Bijdragen aan De Tijd (maart 1909-april 1915)

Polak - de Veer (Concertgebouw, kleine zaal)

Wat de spelers bij het vorig concert maar gedeeltelijk lukte: hun avond belangrijk te maken door spel zelf en persoonlijkheid, bereikten zij dezen keer door de samenstelling van het programma: eene sonate van Lize Kuyper, Guillaume Lekeu en César Franck, waarvan vooral de twee eerste sterk de aandacht trokken door hunne onbekendheid.

Lize Kuyper zal wel eene Hollandsche componiste zijn en behoort naar ons beste weten nog tot de levenden, Guillaume Lekeu was een Waal (geboren in 1870 te Heusy bij Verviers) en stierf reeds op vier-en-twintigjarigen leeftijd te Angers. Lize Kuyper's vioolsonate is klaarblijkelijk een jong, onbezonnen werk, die van Lekeu ook, en bij dit gegeven kan men niet laten tusschen beide musici eene parallel te trekken.

De muziek van Lize Kuyper is doorgaans maatwerk, slap en tam, het bezit niet eens de zelfstandigheid, die het interessant kan maken, beurtelings hoort men er de stem in van meneer A, B of C, een Franschman of Duitscher; alles door elkaar, de vinding der thema's, de harmoniseering, de gedachtengang, de pianobewerking, de behandeling der viool, alles draagt in hooge mate het kenteeken van herkomst uit een burgerlijken geest, van iemand die bij toeval het componeeren leerde en nu gaat pronken met haar handige notenschrijverij.

De muziek van Guillaume Lekeu is geboren uit de inspiratie en door iedere maat, elke noot woelt een hijging van innerlijke bewogenheid; men merkt er zonder twijfel den invloed van zijn leermeesters César Franck en Vincent d'Indy, maar tevens de felle oorspronkelijkheid, die den jeugdigen leerling reeds deed uitsteken boven zijne wegwijzers; de gedachten gaan forsch en ononderbroken, de thema's duiden op een diep, eigen voelen, de harmoniseering is dikwijls nieuw, koen en gewaagd, alles spreekt van een sterk-genialen prachtig begaafden kunstenaar.

Het behoeft niet gezegd te worden, dat zoowel De Veer als Polak veel meer presteerden in de sonate van Lekeu dan in die van Kuyper, waar iedere klank als een beklemming moest werken op den artistieken uitvoerder. Ook in het werk van César Franck gaven de kunstenaars een zeer schoone, temperamentvolle voordracht. Hun samenspel is er sedert het vorig concert sterk op vooruitgegaan. De heer Polak heeft echter nog een zekeren schroom te overwinnen, die hem in 't begin, wat toonzuiverheid betreft, leelijke parten speelde.