[Droefgeestigheid in de Grave's der zeventiende eeuw en Brahms' Altrhapsodie]
Een middag van menigvuldige droefgeestigheid. De Grave's der zeventiende eeuw waren eentoniger en grijzer dan ooit, terwijl de heele streeken van de allegro's dierzelfde zeventiende eeuw even onelegant en dood waren als altijd. Dit trof me in het Concerto Grosso van Corelli ('t eenige, dat hij voor Amsterdam gecomponeerd heeft), het trof me in de Suite, welke eene vereeniging op een zolder ontdekte en Cornelis Dopper orchestreerde. En het verwonderde me niet. De muziek-critiek heeft andere problemen onder hare hoede, dan de vraag, waarom het zeventiende eeuwsche rythme, het sierlijkste van alle tijden en stijlen, zoo onbeschaafd en harkerig is in de muziek; dan de vraag, hoe dit psychologisch, historisch mogelijk is.
De globale expressie van gevoelige en pieuse onverschilligheid werd heel den middag toegepast. Ilona Durigo wilde sterven. Zij begon met Morir vogl'io van Astorga en bleef in die stemming doorzingen. Ook toen ze een liefdesliedje zong en een dansje. Het was bleek, hopeloos bleek, zóó bleek, dat het kleine primitieve orchestje de stem van Ilona Durigo volmaakt onverstaanbaar maakte en overstelpte. De eenige indruk, dien ik kreeg van de vier oud-Italiaansche liederen (de componisten zijn 200 jaar dood) was, dat alleen Pennarts tamboerijn kan spelen. Dat de gevoeligheid minder globaal werd bij Brahms' alt-rhapsodie, zal ik niet loochenen, want zij staat in den populairsten mannenkoor-stijl. Zij werd ook met de grootste aanbidding, de meest samengevouwen-handen-expressie in de gelokenste oogen gezongen, welke in de concertzaal mogelijk is. Bij Brahms leek me dat verbazend zonderling; het was trouwens werkelijk tè grienerig.
En wat deed Brahms' alt-rhapsodie op het programma? Toch niet omdat Mengelberg denkt dat de middenstrofe:
Ach, wer heilt die Schmerzen
Des, dem Balsam zu Gift ward?
Aus der Fülle der Liebe trank!
Erst verachtet, nun ein Verächter,
In ung'nügender Selbstsucht,
op de Duitschers toepasselijk is? Er was een tijd, dat Ilona Durigo in Nederland nog geïntroduceerd moest worden en zij eene zeldzame waardeering scheen te hebben voor het talent van Alphons Diepenbrock. Dat is nauwelijks drie jaren geleden. Trok die waardeering ook bij deze zangeres weg... na de bekende anti-Duitsche artikelen van den heer Diepenbrock? Het is eigenaardig en het verdient de bijzondere aandacht voor haar concert van 8 Maart.
Er waren twee solisten, wat hunne tyrannie en hunne overbodigheid nu juist niet vermindert. Maar het zal niet dikwijls voorkomen, dat Zimmermann driemaal meer gehuldigd wordt dan eene dure zangeres en alleen na zijne vertolking van Saint-Saëns' derde vioolconcert, waarvan vooral de twee laatste deelen schitterend en warm gespeeld werden, kan ik dat begrijpen. Het brak de verveling, de bleeke, bleeke verveling van Ilona Durigo.
Auteursrechtelijk beschermd