Gedenkweerdige aenteeckeningen

Brugse kroniek over 1765-1828

1818.

2 January. - Dezen dag wierd mij toegezonden eenen gedrukten brief van wegens mijnheer den president der Brugsche Academie noopende eene leeninge.

8 January. - Dezen dag heb ik voor d'eerste over de Stroybrug gepasseert, alhoewel nog niet voltrokken, niettegenstaende zij over tien maenden begonst was. Moest kosten 24.000 francs

15 en 16 January. - Den geheelen nacht storm. Den 16en 's morgens om 4 ueren tot 6 zeer fel, quart om 7 ueren de wolken gestilt, maer den fellen wind was zeer leeg. Om 6 ueren 's morgens felle regenvlaegen.

21 January. - De Stroybrugge voltrokken, kost nu te samen 27.000 francs.

31 January. - 's Avonds naer 5 ueren zwaere wolken, hagelsteenen en eenen donderslag met eene geheele openinge van het zuyd - oostwaertse van de locht, de openinge klaer als de zilvermaen.

15 Februari. - Dezen Zondag was er vergaering op de Academie en er wierd vastgesteld tot het doene een ronde naer de particuliere members om te verzoeken tot het nemen van actiën.

In dezelve weeke wierd gedaen de bovengemelde ronde.

Omtrent weynig naer de volle maen was er eenen cercle rond de maen, zo groot als de Mart. Die dit kenden door ondervindinge, verwachteden groot onstuymig weder.

21 February. - Zaterdag beginsel boos weder tot den 27en.

[p. 87]

22 February. - Dezen dag wierd gesteld, om 5 ueren 's morgens, carabiniers en schaedebeletters aen de portaelen van St. Salvatorskerke tot den ingank te beletten aen Mijnheer Corselis, deken der christenheyd en pastor der zelve kerke. De carabiniers wandelden binnen de kerke tot aen de communiebank. Mijnheer Corselis, zich presenteerende om in de kerk te gaen, hij wilde eenen protestbrief geven, maer den schadebeletter zeyde hem: ‘Ik heb order van niet te ontfangen, maer enkelijk van u te beletten in de kerk te gaen’. Den deken vertrok en hij heeft dien dag in St. Jacobs de hoogmisse gedaen. Daernaer ontboden zijnde van den burgmeester, wierd hem gedeclareert volgens den brief van mijnheer den gouverneur, den baron de Loen, alsdat hij tien dagen tijd hadde om uyt het pastoreel huys te vertrekken.

Zondag den 22 February zwaere regens. 23, 24 en 25en boos stormweder dag en nacht tot 26 February 's morgens.

3 Maerte. - Men begon af te breken de Koningsbrugge.

's Nachts tusschen den 4en en vijfden zwaeren storm met geweldigen regen, hagel, donder en blixem, al nog van den voorzeyden circle aen de maen.

7 Maerte. - Wederom met de nieuwe maen, op den noen, zeer fellen storm gedeurt tot 5 ueren. Den 7en naer noene een gedeelte van den Augustijnen hofmeur omverre geworpen, waerdoor eenen man zijn been gebroken, twee billen gesmeyerdt. Dezen man was werkman der afbreuke van 't binneclooster. Ten 7 ueren 's avonds den storm hernomen tot 's morgens den 8en ten tien ueren en ten één ueren zeer fel.

30 Maerte. - Wezende St. Josephsdag, ter oorzaek dat den 19en Witten Donderdag was, trouwde alhier in St. Gilliskerke den gouverneur van Gend, mijnheer den baron de Kevelaere, met eene overschoone jonkvrouwe, eene Engelsche Protestante, met oorlof van Roome. 's Morgens om acht uren speelde den beyaerd. Daegs te vooren was het tractement geweest tot den gouverneur, mijnheer den baron de Loen. Zonder dejeuner vertrokken door Gend naer Brussel.

5 April. - Men begon de stellinge te maeken tot het bouwen der Academie. De entrepreneurs waeren: Meyns, metselaer, Delbaere, timmerman, Jansens, glassnijder en koopman.

11 April. - Eenen donderslag met hagel, 's nachts om één uere, beginsel van eenen storm tot 's morgens om 7 ueren.

15 April. - Dezen dag wierd den eersten steen geleyd om de Academie te vergrooten door mijnheer den baron de Croeser, mijnheer den baron de Zuylen, mijnheer Franciscus Wynckelman, president onzer Academie, ten bijwezen van 20 membres der directie, 16 absent, onder het spelen van den beyaert, het lossen van 't canon en muzique, ten 3 ueren naer middag. Daernaer aen tafel, zeer rijke opgedischt, in 't Hof van Commercie, waer ook musique was.

30 April. - Vrij overtocht op de nieuwe Koningsbrugge. Zij is enkelijk smal gemaekt tot gerief der voetgangers. Zij was begonst derden Maerte.

Tegen den derden Meye wierd ik vermaend om te compareren in het beluyk der Hospicen aen

[p. 88]

de Koningsbrugge, tot beraeminge over affairens raekende onze Academie. Deze vergaederinge was daer ter oorzaeke alsdat men op de Academie in volle bouwing was.

Heden, den 9 Meye, heb ik t' mijnen huyse gelezen, mij toegebracht door mijnheer Emanuel Boogaert, konstschilder, den brief van mijnheer vander Gracht, burgmeester van Doornyck, bij welken den gemelden heer schrijft aen den genoemden konstenaer hem laetende weten den keus gedaen tot Doornyck hem benoemende eersten professor hunner Academie hem verzoekende te willen komen in hunne stad, indien het overeenkomt met zijne gestaetheyd. Achter dit stelde den burgmeester hem voor in zijnen brief den prijs van 't pensioen, wezende 1800 francs 's jaers, met belofte van hem voorders te protegeren door recommandatiën in publique etablissementen. Was onderteekent: vander Gracht. Den heer Bogaert heeft dit met veel vergenoeging aenveerd en is reeds geordonneert, van wegens den burgmeester, om zijn portrait te maeken, waerdoor hij in volle kennis zal komen onder de Doorniksche inwoonders. Hij is een opqueekeling van onze Brugsche Academie.

21 Juny. - Waeren de directeurs der Brugsche Academie vergaedert in de Hospicen bij de Koningsbrugge, over affaires raekende de konstschool.

Op den derden July heb ik de vaendels zien waeyen op het dak der Academie van teeken - schilder- en bouwkonst, waer zij reeds bezig waeren dezelve met schailliën te dekken; diesvolgens was den bouw in 't drooge.

5 Augustus. - Dezen dag was in de Boogaerdeschool eene luysterlijke prijsdeelinge met een discours in 't Frans.

6 Augustus. - Dezen dag wierd eene ronde gedaen tot bekomen inschrijvers voor de tafel van de jubelfeest der Academie tot 12 francs par tête, uytgezondert wijn en bougies, tegen den 26en Augustus aenstaende, op de nieuwe zael der Academie.

10 Augustus. - Mijnheer Boesinge - Pecsteen, oud 33 jaeren, is verdronken tot Blanckenberge, in de tegenwoordigheyd van zijne gezelnede en kinderen, die op het strange het met schrik aenzagen, zonder hem te konnen helpen. Dezen heer heeft vermaent geweest van zijnen koetsier, dat hij hem niet en zoude in gevaer stellen in eene ontstuymige zee. Maer hij nam dit niet in aendacht. Noch meer, hij wierd ten zelven tijde verwittigd door de schippers zelf, dat er perykel was. Maer hij alles verwerpende, is onbeschroomt in zee gegaen. Doch niet verre zijnde, is van eene geweldige baere omverre geworpen en niet konnende zich oprechten, maer in eenen draeyput geraekende, is verdronken. Zijne huysvrouwe beweegde de schippers vruchteloos om hem te sauveren. Zij antwoorden haer: ‘Mevrouw, al gaf gij al uw goed, wij en zouden nu in zee niet gaen om het groot perykel van d'ongestuymigheyd’. Zij en hebben hem daernaer niet meer konnen vinden. Maer 's nachts om twee ueren is hij tot Eyst door de zee uytgeworpen, wezende zeer gequetst. Hij is getransporteerd naer St. Michiels nevens Brugge, en aldaer begraeven met lijkdienst den 13en Augustus. Het was 5 ueren naer middag als hij verongelukt is.

[p. 89]

Ik wierd vermaend tegen den 16 Augustus om elf ueren vóór noen te compareeren in d'Hospicen bij de Koningsbrugge op affairens raekende onze konstschool ter oorzaek alsdat er geen statie was op onze Academie.

26 Augustus. - Jubelfeest van 4 eeuwen over de uytvinding der olieverwe door Jan van Eyck, gemeynlijk genaemt Jan van Brugge, en één eeuwe sedert de oprechting onzer Academie, 1717.

Alle de confraters wierden door de heeren president en directeuren der Academie verzocht tot het bijwoonen dezer plechtigheyd. Er wierd eene solemnele misse gezongen in de parochiaele kerke van St. Donaes. Er hadde plaets eene cavalcade en carossade, zeer achtbaer en luysterlijk. Naer den Te Deum keerden wij weder naer de Academie in 't zelve order langs de groote straten. Op de Academie gekomen zijnde, wierd er een discours gedaen door Zijne Excellentie den baron gouverneur van Oost - Vlaenderen, gedeurende van één ueren tot 3 naer noen. Daernaer begon de tafel van honderd en twintig conviven. Een orquest van schoone musique gedeurende het noenmael van 4 ½ tot 6 ueren. Door mijnheer den president Wynkelman wierd ingesteld de santé van Zijne Majesteyt Willem, koning der Nederlanden, voorstaender der konsten. Item de santé voor prosperiteyt dezer koninglijke Academie, alsook de santé van veele treffelijke membres en voorstaenders der Academie. 12 fr. par tête, wijn en anders, als caffé en liqueur etc. 12 ½ per persoone. Met die er bij gevallen waeren 140 conviven.

's Anderendags was de gewoonlijke prijsdeelinge der leerlingen wanneer die zeer luysterlijk geschiede. Mijnheer Roels en mijnheer Odevaere hebben beyde een zeer schoon discours gedaen; mijnheer Roels als secretaire der Academie, en mijnheer Odevaere, chevalier en schilder van Zijne Majesteyt den koning der Nederlanden, in welken den laetstgenoemde getoont heeft hoe noodzaekelijk het was de jonge konstenaeren, en met een woord alle degene hun met de konsten bezig houden, ter hulp te komen door hunne bekomen talenten te laeten met vreugden oeffenen, hun werk gevende tot verciering van hun zaelen en woonsteden, en hun niet te laeten van honger sterven. Hij heeft daerin getoont zijn waeren ijver voor alle medekonstenaeren, niet gelijk zijnde aen sommige egoïsten, die den naem van hunne medekonstgenoten trachten te verbrijselen, en alzoo waerlijk moordenaers zijn van het borgerlijk leven dat hunne medekonstenaeren genoten bij het geëerd public. Den waeren en verstandigen ijver van mijnheer Odevaere zal ten allen tijde gelaudeert worden.

Tegen den avond wierden de prijswinnaers per koets door de directie der Academie naer hunne woonsten geleyd, wanneer de cavalcade, carossade en 't musiek weer hunne voorrang hadden. In deze prijsdeeling op de nieuwe salon waeren zooveel aenschouwers, dat de plaetse dezelve niet en konde behouwen.

Er was ook eene tentoonstellinge op d'Academie van werk van Mijnheer Ducq en mijnheer Odevaere en van weynig andere. De reden was omdat de ongelukkige gewoonte van alle de werken te poinjarderen en het public wijs te maeken, die niet altijd kenders zijn, dat eenen alleen maer lof en werk verdiende. Niemand genommeerd, niemand gehindert, het public weet genoegzaem wie dit doet.

's Avonds was er een bal ge-

[p. 90]

geven in de concertplaets door de directie der Academie.

In Augustus heb ik gemaekt een zeer oud en raer deurken, met ijzer cieraeden beslaegen, komende uyt het oud stadhuys, twelk gebouwt was door Lodewijk van Maele, graef van Vlaenderen, in de jaren 1300. Dit poortjen was op de vesten geplaetst en verdiende een bezonder plaets voor raereteyt en oudheyd. Ik heb het geheel beschreven in mijn memoriael van alle mijne werken.

17 September. - Mijnheer J. Odevaere, chevalier de l'Ordre du Lion Belgique, peintre du Roi, trouwde tot Brugge in St. Gilliskerke met juffrouw Silvie de la Rue. Hij vertrok naer Parijs en heeft mij gezeyd alsdat hij recherchen ging doen in de bibliothèque van den koning van Vrankrijk en aldaer een schets maeken voor zijne geprojecteerde schilderye van de verovering van Troyen.

27 September. - Dezen dag wierd in de parochiale kerke van O.L. Vrouw ten toon gesteld een groot gedeelte van het H. Cruys Ons Zaligmaeker, omtrent één voet lank, hetwelke nu sedert vijf en twintig jaeren verstoken geweest hadde, uyt vrees voor de revolutionnaire Franschen en hunne gezinde. Daer was dien dag groote feeste in de bovengenoemde kerke, met grooten toeloop der inwoonders dezer stad. Dit Cruys is vermaert door mirakelen, zooals men zien kan en lezen in de onderschriften, geplaetst onder yder schilderye in de Cruyscappelle.

4 October. - Ik wierd vermaend jegens Zondag 4 October te compareren op de Koninglijke Academie, waer geresolveert wierd voor de Lucasfeest en te samen den jubilé van mijnheer Franciscus Wynkelman, als geweest hebbende 25 jaeren president der zelve Academie. Met eenpaerige stemmen wierd dit volgende vastgesteld: eene zingende misse in 't musique tot St. Donaes; tafel op de Academie in de groote zael, naer behooren verciert. Den prijs par tête niet boven de 18 francs, ider man een fles wijn, caffé en liqueur, de voorderen drank ten personelen koste, eenen dicht en liedeken, als ook een orquest van musique op 't desert.

Maendag, 12 October, wierd de kerke van Duynen opnieuw gewijd, om den Roomschen godsdienst opnieuw daerin te celebreren. Daer wierd naer de wijding ten zelven dage eene misse gecelebreerd, wezende die van den H. Geest, voor de studie - herneming der studenten en voordere leerlingen, uytmaekende de nieuwe installatie voor een lycée. Om negen ueren 's morgens speelde den beyaerd.

Op den 18 October, wezende St. Lucasdag, was de jubelfeest van mijnheer Franciscus Wynkelman, als president onzer Academie; het was het 25e jaer dat dien heer als president regeerde. Onze verzaemeling was op d'Academie, om 10 ueren 's morgens, vanwaer wij per koetse, geheel de Jointe in carossade, vertrokken naer de woonste van mijnheer Wynkelman. Den secretaris, mijnheer Roels van Zeveren, uyt den naem der directeuren van de Academie, complicenteerde den heer president door eene aengenaeme en lofgalmende redevoeringe, twelk van eenieder met aendacht wierd aenhoort en te samen zeer minzaem aenveert door mijnheer

[p. 91]

Wynkelman, die den stoet liqueuren presenteerde. Vandaer is de carossade vertrokken met mijnheer Wynkelman naer de kerke van St. Donaes, waer wij verwacht wierden: aldaer is eene solemnele misse gezongen in volle musike. Den celebrant was mijnheer Beeckman, capelaen der zelve kerke. Naer het celebreren der misse, zijn wij vertrokken naer de Academie. Een feestelijk noenmael was aldaer bereyd tusschen het groen der sparren, waermede de zael bekleed was. Men zag er Appolo en de negen musen, veel festons met bloemen van pampier gemaekt, wel toegerust. De tafel was zeer nombreus in conviven. Daer was eenen Vlaemschen dicht en een Fransch liedeken.

Deze feest was gansch en geheel op zijn Nederlands. Alle de conviven waeren malkanderen als de hand biedende, tot luyster van den jubilaris, die door zijne achtbaere anteringen en toegenegen handelwijze alles wel verdiende.

Den gouverneur, baron de Loen, stelde de gezondheyd in van Zijne Majesteyt den koning der Nederlanden. Mijnheer Roels, secretaris der Academie, stelde daernaer den jubilaris gezondheyd in, en voorders van den gouverneur, burgmeester en voorder autoriteyten.

Mijnheer den jubilaris peysde ook op zijne mededirecteuren, dewelke 25 jaeren met hem gedient hadden in de directie der Academie, waer ik een van was, wezende 't 26e jaer dat ik permanent in de Jointe geweest hadde. Mijnheer den president zette hunne santé in. Voorders wierd nog ingesteld de santé van de protecteurs der konsten, waeraf mijnheer van Huerne de Puyenbeke den grootsten was, aldaer present. Tylmanus Suys en J. Caloigne waeren op de feest.

26 October. - Dezen dag was alhier tot Brugge voor den eersten keer de derde peerdemart van het jaer.

Deze leste daegen van October is ontdekt en uyt den grave gedaen geweest het lichaem van den weerdigen abt van Duynen, Lucas de Vriese, gestorven het jaer 1699. Zijn cruys en lint was nog in zijn geheelen. Men zag dat hij eenen grooten man van gestalte geweest was. Hij was nog sterk gevleescht en lag in zijn onderkleederen. Er wierd een procesverbal van gemaekt en men leyde hem in dezelve plaetse in het oveken waer hij uytgehaelt was, en men metste het toe. Veel menschen hebben hem gezien, ook eenen van mijne discipelen. Zijn portrait is berustende bij mijnheer Nicolaus, een van de twee leste Duyneheeren. Het is geschildert door onze wijdvermaerden van Oost en is een van zijne superfine.

13 November. - Men begon dezen dag te werken aen de stellinge om de naelde boven de kroon van O.L. Vrouwetoren af te breken, hetwelk de vreemdelingen zelfs desaprobeerden.

24 November. - Dezen dag, quart om 11 ueren, den haen van O.L. Vrouwetoren afgedaen; daernaer dien dag niet meer gewrocht.

25 November. - Om 1 ½ ueren gedeurig bezig met 3 mannen zichtbaer tot het afdoen van het cruys.

20 December. - Wierd mij toegezonden een vermaenbillet, dienende tot de bijeenroepinge der Jointe van de koninklijke Academie, om te beraemen tot nieuwe actiën te vraegen om de entrepreneur te betaelen.

[p. 92]

Den loop van dit jaer is zeer wonderbaer geweest in vruchtbaerheyt van levensmiddels, alles overvloedelijk, den alderschoonsten ougst, die de menschen verwondert stelden. En niettegenstaende al dit, noyt jaer bij menschens gedink van grooter armoede en dierte. Dit alles door de boosaerdigheyt der opkopers, die van den hemel zwaere straffen verdienen.

Dit jaer heeft den disch van O.L. Vrouw uytgedeelt aen den armen 12.360 brooden.