een sigaren-koker, een verrekijker, een foto-toestel, een zaklamp, een horloge, en gewoonlijk niets op te rapen dan voor een cent snoepgoed. Frankrijk is overstroomd van deze gauwdievige automaten. Men moet werkelijk stekeblind zijn om ze niet te zien in café's, in stations, langs de straat. Bij tienduizenden zijn die goudmijntjes Le Havre binnengeslopen als speelgoed. Elk apparaat bracht zijn eigenaar een gemiddelde netto winst op van 600 francs per dag, en drie trusts, verdeeld in groepen, hebben dit rijke jachtveld uitgestroopt. Thans is de pret eraf. Doch maandenlang bestalen zij de Schatkist. Op het volk hieven zij tegelijk een geweldige zakkenrollers-belasting, bij benadering niet te taxeeren, zelfs met geen millioenen, want het volk is verzotter op automaten dan negerinnen op spiegeltjes. Eveneens onder de vermomming speelgoed ontglipten de automobielen, uit elkaar genomen en bij stukken verpakt, aan tarieven welke een Ford in Frankrijk ruim tweemaal duurder maken dan in Amerika. Bij tientallen werden Fransche auto's kwansuis ingeladen en weer ontscheept, alleen om de export-premie op te strijken. Naaimachines, schrijfmachines, kodaks, alcohol, suiker, zijden stoffen, landbouw-werktuigen, radio-toestellen, koffie, thee, rubber, cocaïne, chemische producten, togen naar het beloofde land van Le Havre en werden gecontroleerd onder het etiquet kisten stalen buizen, kisten tomaten, kisten tafelpooten, of andere benamingen van voorwerpen die aan onbeduidende invoerrechten onderworpen zijn. Hoe vonden de douaniers hun weg in de stapels? Het middel was simpel: de kisten welker inhoud overeenstemde met de aangifte, droegen een discreet herkenningsteeken. In de organisatie was dat een détail.

Waar bleef het geld? Tot nu toe heeft men een troepje figuranten gearresteerd, lieden die er warm bij zitten, maar die samen geen vijftig millioen konden verteren per jaar. Sommigen schikken zich in hun ongenade. Zij verwisselden kisten fonografen in kisten reuzel. De winst woog op tegen het verlies, en ze boeten omdat ze vat hebben op niemand. Anderen zetten een keel op. Zij dreigen te klappen. Het zijn de tegenspartelende zondenbokken die alles willen opbiechten, ook de fouten hunner chefs. In geen enkel schandaal ontbreken dergelijke pochers. Door de muren van den kerker, door de gecapitonneerde wanden der verhoorzalen sijpelde nimmer een onvertogen woord.

Er zijn ook kranten die te verstaan geven dat het roovershol der tollenaars verbindingsgangen zou hebben met de spelonken der politiek. Een kind kon dat raden, want Le Havre met zijn burgemeester-député Léon Meyer, wegens zijn dwergachtige gestalte en zijn inbeelding bijgenaamd Nabot-Léon, is socialistisch en radico-socialistisch domein. Leengoed van het Front Populaire. Maar omdat men een glimpje laat doorschemeren geloof ik niet dat men het schijnsel zal laten stralen. Zeker, er werden draken-tanden uitgestrooid en er kunnen poltergeesten van groeien. In de positie van Laval echter zal een staatsman eerst beginnen met te probeeren om de gijzelaars, die hem uit den hemel komen gevallen, te gebruiken als pasmunt, op de muzikale wijs van do ut des, voor wat hoort wat. Het kwaad wordt op deze manier niet gestraft, het goede niet beloond, doch 't effect is hetzelfde en ieder vaart er wel bij. Zelfs de Fransche Schatkist. Voorloopig zullen de schavuiten niet recidiveeren en daarom per slot is 't te doen.

[verschenen: 7 september 1935]