Een claer ende doorluchtich vertooch van d'Alckmaersche kerckelicke gheschillen
(1611)–Adolphus Venator–
AuteursrechtvrijDe seste verthooning.Simple, comt met een keersse in de handt, daer nae haer man Persijn, Tectander, Volckert ende Hoevert.
Simple.
O nacht, Nacht, die 't al met u swarten mantel deckt,
O Nacht; die mensch en vee tot soeten slaep verweckt,
O Nacht; o duystre Nacht, Nacht die tot rust geschapen // zijt,
O Nacht; o donckre Nacht, die in my gheenen slaep en // lijt:
Want ghelijck een Nacht-uyl, moet ick gaen suchten // duchten,
En dach en nacht, moet ick vol onghenuchten // suchten:
Jae ick sterf van hertseer, t' hert wil mijn splyten,
Dat ick mijn leven moet, dus quellende verslyten:
Mijn Mans boos verwyten // sal my doen sneven,
Zijn quaet vermoeden, sal my vercorten t' leven:
Want hy veel oorsaeck soeckt, by nachten en by daghen,
Om my met grooter schand, uyt zijn huys te verjaghen,
Hy soeckt doch niet dan twist, van buyten en van binnen:
Somtijts noemt hy my zot, berooft van al mijn sinnen,
Als mijn Vaer (soo hy seydt) en oock ghelijck mijn Kint:
Maer om dat sulcks den Eedt des Houlicks niet ontbint,
Om my te stooten uyt, en laten als katyven,
En met zijn boelen voort, oncuysheyt te bedryven.
Waer sal ick wenden my? Och: waer sal ick my keeren?
Steech soeckt hy nieuwe list, hy tijcht my aen oneeren,
En dat met een seer fijn, en treflick Predicant,
Die my dickwils in noot, ghedaen heeft goe bystant:
Als ick mismoedich was, en bycans desolate,
Soo heeft hy my ghetroost, met Gods Woort vroech en late,
En door dees t' samen-comst en daechlijcks conversacy,
Soo is den man gheraeckt, in mijn mans quade gracy,
Door valsche inspiracy // en zijn boos, quaet vermoeden:
Dies hy hem dickwils tiert, ghelijck als de verwoeden.
Hy gunt my gheenen rust, noch vrede t' gheenen tyden:
Maer wil dat ick voor hem, rond uyt sal gaen belyden,
Dat ick eenighe schand, oft oneer heb ghedaen,
Oft dat Tectander sulcks, ten minsten heeft bestaen,
Oft hy dreycht my alsoo, door gramschap te mishandelen,
Dat ick mijn levens loop, in droefheyt sal bewandelen.
Somtijts staet hy s' nachts op (O! Goddeloos bedrijf)
En seyt, seght my de saeck; oft Duyvel ziel en lijf
| |
[Folio 16v]
| |
Gheef ick, soo ick hier naer mijn beenen by u strecken.
Ick sal mijn goedt te gheld gaen maken, en deur-trecken,
En daerom coom ick nu, uyt mynen bedd' ghestreken,
Niet wetende wat doen: Want ick ben heel besweken,
Dickwils met Vosse treken, en vriendelijcken schijn,
Compt hy tot ondersoeck, van als deur-vraghen mijn,
Segghende: nimmermeer en sal 't u zijn verweten,
Het sy hoe dattet sy, laet my de waerheydt weten.
Eylacy! waerheyt niet, en soeckt hy: maer de loghen,
En hier toe wort hy seer ghedronghen en gheboghen,
Van Kerckenraet vol Nijt, die den Tectander haten,
Ghelijck my mynen man, niet lief heeft vroech noch laten,
Och! ick vrees dat mijn mondt Tectander sal belieghen,
Door mijn mans groot ghewelt, of door zijn loos bedrieghen:
Nochtans teghen conscientie, t' waer al te groote sonden.
Persijn met een Nacht-rock aen.
Wel Vrouwe, wel, heb ick u hier ghevonden,
Tot deser stonden // dus desolaet.
Simple.
Jae ghy mijn man, mijn lief, mijn troost, mijn toeverlaet,
Daer hier-naest God op staet // mijn hoop certeene:
Want nae dien ghy in 't bedd' my liet alleene,
Deur suchten, weenen // en bitterlick gheclach,
Ben ick noch opghestaen, verwachtende den dach,
Ick bidd' u om verdrach, O lieve man verheven!
Ey! wilt doch vriendelick, en vreedsaem met my leven,
Wilt my aencleven // beminnen als u vlees,
En ick wil ghehoorsaem my stellen nae den hees,
Daer twisten oyt uyt rees // wil ick geern myden.
Persijn.
Wilt ghy dat doen, so sal ick my verblyden;
Daromme wilt belyden watter is ghepasseert,
Tusschen u en Tectander onweert,
My dunckt ick ben onteert // dies seght vry uyt,
De Kercke selfs, vermoet yet quaets van desen guyt,
Die kennis oock begheert van deser blamen:
Want ick en ben gheen man, om alsoo te beschamen,
T' hert sou my splyten van bitt'ren thoornen,
Sou desen Mof my planten hoornen,
My; een man van aensien, en hooch gheacht,
In staet, in rijckdom, oock met Schepens macht,
En ick sal Burghermeester haest zijn vercooren:
Dus verclaert my de sake al van te vooren,
Of ten sal u niet al te wel vergaen.
| |
[Folio 17r]
| |
Simple.
Och liefste lief hout op van sulck vermaen:
Want daer is niet bestaen // t' uwer oneeren,
Noyt heeft hy my tot wellust willen keeren,
Noyt yet oneerlijcks in woorden noch in wercken,
En heb ick lief, aen hem connen bemercken:
Want soo ick yet aen hem oneerlijcks had ghesien
Soo soud' ick hem mijn Huys wel hebben doen verbien;
Dus bid ick u mijn lief stelt u gherust te vreden:
Doet my niet meer verdriet, t' wort u ghebeden,
Op dat niet onse naem en ryde lancks der straten.
Persijn.
Nu swijcht t' is langh ghenoech, t' zijn al u oude praten:
Want of schoon alle staten // dit stuck ware bekent,
Soo sal ick doch niet rusten voor dat ick heb het ent,
Ende die waerheyt weet, met kennis vande saken;
Dies wijckt ghy vuyl catijf, en wilt u van hier maken,
Of ick sal u ghenaken // niet al te sacht.
Ongheluckighen dach; ongheluckigher nacht; Ga naar margenoot+
In welcken is volbracht // ons Huwelijcken state.
Ongheluckighen tijt; die welck ick vroech en late,
Met u hebbe gheleeft in echten vast ghebout.
O ongheluckigh' uur, in welck ick heb aenschout,
U ooghen opslach stout // syn van sulcken schande;
Fy u ghy Hoere; want ick merck ghy stelt te pande,
U lichaem ter oneer, voor den snooden Tectander, Ga naar margenoot+
Ghy hebt liever als my, desen vreemden uytlander,
Hy ist ende gheen ander // die mijn eer heeft ghehoont:
Maer wat dat ick vermach, sal worden haest ghethoont,
Hy sal worden gheloont // nae alle zyne daden:
Want ick sal my nu met Warhiel beraden,
En als dan veel te spaden // salt haer berouwen. Ga naar margenoot+
Simple comt uyt sonder kaerse.
O goeden God, wilt my aenschouwen,
In dit benouwen // en swaer verdriet,
O God, die noyt den vromen en verliet,
My doch aensiet // met ghenadigh' ooghen:
Wilt beter eens mijn Man, beraden, en betoghen,
Dat ick nochte Tectander hem noyt hebben misdaen,
Heere neemt uyt zijn hert dees quade waen,
En comt my helpen, in alle sorghen.
Tectander comt by haer en seyt.
Simple, God verleen u eenen goeden morghen.
Simple.
| |
[Folio 17v]
| |
Goeden morghen Tectander, dat ghy hier zijt,
En ick u sie my noch verblijt:
Hoe wel ick lijt, om uwent wil veel sorghen.
Tectander.
Wel hoe? om dat ghy lijt om mynent wil veel sorgen?
En hout het niet verborghen // maer seght my d' oorsaeck spoede,
Oock soo mijn dunckt, zijt ghy niet wel te moede,
Want ick aen u bevroede // dat ghy zijt seer bedroeft.
Simple.
Ja Tectander, wanneer ben ick toch wel ghetoeft?
Wie ist die meer behoeft // troost als ick desolate?
Tectander.
Godt d' alderbesten trooster en sal u niet verlaten;
Dies t' uwer baten // vry tot hem vliet.
Claeght Godt en wyse luyden u groot verdriet,
Die door meelyden yet // u Cruyce helpen draghen.
Simple.
Och, och; Tectander, so moet ick het u claghen:
Want t' allen daghen // is u mijn doen bekent,
Mijn Man doet my by nacht en dagh torment,
Om dat zijn hart gheprent // heeft groote Jaloursyen,
Hy quelt my nacht en dagh // hy wil ick sal belyen,
Dat ghy my sonder myen // ter oneer hebt ghebracht,
T' welck noyt en is bestaen, noch van ons is bedacht,
Dies claegh ick dag en nacht // door druck der Zielen smarten.
Tectander.
Wat dat ick hoor, wat vreemder parten,
Voorwaer tis in mijn harte, gheen cleyne ongheneucht,
Ist daerom dat ick u soo selden sie verheucht?
Ist daerom dat ghy treurt by daghen ende nachten?
Maer wat moveert hem dit, daer wy noyt op en dachten?
Godt weet onse ghedachten // en sy my tot ghetuyghen,
Dat t' noyt quam in mijn, uyt haer poot moetent suyghen,
Mijn nyders vals van aart, die my veel liever saghen,
In een Peck swarte Kist, ter Kercken heen ghedraghen:
Als dat ick hier gae jaghen // haer valscheyt diep verborghen,
Die brenghend' aenden dagh, by avont ende morghen:
Maer ghy laet al u sorghen // den Heer vertrouwen // wilt:
Want hy om ons te troosten // is int benouwen // milt,
Soo ghy u rouwe // stilt // en God beveelt u saken,
Verwachtend' met ghedult, hy sal u vrolijck maken:
Want die tot vreughd' wil raken // moet draghen eerst zijn cruys,
D' een wort gequelt van buyten, en d' ander meest in huys,
In armoede confuys // in onghesonde daghen,
| |
[Folio 18r]
| |
In doots perijckel swaer, so moeter menich claghen,
Verlies van goet by vlaghen // doet menich mensche pijn,
Die neringhs groote sorghe, is oock al bittere Wijn,
Die menich jongh aenschijn, vervult met gryse haren,
D' een uytwendigh verdriet, d' and'r inwendich vervaren:
Nadien dan elcke scharen // moet draghen zynen last,
Soo neemt dit voor u cruyce, wilt God vertrouwen vast,
Denckt t' is my toeghepast // mijn mans quaet hooft te lyen,
Diet u heeft opgheleyt, die sal u weer bevryen:
Maer wilt u voor al myen // te segghen anders meer,
Als waerheyt, weest stantvastigh, want t' cost ons onse eer;
Al tiert hy noch soo seer // al spreeckt hy vriendelijcken,
Seght niet uyt vrees of liefd', wilt van geen waerheyt wijcken,
Bidt God sonder beswijcken // zijn hulpe is na by.
Hy sal soo ick verhope, bystaen u ende my:
Maer wie sie ick aen ons zy // comen beneven? Ga naar margenoot+
Weest wellecom Confraters // hoe staet het leven?
Volckert.
T' uwen dienste even // noch wel ende ghesont.
Hoevert.
Wy zijn beyd' inde Stadt comen terstont,
Om sekere saken die wy hadden te handelen.
Tectander.
Dats wel gedaen, te recht comt ghy hier wandelen,
En wel te pas ick moet u maken cont,
Een nieuwicheydt, een argheloose vondt,
Wat dat het is, sal ick u segghen haest.
Siet Simpels man soeckt my te maken seer verbaest,
My en zijn Vrou, blamerend' t' aller uren,
Hy doet haer groot verdriet, met wreede curen,
Daer wy hem noyt misdaen en hebben, noch misseyt.
Volckert.
Waer heeft hy dit van daen? t' dient breder uytgheleyt;
Soud' hy wel zijn verleyt // oft soud' hy 't oock versieren?
Simple.
Dat hy verleydet is, dat blijckt wel aen zijn tieren,
Hy soeckt met schoone woorden, my daghelijcx te bedrieghen:
Op dat Tectander, ick sou belieghen:
Belieghen soudet zijn, deed' ick na zijn vermaen:
Want van Tectander noyt ick sulcx en heb verstaen,
Daer wil ick onbelaen // en ghy ghetuyght wilt blyven, Ga naar margenoot+
By den Notaris doen terstont een acte schryven,
Waer in ick sweeren wil, belyden en verclaren,
Dat van Tectander vroom my noyt en is weervaren,
Yet dat mijn eer te nae, in 't minste deel mocht gaen:
| |
[Folio 18v]
| |
Maer dat hy recht verkeert, met menich goet vermaen,
My dick heeft byghestaen // in droevicheyt der herten.
Tectander.
Dat deed' ick altijdt geern, al wien ick vond' in smerten:
Maer weest hier van gherust, Simple, ten is gheen noot;
Op datmen niet ruchtbaer dees saecke make groot:
Doch alsset soud' doen noot // mocht ghy van dees saken
In stilte by u selfs een eyghen hantschrift maken.
Simple.
Dat loof ick u te doen, wanneer 't is u belief,
En ghy het van my eyscht, soo schrijf ick u den Brief,
T' sy dat ghy selver comt, of stiert een deser Mannen.
Hoevert.
Simple t' is wel gheseyt, wilt voorts van u verbannen
U droevich swaer ghelaet, laet u gheen swaricheyt
Mistroosten al te seer, denckt om rechtvaerdicheyt,
Al valt het lyden suer, nochtans soet om verdraghen.
Simple.
Vrienden in u vermaen neem ick gheen cleyn behaghen:
Maer nu soo moet ick gaen, eer dat het mijn Man mercke,
En by u lieden vinde, te deser percke,
Dies wensch ick u goeden dach alt' samen.
Tectander.
Goeden dach Suster, God hoede u voor blamen.
Hoevert.
Simple vaert wel by namen // en God sy u ghenadich.
Volckert.
Ga naar margenoot+ Nu goeden dach Vriendin, en God sy u weldadich.
|
|