Een claer ende doorluchtich vertooch van d'Alckmaersche kerckelicke gheschillen
(1611)–Adolphus Venator–
AuteursrechtvrijDertichste verthooning.Heylich schijn op crucken, Valschen waen, Blinden yver sonder svveep, Nijt, Onbedochtheyt, Toorn en jalousy.
Valschen waen.
Waer zydy Heyl'ghen schijn?
Heylich schijn.
Ick coom ghereen op crucken;
Op dat mijn Heyl'ghen schijn niet valle stucken.
Valschen waen.
Waer zydy Heyl'ghen schijn?
Troost ons in onghelucken.
Heylich schijn.
Wat troost wilt ghy van mistroostich plucken?
Valschen waen.
Waer zydy Heyl'ghen schijn?
Heylich schijn.
Ick coom ghereen op crucken;
Ick can niet meer voortgaen door dit verdrucken:
Want ick val van het een verdriet int ander.
Blinden yver.
Dat doeter ons den snoo Tectander,
Ick wild' dat ick hem sach raybraecken.
| |
[Folio 52v]
| |
Valschen waen.
Ick waende hy soud' dien hoeck niet boven raken:
Maer t' is met hem al voor de wint.
Heylich schijn.
T' is al verloren wat men begint,
Wy moeten nu onder t' spit blyven,
Ick vrees wy noch sullen beclyven,
Ghelijck den grootschen Haman voer:
Want wy wel meenden te verjaghen dien loer:
Maer ick vrees, t' sal ons self ghebeuren:
Want ons naeckt niet dan weenen en treuren,
En droefheyts deuren // wijt open staen,
Men mocht om ons noch wel de Trommel slaen,
En de Vaendels wijt laten vlieghen,
Om al de onse daer mee te drieghen:
Want ons doen sonder lieghen // en sullen sy niet lyen.
Valschen waen.
Ick waen ghy zijt vol Prophecyen,
En ick gheloof dattet noch sal gheschieden,
Datmen ons dese stadt noch sal verbieden.
En men sal u oock niet gaen sparen schoone Bruyt;
Hoewel ghy d' oorsaeck zijt, soo wy daer raecken uyt.
Nydt
Waerom ben ick d' oorsaeck? en deed' ick niet mijn beste,
Dat ghy het velt soud' houden leste?
Heylich schijn.
Ghy deed' alsoo ick seyd', en als het nu wel blijck,
Ghy maeckten ons veel wijs, ghy hadde veel practijck,
Het scheen t' sou missen niet. Ghy had oock drie gesellen,
Die wist ghy na u wil seer fraey int werck te stellen,
Wat hebben zy ghedaen? wat hebben zy ghewrocht?
Dan van ons eyghen volck, in lyden groot ghebrocht;
Als onsen armen bloet, ons Huysman niet om laecken,
Hy was ons principael, en stijf oock inde kaken,
Hoe sal hy noch gheraken, uyt dese swaricheyt?
Hy is in grooten last om dat hy had gheseyt,
Al te wel na ons sin, schand' vande Magistraten,
Hy macht alreets in Huys, nauw houwen noch opstraten:
Moet schier de stadt verlaten // de Schout siet na hem om.
Blinden yver.
Wat seghdy hier op pry, of zydy nu heel stom?
Nydt.
Wel meendy dat ick ben u Suster, ghy mijn Broeder?
En met een sinne min, gheteelt van eene Moeder?
| |
[Folio 53r]
| |
Ey siet een Mol die wil die Creeft verwyten hier,
Dat hy niet voor hem siet, noch recht zijn gangh bestier.
Valschen waen.
Ja ghy zijt gau ghenoech, ten minsten metten monde,
Daerom had ick ghewaend' ghy soud' met loosen vonde:
Tectander int verdriet gheholpen hebben haest.
Nydt.
Maer alst niet wesen wil, t' is al voor niet gheraest,
Daer waren al te veel van onse hooft vyanden;
Ick sach altijt de mijn, het minnelijck faveur,
Met hare roose wanghen, die gingh haer allen veur,
Dat pronckich proper leur // deed' my mijn pack beschyten;
Van schaemt en bangicheyt, als zy my gingh verwyten,
En brachte aen den dach mijn vuyle leelickheyt.
Valschen waen.
Het is oock mede waer, zy heeft daer recht gheseyt,
Want ick niet eens en dorst t' hooft bien mijn vyande,
Die by Commissarisen stont, het was goe rijp verstande;
Blinden yver.
Wast daerom dat ghy my/ daer liet alleene staen,
Als my d' oprechten yver daer quam met stocken slaen:
De sweep zy my benam en sloechse om d' ooren,
Ick creet en docht dat my verginck met een het hooren;
Ick peep en schreeude luyd', waer zydy valschen waen?
Och ick ben doot soo ghy my niet en comt bystaen,
Sult ghy nu van mijn gaen, en stellen 't op het loopen?
Ten lesten ben ick noch uyt hare hant ghecropen,
Die sweep bleef inder loop, waer crijch ick weer een aer?
Valschen waen.
Men salder in voorsien, stilt u mijn lieve caer,
Ick sal niet meer van vaer // soo licht u gaen verlaten.
Blinden yver.
Ghy moester meer toe doen, voorseker als het praten,
Of quaemt soo weer ter maten // ick bleef ghewislick doot.
Heylich schijn.
Godvrucht met open hert, bracht my in grooten noodt,
Ick vreesden overlangh, dat het dus sou gelucken:
Dies socht ick met veel hulp Tectander hem t' ontrucken,
Want d' een aen d' ander hingh so vast als siel en lijf;
Dus waer den een beck af, den ander bleef oock stijf:
Nu heb ick self mijn been aen stucken heel ghebroocken,
Ons crachten zijn tot niet, ten can niet zijn ghewroocken.
Nijdt.
Daer van ick had ghesproocken // te weten mijn drie maets,
| |
[Folio 53v]
| |
Die comen hier aengaen, het zijn goe cameraets,
Ga naar margenoot+ Laet ons haer spreken toe; goe'n dach sy u ghesellen.
Onbedochtheyt.
Dat sy u insghelijcks.
Nydt.
Ey wilt ons eens vertellen,
Hoe 't met u is vergaen in dit voorleden spel?
Hebt ghy u alle drie doorgaens ghequeten wel?
Onbedochtheyt.
Meendy dan dat wy luy en traecheyt by ons henghen?
Toorn.
De Duyvel mach meer doen, dan hy self can bybrenghen.
Ialousy.
Wy hebben niet een uur sonder pracktijck gheweest.
Nijdt.
Maer dattet u misluckt, wat is de oorsaeck meest?
Onbedochtheyt.
Jae Man het was al niet, had icket eer gheweten,
Dat by den Magistraet mijn vyandt was gheseten
Ick had mijn broeck bescheten // veel liever als een woort,
Of bootschap van u lien te gaen bestellen voort;
Als ick Voorsichticheyt maer sach met halve ooghen,
Soo bleef ick daer niet langh; maer ben snel wech ghevloghen,
Als ofmen om een duyt twee beenen had ghecocht.
Heylich schijn.
Maer seght waerom hebt ghy in lyden groot ghebrocht,
Ons alderbesten quant, den armen goeden Huys // man?
Onbedochtheyt.
Wie dat het is, daer leyt mijn helder nochte cruys // an.
Heylich schyn.
Maer die van ons ghesint te sparen men behoort.
Onbedochtheijt.
Voorwaer oock niet een haer, ick soude rechtevoort,
Niet hebben veel te doen, soud' ick al d' uwe sparen.
Heyligh schijn.
Maer Toorn hoort ghy dan na t' gheen ick gae verclaren,
En brenght ons eyghen volck soo niet meer inden last.
Toorn.
De Duyvel breeckt den hals die daer een hayr op past:
Ick woude dat den gast // onthooft waer of ghehanghen,
En dat ick die Werelt al had in mijn net ghevanghen,
Maer die sachtmoedicheyt ick by de Heeren sie;
Dies ick met strengicheyt uyt haren Hove vlie:
En sorght niet voor u quant, want zy gaent al vergheven,
| |
[Folio 54r]
| |
Noyt had ick minder vat aen menschen van mijn leven:
Ick vragher niet veel na, wy zijn noch sterck ghenoech;
Dat wy ons gheven werck, malcander laet en vroech.
Ialousy.
Mijn vyant wasser niet: maer vonder mijns ghelijcke,
Mijn relativum d' een aen d' ander hanght, t' is liefde vriendelijcke,
Bekent en openbaer, der Mannen aende Vrouw:
Der Vrouwen aenden Man, vereenicht door de trouw,
En sonder haer en can ick naulick tijt door bringhen,
En sonder haer en can ick naulick doen mijn dinghen:
Wy comen bey ghelijck te vooren uyt een spruyt,
Wy blyven even jonck al gaen die jaren uyt;
Hoewel ick ben die Jonghst, doch t' scheelt gheen drie minuten,
Soo doen ick evenwel veel gryse sorghen spruyten,
En maeck die Minnaers out noch in haer jonghe jeucht:
Die liefd' in d' ouderdom, groen spruyten doet in vreucht,
Wy sullen tractement ghenoech wy beyde vinden,
Ghy moocht oock ommesien als 't blint Paert inde winden.
Nijdt.
Daer sorgh ick minste voor, ick weet waer heen mijn ganghen,
Ick nemen sal altijt, men sal my wel ontfanghen:
Want ick doch woon meest over al.
Heylich schijn.
Wy sullen oock niet slapen achter een wal,
Maer mee wel cryghen een goet logijs;
Dan daer ick haelde soo vele prijs,
Aldus met schand' te moeten scheyen /
Dat doet my weenen, dat doet my schreyen, Ga naar margenoot+
Och, och, wie sal mijn lyden stelpen.
Valschen waen.
Valt niet o Vader ick sal u helpen,
En sal u doen ghetrouw bystant:
Ick bid u Vader u wat vermant,
Ick waende dat ghy sout ons troosten inde smerten
En ghy zijt selfs dus flau van herten.
Hoe ist? Wil ick wat los maecken die veter?
Heylich schijn.
Neen; t' is wat beter,
Gheeft mijne crucken ick sal wel staen.
Valschen waen.
Och conde ghy doch sonder crucken gaen,
Want alsoo saen // als de luy sien de crecken,
Soo sullen sy ons heylicheyt beghecken.
Heylich schijn.
| |
[Folio 54v]
| |
Ick salse wel bedecken // met mynen Mantel lanck.
Valschen waen.
Maer reeckent u noch toe een vasten ganck,
Waent dat ghy niet zijt cranck // maer vast op uwe beenen.
Heylich schijn.
Ick vrees dat boven toe-reeckenen en meenen,
Ick daer noch heenen // sal vallen gaen terstont.
Valschen waen.
Wel houdt u dan soo manlijck als ghy cont,
Ick sal oock doen des van ghelijcken,
Op dat gheensins sou blijcken, dat wy verliesen moet:
Maer dat wy zijn ghetroost in teghenspoet,
En op onse rechtveerdicheyt wy betrouwen.
Blinden yver.
Laet ons inden yver gheensins verflouwen:
Maer stadich bouwen // by ons besluyt.
Valschen waen.
Blijft oock by uwen waen, goet van virtuyt,
En wilt doch niet u oude meyningh laten.
Heylich schyn.
Maer laet ons al ons doen tot onser baten,
Seer wel becleeden met Heyl'ghen schijn.
Nijdt.
Sal ick noch met u trecken aen eenen lijn?
Of sluyt ghy mijn uyt u bespreck?
Heyligh schijn.
Neen: want wy hebben u noch al ghebreck;
Maer opentlijck wilt niet met ons verkeeren,
Men souder ons deur gaen onteeren:
Maer met u hulp wilt ons noch woonen by.
Nijdt.
Nae u begeert willich en vry
Sal ick u dienen tot allen daghen,
Ghebiedt my nu voort-aen nae u behaghen,
Soo sal het haestelijck wesen gheschacht.
Onbedochtheyt.
Hebt ghy yet te bestellen by daghen ofte nacht,
Daer sal seer vlytich van my zijn opghewacht;
Voort aen als tot noch toe, blijft u mijn dienst verpacht.
Toorn.
En mijnen aert sal zijn in u ghewracht,
Wat avontuer u worde toeghebracht:
By u, door my, veel volcks sal worden noch versmacht.
Valschen waen.
| |
[Folio 55r]
| |
Wy sullen Heylighen schijn (al is nu hier u macht
Ghevallen) by u zijn, en houden in ghedacht.
Ialousy.
Ick loop dan hier, dan daer, in Bruylofts bedden sacht,
By Minnaers, troude Luy van alderhand' gheslacht:
By arme creupel lam, by groote sterck in cracht,
Vaert wel, ick gae mijns weechs, siet oock waer ghy vernacht. Ga naar margenoot+
Heylich schyn.
Ick mach my oock tot gaen bereyen, Ga naar margenoot+
Ick bid u wilt my t'huys gheleyen,
Op dat ick onder-weghen oock niet en sneve.
Valschen waen.
Wy willen geern u helpen al ons leven. Ga naar margenoot+
|
|