Hans Franco Mendes [Bach en Reger]
Hans Franco Mendes zou na dit concert gekarakteriseerd moeten worden als een voornamelijk dialectischen geest, die in de muziek bijna uitsluitend geboeid wordt door de eigenschappen van exacte wetenschap, welke deze kunst bezit. Hij speelt instructief en analytisch, zoo nauwkeurig en gepreciseerd, als zijne goede techniek hem dit toelaat (nog niet altijd even helder en even ongerimpeld), hij speelt boven en buiten de aandoeningen. Even schrander en levendig als zijn intellect is, even stug en strak is zijn temperament. Hij speelt ook met al den hoogmoed van den pianistischen vakman. Welk verstandig mensch, die over twee gezonde handen beschikt, zal anders het met moeilijkheden overladen stuk ter uitvoering kiezen, dat Max Reger schreef voor de linkerhand alléén? Het ergert voortdurend, dat dit Scherzo alle moeilijkheden en daarmee alle interesse zou verliezen, wanneer 't uitgevoerd werd met twee handen.
De pianist gaf slechts Bach en Reger, welk naïef ‘idealisme’ hem met eene zoo goed als leege zaal beloond werd.
Bach kan groot zijn en grondeloos schoon. Hij schreef fuga's, die zich in beweging zetten en voortwentelen rondom de as van haar thema en tonaliteit als een planetarium. Soms, wanneer hij grondeloos schoon wordt, transfigureert hij dit planetarium tot levenden kosmos en zijne onveranderlijk eeuwig cirkelende lijnen ontwikkelen dan eene wilde kracht en duizelingwekkende eenvormigheid, die immens is en verbijsterend.
Zooiets benaderde Hans Franco Mendes wel ongeveer in het orgel-praeludium-en-fuga, dat D'Albert voor piano gezet heeft. Hij benaderde het tot de laatste bladzijde, waar de matelooze muziek hem ontglipte. Het zou de moeite waard zijn om zulk een grandioos werk te orchesteeren.
De andere preludia en fuga's uit het Wohltemperiertes Klavier en het Italienische Konzert (waarvans het diviene adagio onder zijn cerebrale natuur verbasterde) hadden een dood-gewoon, onopmerkelijk verloop.
Wat hij van Max Reger bracht was onbelangrijk, kinderachtig, vervelend en copie of schablone.
Auteursrechtelijk beschermd