[Vieuxtemps en Saint-Saëns]
Laat mij spreken over ‘een bad in Vieuxtemps’ zooals men spreekt over ‘een bad in Bach’. Het is niet prettig om levenslang bephilosopheerd en gebovenmenscht te worden, men verleert er het lachen van, de gracie en de muziek. Wat stemt een concert van Vieuxtemps optimistisch en waartoe dient muziek anders dan om ons het leven een beetje dragelijker te maken dan het zijn zou zonder muziek? Gij hadt den apollinischen Zimmermann deze aardsche klanken moeten hooren spelen! Het is te geestig, te virtuoos en te gelukkigmakend van zang om beschreven te worden, maar dit lijkt me evident: wanneer Schmuller zichzelf niet verslagen had, zou Zimmermann hem verslagen hebben. Want een ding heeft hij op Schmuller voor: Zimmermann is een kunstenaar en betrouwbaar vakman.
Zoo kruipt de wedstrijd naar zijn einde en de hemel beware ons voor 'n tweede, die even lang duurt. Dopper had tot inleiding gekozen de derde symphonie van Saint-Saëns, de symhonie der sublieme vergezichten. Omdat 't begin in het tweede deel van Mahlers Achtste een beetje nagecomponeerd naar de inleiding en sommige andere passages van Saint-Saëns' Derde, hoor ik ze gaarne als eene mystieke, wijde ruimte die de goddelijkste echo's weerkaatst, zonder philosophie, klaar en met den schoonsten hartstocht. Wagner leerde in Parsifal, zegt Debussy, hoe men zònder formule componeeren moet, doch Saint-Saëns leert in zijne Derde, hoe men mèt de formule componeeren moet. Als alle classicistische werken zóó klonken! Hier is de formule zelfs origineel, omdat ze met een ongeëvenaarde meesterschap en vrijheid beheerscht wordt. En hoevele geniale grepen in het volle, zingende leven vindt men er niet, behalve de formule!
Er is prachtig gespeeld, hoewel het tempo warmer genuanceerd had kunnen worden. Evert Cornelis zat aan 't orgel en ik kreeg den indruk, dat de begeleiding voor 't eerst geregistreerd werd in harmonie met het werk. Ook dat was een genoegen. Vincent d'Indy schreef eens, dat deze compositie niet vroolijk genoeg eindigt, doch in zulke vreugden wil ik gaarne mijn leven doorbrengen. Berlioz is een Brandend Braambosch, maar dit is de Berg Thabor en 't lijkt me geen kleine tijd, die zulke werken voortbrengt.
Auteursrechtelijk beschermd