Johan de Brune de Oude (1588-1658). Descriptieve auteursbibliografie

[p. 118]

1035: titelpagina (ex. 5)

[p. 119]

1035

gedrukte titelpagina uitgave I:

Davids Psalmen, Uit De Hebreeusche, in de Nederlandsche taele, van woord tot woord, vertaelt: op een vloeyende dicht-maete naer de oude wijzen ghestelt, Door J. De Brune. Tweede Druck, geheel verbetert, en in zoet-vloeyentheyd verandert. [vignet: geknielde David] T'Amsterdam, [lijn] By Theunis Jacobsz, Boeck-ver-kooper op 't Water, in de Lootsman, 1650. [lijn] Met Privilegie van alle de Respective Geunieerde Provintien, voor 15 Iaeren.

gegraveerde titelpagina uitgave II:

Davids Psalmen Gestelt Door P. Dathenum en I. De Brune. t'Amsterdam Voor Theunis Iacobsz. Boeck-verkooper op 't Water inde Loots-man 1650.

gedrukte titelpagina uitgave II:

Davids Psalmen, Gedicht, Aen d'eene zijde, door Petrum Dathenum; Aen d'ander zijde, door J. De Brune: Die de zelve, uyt de Hebreeusche, in de Ne-derlandsche taele, naer de voet van de let-ter, vertaelt, en nu, met de tweede druck, van veers tot veers, geheel verbetert, en op een vloeyende mate, naer de oude wijzen, gestelt heeft. [vignet] T' Amsterdam, [lijn] By Theunisz Jacobsz, Boeck-ver-kooper op 't Water, in de Lootsman. 1650. [lijn] Met Privilegie van alle de Respective Geunieer-de Provintien, voor 15 Iaeren.

2e dr.; 1e dr.: 1030; andere uitg.? 1e dr.: 1031; andere uitg. 2e dr.: 1036; 3e dr.?: 1039; titeluitg. 2e dr.: 1056

collatieformule uitgave I:

12^o: (*)⁶ A-Y¹² Z⁶ [$6 (- A1, B4); (*) $3; Z $4]

collatieformule uitgave II:

12^o: [romein:] (*)¹² A-Y⁶ Z⁶ [gotisch:] ²A-C^{12 2}D⁶ [$6 (-(*)1, (*)2, A1, Z5, Z6, ²D5, ²D6); Z $4]

paginaformule uitgave I:

276 bladen = p. [12] 1 2-4 5 6-540 (205 gepagineerd als 20, 273 als 27, 302 als 02, 447 als 44).

paginaformule uitgave II:

326 bladen = p. [24] 1-540 ²1-²84.

signatuurposities:

uitgave I:

(*)2	vrucht,
(*)3	en durf

uitgave II:

(*)3	ghetuygen
(*)4	[niet]
(*)5	ren vrucht
(*)6	overzettingh

uitgave I+II:

A2	godloos' zal
A3	staf, verpletten
A4	stemme
A5	ydelheid
A6	[niet]
B	gemaeckt
B2	wenschen
B3	zachtmoedigh
B4	aenschouw
B5	my, ô
B6	niemand
C	ouder my
C2	gespan
C3	hitt',
C4	verlosser,
C5	naeme
C6	door
D	Heere
D2	den Heer
D3	geschencken
D4	Heerenhuys

[p. 120]

D5	een
D6	gezalfden
E	zinghen
E2	staet
E3	[niet]
E4	vrees
E5	heughenis
E6	den vvegh
F	[niet]
F2	plaegh
F3	jaegh
F4	Sela
F5	gehoort
F6	[niet]
G	hadden
G2	uytgestortet
G3	achter
G4	rivier,
G5	[niet]
G6	verhooght.
H	varren
H2	niet
H3	brood
H4	haer oogen
H5	gave
H6	met velen
I	scheen
I2	vertreden
I3	bewaer
I4	bedrogh
I5	ghezien
I6	en raed
K	Sela
K2	hen,
K3	heeft:
K4	kracht
K5	Israëls:
K6	uyt-
L	[niet]
L2	ghedruckt
L3	by U.
L4	verderf.
L5	spijs
L6	werck.
M	haeren
M2	heeft verteert.
M3	hare
M4	vvijzelick geleydt.
M5	[niet]
M6	ooren,
N	begeert.
N2	gheven.
N3	zijn
N4	verheught
N5	, vriend'lick
N6	Sion,
O	zoo
O2	de pest
O3	zal hem
O4	[niet]
O5	verkeertheid
O6	aen
P	hand
P2	Heer;
P3	is.
P4	my zitten
P5	mijn
P6	naem vreezen,
Q	ghezvvoren
Q2	quam
Q3	land,
Q4	[niet]
Q5	weerspannigh
Q6	en eet.
R	bereid:
R2	stad?
R3	zonde:
R4	kleed
R5	zijn.
R6	ganscher hert
S	goedertierenheid
S2	omringht.
S3	nu op
S4	wierden aengerecht,
S5	wet aenschouwe
S6	stelt
T	valscheid
T2	my getroffen
T3	uw tuygenissen.
T4	zijn rechtveerdigh.
T5	-z'aen
T6	geen'
V	[niet]
V2	ongherechtigheid.
V3	Iacobs Held
V4	eeuwighlick:
V5	eeuwigheid.
V6	zijnen naem
X	behoudet my
X2	van de
X3	gheen
X4	neemt doch
X5	aengezichte
X6	zal
Y	Halelujah
Y2	zijn voeder:
Y3	[niet]
Y4	ghevlerckt
Y5	fluyt.
Y6	en harpe.
Z	[niet]
Z2	Lof-zangen
Z3	oock verheught.
Z4	dijnen troost
^2A	uwe

[p. 121]

^2A2	andere betalen
^2A3	Vader.
^2A4	Godts
^2A5	Godes
^2A6	gedaen/ a al
^2B	ons
^2B2	eeuwigheydt Dat
^2B3	opwassen
^2B4	eeuwighlick
^2B5	voorbeelden
^2B6	heeft onder
^2C	Tempel Godts
^2C2	houwelijcks
^2C3	verdient
^2C4	handt verheven
^2C5	bediene. Wilt
^2C6	op dat
^2D	fonteyne/
^2D2	geleydt de
^2D3	/verloft
^2D4	mijn ziele

uitgaven:

Er zijn twee uitgaven binnen de druk van 1650: een met een voorwerk van 6 bladen (I) en een met een voorwerk van 12 bladen (II). In I ontbreekt de approbatie en staat op de titelpagina een vignet waarop een knielende David voor een altaar. In II is de approbatie wel opgenomen, staat een harpspelende David op een aparte gegraveerde titelpagina en is nog vier katernen nawerk opgenomen met gotische signaturen A-D.

inhoud:

(uitgave I:)
(*)1r	titelpagina
(*)1v	[blank]
(*)2r-3v	Aen De Generaele en Particuliere Staten Der Vereenighde Neder-Landen, door J.D.B.
(*)4r-6r	Aen De Christelicke Psalm-Zinger.
(*)6v	Druck-fauten te verbeteren.
(uitgave II:)
(*)1r	gegraveerde titelpagina
(*)1v	[blank]
(*)2r	titelpagina
(*)2v	[blank]
(*)3r-4r	Approbatie, d.d. 10 januari 1650 door de Utrechtse theologen Gisbertus Voetius, Carolus de Maets en Iohannes Hoornbeeck.
(*)4v	[blank]
(*)5r-6v	Aen de Generaele en Particuliere Staten Der Vereenighde Neder-Landen, door J.D.B.
(*)7r-10r	Aen de Christelicke Psalm-Zinger.
(*)10v	Druck-fauten te verbeteren.
(*)11r-12r	Register.
(*)12v	[blank]
(uitgave I+II:)
A1r-Z4v	tekst van Davids Psalmem [sic].
A1v	De Psalmen des Propheten Davids, en andere Lof-Zangen, uyt den Françoyschen Dichte in Nederlandtschen over-geset door Petrum Dathenum.
A2r	Davids Psalmen, Uit de Hebreeusche, in de Nederlandsche taele, van woord tot woord, vertaelt: op een vloeyende dicht-maete naer de oude wijzen gestelt, door J. de Brune.
Z4v-Z6v	Register aller Psalmen.
Z6v	Register van de Psalmen diemen singht op eenderley wijse.
(uitgave II:)
^2A1r-^2D5v	Catechismus, Ofte Onderwijsinghe in de Christelijcke Leere.

[p. 122]

^2D5v-6v

Geloofs-Forme, en Bekentenisse des H. Athanasii.

gecollationeerde exemplaren:

= 1	AMSTERDAM, OB: TB (Toonkunst Bibl.): 205-B-17.
= 2	'S-GRAVENHAGE, KB: 2 H 14.
	Herkomst: [D.F. Scheurleer] nr. 4795.
= 3	HAARLEM, SB: 87 C 19 (olim: PG IV 36).
= 4	MIDDELBURG, ZB: 1107 B 30 (olim: 7 B 30).
= 5	UTRECHT, AB: 107 B 24 (olim: D. oct. 1247).
	Opm.: Het papier van het M-katern is veel zwaarder dan dat van de andere katernen.

niet-gecollationeerde exemplaren:

= 6	AMSTERDAM, UB: Inst. 285:
= 7	BRUSSEL, KB: Fétis 1494.
= 8	LEIDEN, UB: 1196 G 3.
Herkomst: Mij. Ned. Lett.	Opbouwformule: [romein:] (*)^12 (± (*)12) A-Y^12 Z^6 [gotisch:] ^2A-C^12 2D^6.
= 9	OXFORD, BL: 8^o X.27.Th.
=10	NEUCHâTEL, BP: A 7192.

variantenoverzicht:

= a		(*)-katern: vervangen gehele katern:
	=I	(*)-katern van 6 bladen	ex. 4-5
	=II	(*)-katern van 12 bladen	ex. 1-3 7-9
		# Theunis Jacobsz is wellicht te snel met drukken begonnen: in I ontbreekt in het voorwerk de approbatie van Voetius, de Maets en Hoornbeeck en wordt Datheen niet op het titelblad vermeld. Deze omissies hebben hem ertoe gedwongen om met de andere uitgave (II) op de markt te komen.
= b		katernen met gotische signatuur-letters A-D:
	=I	^2A-D ontbreken	ex. 4-5
	=II	^2A-D toegevoegd	ex. 1-3
		# Toen Theunis Jacobsz toch met een andere uitgave moest komen (zie variant a), heeft hij blijkbaar van de gelegenheid gebruik gemaakt om die uit te breiden met een catechismus.
= c		(*)-katern: (*)12:
	=I	cancellandum	ex. ?
	=II	cancellans	ex. 8
		# In ex. 8 is een cancellans geconstateerd; de in een vroeger stadium gecollationeerde exx. 1-5 zijn niet opnieuw gecontroleerd op deze variant!

commentaar:

Zie voor de drukgeschiedenis van De Brunes Psalmen de 1e druk van 1644 1030).

Exemplaar 8 heeft ‘als bijzonderheid dat het laatste folium van het (*)-katern door een ander folium vervangen is, een variant die bij de andere exemplaren van nr. 1036 niet schijnt voor te komen’ (De Kooker 1989-07).

literatuur:

Catalogus universalis 1651-01; Voetius 1651-02; Westerbaen 1655-01; Bruno 1656-01; Van Disselburgh 1666-01; Triglandius 1673-01; Bibliotheca Voetii 1679-01; Cocceius 1689-01; Benthem 1698-01; De la Rue 1734-01, p. 20; Andriessen 1739-01; De la Rue 1741-01, p. 42; Andriessen 1756-01; Van Iperen 1777-01; Goovaerts 1880-03; Kleerkooper/Van Stockum 1916-01; Von Winning 1921-04, XI[b]; Meertens 1943-02, p. 307, 395; Jubilate Deo 1973-05, nr. 19; Ros 1973-06; Groenveld/Den Hertog 1987-04; De Kooker 1989-07. Zie ook de Resoluties van de Staten van Holland d.d. 25 juli 1651: request van de Weduwe van T. Jacobs.