Chirurgyns scheeps-Kist

Zijnde een catalogus oft lyste der medicamenten, die yder chirurgijn naar Oost- of West-Indien gemeenlick mede-voert

Een appendix oft by-voegsel, seer wel op het voorgaende passende. Seeckere goede Remedien tot yder eens gebruyck.

Remedien voor allerley hitte, ontsteeckinge, oft Roose aen eenige leden onses Lichaems.

EErstelyck, het sap van Surckel oft van Teskens kruydt Bursa Pastoris genaemt, en Huys-loock met wat Azyn gemengt, ende daer op geleyt. Ten tweeden, tot het selfde is goet het sap uyt de Blaeuwe Slee-pruympjes. Ten derden, Lelie wortelen

[p. 59]

gebraden, gestooten, ende met Roos-water gemengt, is seer goet. Ten vierden de Bladeren van de roode Kancker-bloemen, die in 't Koren wassen, in Azyn gesoden, ende op-geleyt, is seer goet. Ten vyfden, het sap van Paritaria met Azyn en Seruse gemengt, is seer goet. Ten sesten, vet Seep-sop daer wat Vlieder in gesoden is, met een scholpjen Azyn, is uytnemende goet.

Noteert, dat men dese dingen daer noyt koudt op leggen moet, maer altoos warm.

Remedien voor het Flerecijn der Voeten.

Eerstelyck, Menschen-pis met Camomillen op-gesoden, ende de voeten daer mede gestooft, is uytnemende goet. Ten tweeden een Pap gemaeckt van Kruymen van Witte-broot in weegbre water gesoden, daer by doende een Ey of twee wel geklopt, met wat Safferaen en Oly van Roosen is seer goet. Ten derden, een Pap van Rapen ende Rode Koolen murw gesooden en gestooten, daer een kruyme van een witte-broot en Olye van Olyven onder gemengt, is seer goet.

Item, gebraden Appelen met Geerstenmeel in wat Azyn gemenght, is seer goet. Ten vyfden, Netel-wortelen in stercken Wyn gesoden, en daer mede de voeten gestooft, met doecken die heel warm gemaeckt zyn.

Remedien tot Vratten.

EErstelick, maeckt een Salve van Kalck-water, daer onder mengende ongebluste Kalck met wat Weedasschen.

Ten tweeden, 't Water dat uyt Wyngaerden, druypt, daer mede gestreecken, neemt de Vratten wegh.

Ten derden, Ajuyn met Sout gemenght, is daer toe oock seer goet.

Ten vierden, Een doodts beentje van het Kerckhof gehaelt, en daer dickmaels mede gewreven, doetse versterven.

[p. 60]

Remedien tot de Crauwagie.

EErstelijck, vlier-bladeren gesooden in Oly en Azyn, met wat Solpher gemengt, is seer goet.

Ten tweeden, een salf gemaeckt van witte Seep, Oly van bayen en Solpher, is seer goet.

Ten derden, Schamone met Azyn gemengt, ende daer mede gestreken, is seer goet.

Ten vierden, Verckens reusel, oft oude vuyle botter, met wat quick-silver gemenght, ende daer mede gestreken.

Om de Tanden wit te maken.

EErstelick, een kole van het Roosemarijn-hout gebrant en gepoedert, en daer mede gewreven, maeckt witte Tanden, en doodt de wormen daer in.

Ten tweden, een stucxken van een Posteleyn-scherf, daer mede gevreven, is seer goet, alle dagen sal het suyvere Tanden maecken.

Ten derden, sterck-water met een stocxken daer in gedoopt, ende de vuyle tanden daer mede geraeckt, sal stracks suyver werden, maer men moet wel toesien dat men het Tant-vleys niet en raeckt.

Remedien tot de Spenen.

EErstelick, klem dat om de Eycken Boomen wast, ende wolle-kruydt gesoden in Weeg-bree en Roos-water, en 't sop op de Speenen geleyt.

Ten tweeden, Ossengalle met wat Aloë gemengt: ende op-geleyt.

Ten derden, Wieroock met Aloë onder wat Wit van een Ey geklopt tot een Salfken, is goet.

Ten vierden, Populeren-Salf met Opium gemengt, is seer goet.

Ten vyfden, Parerye gestooten en gestooft met Verckens Reusel, en een Plaester op 't fondament gelegt.

[p. 61]

Ten sesten, versche boter en Populeum Salf, van elcks een loot, ende een Doyer van een Ey, een lepelken Roos water en een half Dragma Campher, stootet altesamen in een Mortier, en maeckter een plaester van om op de roode pynelicke Speenen te leggen.

Ten sevenden, sap van Huys-loock twee oncen, Oly van Rosen vier oncen, en set dat op het vyer tot het sap versoden is, doet dan daer by Populeum Salf twee oncen, een dragma Opium, tot een salfken.

Voor de Wormen der Kinderen.

EErstelick Pier-wormen gewassen in witte Wyn en gedrooght, en een loot Bloemen van Hipericum, een halve hant vol Beken, laet dit soo t' samen met een kanne seer goeden en stercken Wyn sieden, en daer van 's morgens en 's avonts een half muddeken gedroncken.

Ten tweeden Persiek-bladeren gestooten, met Ossen of Schaeps-galle, tot een Plaester, om op de Navel te leggen, is seer goet.

Ten derden, Farina Lupinorum met Aloës en sap van Alsem, van elcks even veel, en een Plaester gemaeckt, en op de navel geleyt, is seer goet.

Een Tepel-Salfken.

OLye van soete Amandelen, Ceruse en Roos-water onder den anderen gemenght in een Mortier tot een Salfken, en daer de seere Tepels mede gesmeert. Ofte Gum Araicum twee dragma. Balsem Peru een dragma, in Roos-water gesmolten.

Oft Room van melck, met wat Oly van Mirrhe gemengt.

Voor het bloeden der Neuse.

Den reuck van een door-gesneden Ajuyn in de Neuse op-gesnoven, is seer goet, en een saxken warm sout op 't hooft geleyt.

[p. 62]

Tot de Doovigheyt.

Neemt dat uyt-gedruckte sap van een Rooden gebraden Ajuyn en drupet in de ooren.

Een gorgel-water tot de squinantie.

Oly van Vitriol eenige druppelen in witten Wyn gedaen, en daer warm mede gegorgelt.

Tot de Colique.

Koe-stront met een Verckens Reusel gefruyt, en tusschen twee doecken gedaen, en op een buyck geleyt, is seer goet.

Een Plaester tot Kancker-achtige sweeren.

Neemt seven of acht slecken, naer de groote, laetse met sout bestroyen en vergaen in water, Campher een dragma, Reusel drie-vierendeel, Oly van Roosen en Therebinthi soo veel als 't noodig is; en laet dese dingen lange in een Mortier roeren, eyndelick en doet daer dan by Lapis Calaminaris twee oncen, gebrant Loot een vierendeel, ende roert dat noch wat naer: behooren, en bewaert het dan tot u gebruyck.

Om den Italiaenschen Alsem te maken.

Schoon geel Wasch een once, Veneetschen Therebenthyn in Roos-water gewasschen twee oncen, Root Sandel-hout een once, Olye van Olyven een half pont, Peter-Olye en Spick-Olye van elck een once, laet het te samen den tijt van een half uur koocken op sacht vyer, en douter dan door, en bewaert het dan soo tot u gebruyck.