Uit de geschiedenis der Nederlandsche taal

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: S.Ned. 16 7115

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Uit de geschiedenis der Nederlandsche taal van J. Verdam, in de vierde druk, herzien door F.A. Stoett uit 1923. De eerste druk verscheen in 1890 onder de titel De geschiedenis der Nederlandsche taal, in hoofdtrekken geschetst.

 

redactionele ingrepen

p. 44: eindnoot 7 heeft geen nootverwijzing in de tekst en is daarom door de redactie aan het eind van het hoofdstuk geplaatst.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. II, IV en XXX) zijn niet opgenomen in de lopende tekst. De ‘Verbeteringen’ van p. XL, XLI en XLII zijn in de lopende tekst doorgevoerd.

 

[pagina I]

UIT DE GESCHIEDENIS DER NEDERLANDSCHE TAAL

 

[pagina III]

Uit de Geschiedenis der Nederlandsche Taal DOOR J. VERDAM, HOOGLEERAAR TE LEIDEN VIERDE DRUK HERZIEN DOOR Dr. F.A. STOETT

ZUTPHEN - W.J. THIEME & CIE - 1923

 

[pagina XI]

INHOUD.

Hoofdstuk I.	Blz.
De benamingen onzer taal	1
Hoofdstuk II.
De Indogermaansche taalfamilie en de Germaansche taalstam	5
Hoofdstuk III.
De Germaansche grondtaal en haar vertakkingen	24
Hoofdstuk IV.
Het Oudnederlandsch	44
Hoofdstuk V.
Het Middelnederlandsch	55
Hoofdstuk VI.
Het Nieuwnederlandsch	70
Hoofdstuk VII.
Omvang van het taalgebied	82
Hoofdstuk VIII.
Schrijftaal, omgangstaal en tongvallen van het Nederlandsch	101
Hoofdstuk IX.
De woordvoorraad onzer taal	114
Hoofdstuk X.
Onze persoons-, geslachts- en plaatsnamen	127
Hoofdstuk XI.
De klemtoon in het Nederlandsch	153

 

 

[pagina XII]

Hoofdstuk XII.	Blz.
De spreekwoorden onzer taal	163
Hoofdstuk XIII.
Invloed van andere talen op het Nederlandsch en van het Nederlandsch op andere talen	181
Hoofdstuk XIV.
Invloed van den Bijbel en de Bijbelvertaling	228
Hoofdstuk XV.
Vormveranderingen in den taalschat	242
Hoofdstuk XVI.
Analogie, bijgedachte, versmelting	256
Hoofdstuk XVII.
Verouderde en verouderende woorden en uitdrukkingen. Taaloudheden. - Volksetymologie	278
Hoofdstuk XVIII.
Middelen tot aanvulling der leemten in den woordvoorraad. Wijziging en uitbreiding der beteekenis	302
Hoofdstuk XIX.
Middelen tot woordvorming. Nieuwe behoeften. Vorming van nieuwe woorden	314
Aanteekeningen	i
Woordregister	xxxi
Zaakregister	xxxv
Verbeteringen	xl

 

 

[pagina XL]

Verbeteringen.

Blz. 168 reg. 8 v.o.	l. toespeling.
Blz. 168 noot	l. bl. 239-241.
Blz. 177 reg. 1 v.o.	l. parallelisme.
Blz. 200 noot * reg. 1	l. bl. 197.
Blz. 228 noot **	l. concise.
Blz. 316 reg. 9 v.b.	l. Wdb.
Aanteekeningen bl. III aant. 11 reg. 1 l. schets.

 

 

[pagina XLI]

J. Verdam uit de Geschiedenis der Nederlandsche Taal 4^de druk. Verbeteringen

Blz.
	Inhoud (blz. XI) reg. 3 v.b. benaming, l.: benamingen.
1	reg. 10 v.b. gezamelijke, l.: gezamenlijke.
4	reg. 13 v.b. Kerk, l.: Gemeente.
17	reg. 15 v.o. beantwoord, l.: beantwoordt.
65	reg. 2 v.o. pleonatisch, l.: pleonastisch.
76	De asterik moet zijn3), terwijl3) op bl. 77 verwijst naar de noot op bl. 76.
78	reg. 7 v.o. eldersch, l.: elders.
96	reg. 11 v.b. afwijk, l.: afwijkt.
112	reg. 10 v.o. zakdoek voor zaddoek, l.: zaddoek voor zakdoek.
114	reg. 6 v.o. gezamelijke, l.: gezamenlijke.
120	reg. 12 v.b. genossen, l.: genosse.
133	reg. 2 v.o. Godhara, l.: Godhard.
136	noot reg. 3 Burgelijken, l.: Burgerlijken.
145	reg. 9 v.b. Oldebrock, l.: Oldebroek.
147	reg. 3 v.b. straat, l.: gracht.
160	reg. 12 v.o. gescheidenis, l. geschiedenis.
168	reg. 8 v.o. toespelling, l.: toespeling.
	noot blz. 186, lees blz. 239 vlgg.
176	reg. 10 v.o. heden groot, l.: heden rood (gezond, blozend).
177	reg. 1 v.o. parallellisme, l.: parallelisme.
178	reg. 16 v.b. 1), lees: 11).
181	reg. 20 v.b. Psalm 26, 2, l.: Psalm 26, 6.
200	noot 1, reg. 1, bl. 202, l.: bl. 197.

 

 

[pagina XLII]

Blz.
201	reg. 11 v.b. het authentieke afschrift, l.: het in kleine letters geschreven origineel.
213	reg. 7 v.b. impertiment, l.: impertinent.
214	reg. 16 v.b. Zij zijn, l.: Die achtervoegsels zijn.
216	reg. 5 v.o. schrap stukadoor.
222	reg. 15 v.o. baarseh, l.: baarsch.
225	reg. 10 v.b. Ducange (dl. I), l.: Ducange (dl. IX).
227	reg. 3 v.b. kabeljou, l.: kabeljau.
228	noot 2 conlise, l.: concise.
231	reg. 7 v.o. schrommelijkste, l.: schromelijkste.
241	reg. 16 v.b. ploegt men, l.: men ploegt.
243	reg. 9 v.o. volkonen, l.: volkomen.
259	noot 3 scuifelen, l.: schuifelen.
260	noot 2 fortnicht, l.: fortnight.
261	reg. 7/6 v.o. nominatievorm, l.: nominatiefvorm.
262	noot ** behoort bij aftouwen.
277	reg. 15 v.o. 13), l.: 18).
	reg. 4 v.o. Na hadden moet volgen: Zoo nam durven de beteekenis van dorren over en dit laatste geraakte in vergetelheid.
283	reg. 3 v.o. inheemsche, l.: uitheemsche.
287	reg. 14 v.b. nachtzangster, l.: nachtzanger.
305	reg. 10 v.o. geschil, l.: verschil.
308	reg. 5 v.b. gestrikt, l.: geregen.
316	reg. 9 v.b. Wdl. l.: Wdb.
321	noot 1 257, l.: 255.
323	reg. 16 v.b. Nan, l.: Van.
324	reg. 14 v.b. exemen, l.: examen.
	III noot 11 scherts, l.: schets.
	IV noot 5 geef, l.: geeft.
	XXVII noot 5 beteekenisverandering, l.: betekenisverandering.