Nationale Muziek
Er is groote muziek gemaakt door Mengelberg en 't Concertgebouw-orchest bij 't bezoek der Deensche vorsten. Onze bestuurders lieten dat vroeger over aan de Mariniers en Carillonisten, zoodat men de verbetering had mogen toejuichen en aanmoedigen. In de kranten echter las ik niets van dien aard, integendeel... Men vond Heldenleben te lang en dit zoo eenstemmig, dat de klacht geslaakt leek door een persbureau. Heldenleben, het meest constitutioneele stuk, dat een componist-generaal, of een dirigent-generaal eenen koning huldigend kan aanbieden, met het soevereinste gebaar van onderdanigheid aan koning en constitutie! Heldenleben, dat bij andere gelegenheden niemand te lang schijnt dan mij! Er is evenwel meer geklaagd, en hetgeen me onbegrijpelijker scheen: dat men geene Nederlandsche muziek zag op het feestprogramma.
Wij worden zeer nationalistisch opgevoed en ieder, die wil, mag zich daarover verheugen, indien men er dom genoeg voor is. Maar als 't zoo doorgaat zullen wij over tien jaar de Italianen evenaren, die eene opera van Mercadante uitfloten, omdat ze een Fransch onderwerp behandelde. Dan zullen we leven in den onaangenaamsten en ongelukkigsten der Staten. Want wat bezitten we op 't oogenblik van ons-zelf, waarde patriotten? Toen er den vorigen winter een oude ouverture werd opgevoerd van Verhulst, heeft iedereen gelachen. Wie zal niet lachen om Richard Hol, die zulk een keel opzette en 't best brulde van alle vaderlandlievende auteurs? Zoo Röntgen zich met een nationaal werk bemoeit, verwijt dan iedereen hem niet dat hij een Sakser is, ook juicht iedereen hem anders toe? Zweers? Zou men Zweers' liedjes durven vertalen voor een beschaafd mensch, laat staan voor een koning (moderne koningen zijn cynisch!) die nog boven Strauss' Held reikt? En zingen?...
Ziedaar onze traditie!
Diepenbrock? Schreef Diepenbrock reeds één werk, waarop niet ieder het zijne had af te keuren? Daarmee huldigt men geen koning! Bovendien... Welke moderne koning vermaakt zich niet 't liefst met de autodafés van moderne banaliteiten, wie aanschouwt liever de constitutioneele onwrikbaarheid eener journalistieke faam dan de moderne koning, die leeft in de faits accomplis zijner vasallen en zijner wet? Welke moderne koning bezit het Gezicht? laat staan het Tweede Gezicht der schoonheid? Diepenbrock's luister is van een andere straalbreking en zijne betoovering een noodlottige toetssteen voor de monarchale.
Wij zijn zeer verbitterde nationalisten. Sinds meer dan eene eeuw drukt ons de ‘tegenwoordige tijd’. Wij doen gelijk sommige beroemde Engelsche misanthropen en sluiten ons op met een (helaas barbaarschen) waan, wij leven, als de Hongaarsche tooneelspeler, die het meisje niet krijgen kon, met een versierde wassen pop en geven haar elk jaar een wassen kindje. En onze klok slaat wonderbaarlijk dertien.
Wij zijn ook zeer coquet. Bij ieder feest roept men: Waar is onze muziek? Machteloos, landgenooten! Gij moest roepen: Wee, onze traditie! Wat hebben wij gecultiveerd? Wat lieten we sterven? Wee! wat laten we sterven! - Een beetje bezinning, in Godsnaam, we leven elken dag in een nationaal feest, dat niet de minste realiteit meer heeft. Onze huivering voor de openbaarheid is reeds instinctief. Iedereen schrikt terug voor Zweers' symphonie bij eene Staatsplechtigheid, niet waar? Men vraagt ze niet. Men is coquet en vraagt blindelings. O! anoniem... anoniem... Want de Hollandsche muziek is reeds eene abstractie en wat is er op tegen, om in eene dergelijke woestijn te roepen waar niemand luistert?
De onverstandigen! Als ze eens wisten, hoe we nog aan 't eerste begin staan.
Auteursrechtelijk beschermd