Een claer ende doorluchtich vertooch van d'Alckmaersche kerckelicke gheschillen
(1611)–Adolphus Venator–
Auteursrechtvrij
[Folio 9v]
| |
Valschen waen: in groen gecleet, heeft aen zyn slincker handt een Ionghen, ghenaemt Blinden yver, geblintdoect zynde, ende met een svviep inde handt.
Nijdt: een Vrouvve, bleeck van aenghesicht, slordich ghecleedt, thooft met Slanghen omvlochten.
Heylich schijn,
Och wee my, dat ick oyt gheboren // was.
Valschen waen.
Wel Vrient, wat doet u soo kryten?
Heilich schijn.
Och, dat ick tot desen dienst oyt vercoren // was,
Och, wee my, dat ick oyt gheboren // was:
T' hert wil my van droefheyt splyten.
Valschen waen.
Maer Vrient, vertelt ons te voren // t' cas.
Heylich schijn.
Och, wee my, dat ick oyt gheboren // was.
Valschen waen.
Wel Vrient, wat doet u soo kryten?
Heylich schijn.
Och, mijn schijn vergaet, wie sal ick 't wyten?
Mijn Heylighe schijn, dien ick had inde Kercken,
Die wordt ontdeckt, men gaet mijn valscheyt mercken:
Och, och, dit sal mijn costen hert en sinnen.
Valschen waen.
Hola! Wie sou dat beginnen?
Die ons sou schieten met sulcke bouten?
Heylich schijn.
Wie dat het is? T' is Tectander den stouten;
Die met zijn souten // my bijt in d' ooghen:
Wat dat ick ben, gaet hy elck tooghen,
Jae maeckt haer wijs al wat onder mijn mantel schuylt:
Hy paster niet veel op, al wort hy seer bemuylt
Van alle mijn schaer.
Valschen-waen.
Ga naar margenoot+ Gansch vleesch! gantsch bloedt! wie sien ick daer?
Met sulck vreeslijck haer // kendyse niet?
Heylich schijn.
Och neen, ick ben beducht.
Nijdt
Wel Broeders, neemdy de vlucht.
| |
[Folio 10r]
| |
Oft ruyckt ghy quade lucht // wat gaet u aen?
En sydy niet schijn-heylighe Compaen?
Niet valschen waen // en yver blent?
Hoe comt dat ghy my niet en kent?
Maer van my went // als van een ader?
Valschen waen.
En sydy sulcks niet // soo sydy quader:
Voor sulck ghevader // ons God bewaer,
Ick ken u niet.
Blinden yver.
Noch meed' ick oock aen u ghebaer?
Daerom en maeckt hier gheen discoort.
Heylich schyn.
Ter Werelt deed' ghy d' eerste moort:
Met sinnen heel ghestoort // Ghy Christum deed' ontlyven.
Nydt.
Hach, hach, hach, hach, schijn-heylich bedryven,
Wildy hier om kyven? gheen argher Duyvel inde Hel
Als ghy zijt: Want als ick yemant quel,
Soo cruyp ick in u vel // dan heb ick schijn van rechte
En valschen waen, ghy zijt niet beter als mijn knechte:
Want ghy mijn dient te rechte // deur eenen valschen waen.
Heylich schyn.
Jae valschen waen, can menich schaen:
Want hy is eenen harden dryver.
Nydt.
Soo is oock mee den blinden yver.
Die Landt en Luyden brenght in lye.
Blinden yver.
Wat seght ghy doch // eerloose prye?
Die elck een gaet benyen // soo ick hoor aen u reden:
Waerom laeckt ghy ons? wat wast dat wy u deden?
Flucx gaet van hier, dat u de Duyvel vat.
Valschen waen.
Jae Nijt te recht vreesden ick plat;
Dat ghy ons rat // soudet stellen in roeren,
Ghy brenght in twist Burghers en Boeren,
Moordadighe rumoeren // ghy stadich versiert;
Jae onder Son is ergher gheen ghediert:
Door u soo giert // d' een Broeder teghen d' ander,
En ghy verteert des menschen hert als den calander:
Hier helpt ghy haer oock toe, schijn-heylighe catijf;
Wat seght ghy dan van my?
| |
[Folio 10v]
| |
Heylich schijn.
Sus, Sus, ey, gheen ghekijf;
Laet ons malcander niet blameeren:
Maer met elckander vreed' begheeren;
T' waer cleyne eer, dat yemant wist,
Dat wy ghebroeders leefden in twist:
Waer dat eenen vreed' mist // en is Godt // niet.
Valschen waen.
Ghy schijnt wel heylich, maer voor het slot // siet,
Ick bin soo sot // niet // oft ick prijs vrede:
Want hebben wy God, oft den Duyvel mede,
Eendrachte sede // staet den Broeders wel;
Wy comen doch uyt een Moeders vel:
Wy willen niet elckaar verwyten:
De beste van ons allen ghelt nau dry myten,
Door een gat te schyten, waer ons gheen const.
Wy zijn ghebonden met liefd' en jonst,
Noch wy en connen elckaar niet missen,
D' een sonder d' ander, can noch kacken noch pissen,
Wy zijn drie Voghels van eender nest.
Heylich schijn,
Maer nochtans schijnt ick wel te zijn de best.
Blinden yver.
Jae t' schuym van al de rest/
Ghy schijnt wel heylich: maer schijn bedriecht.
Valschen waen.
Al sydy blint, soo spreeckt ghy rechte biecht;
Voorwaer hy liecht // die niet en kent my voor de meest:
Want ick ben noch heyligher veel, als ghy van gheest,
Doch op een leest // souden wy schoeyen.
Mijn groen bediet in waen te groeyen,
Van Blinden yver ghedreven fel,
Door Heylich schijn, mijn lieve ghesel,
Ga naar margenoot+ Domineer ick in alle wijcken;
Laet vrede blijcken // gheeft my de hant.
Nydt.
Wel Vrienden, ghy schuyft mijn weer aen een kant:
Nochtans ben ick ghesant // om by u te ghenaken:
Want sonder my, gheen spel ghy kont volmaken,
Dies coom ick schaken // met u schijn heylich vrient,
Ick ben die gheen, die meest u dient,
U wort verlient // mijn hulp te deghen.
Heylich schijn.
| |
[Folio 11r]
| |
Ghy zijt soo leelijck, dat ick my seghen:
K' en seggher teghen // u hulp is groot,
En sy sou my wel passen, in een seker exploot:
Want in een tijdt van noot // men bruyckt u in ons Kercke.
Nydt.
Ick ben bereyt, stelt my te wercke,
T' sy Coster ofte Clercke // ick sal hem doen bystant,
Door my soo wordt Liefde verbant,
Den haet gheplant // den strijdt begonnen,
Het hert doorwont // het bloedt gheronnen,
By volle tonnen // dies Heylighe schijn,
Sydy in noot oft pijn // willet my vry verclaren.
Heylich schyn.
Och! t' is gheleden al seecker Jaren,
Dat hier is comen een rebel Dienaer,
Die wy hadden ghestelt tot een Leeraer,
Een Predicaer // Tectander gheheten,
Die beter als wy doen, alle dinghen wil weten;
Jae straft t' ghevoelen van d' Hooghe Scholen.
Valschen waen.
Hola! de Kerck en can immers niet dolen.
Drayt hem de molen // of leutert hem de key?
Wat Haen is dit, met zijn nieuwe gheschrey?
Jae wel wat sey! waer heeft hy ghestudeert?
Dat hy alleen heeft over 't hooft gheleert,
Al mijn Doctoren, Theologanten,
Mijn goe Calvynen, wyse Trawanten,
Die soo veel hebben gheschreven, ghewreven?
Wat daer mee niet op 't Water-pas comt even,
Gheloof ick niet, maer houdt suspeckt.
Blinden yver
Hy isser weert te zijn, met aerden overdeckt:
Oft byder keelen ghehanghen aen een galghe:
Van alle nieuwe Leer heb ick een walghe:
Want selden sachmen oyt, een nieu licht wel ghelucken.
Heylich schijn.
Hy leert wat nieus in vele stucken:
Want hy hout niet vande Predestinatie,
Van 't Ketter-dooden spreckt hy oock veel blamatie,
Van Vrye wil, en Vrye macht,
En spreeckt hy niet, ghelijckmen placht:
Jae gaet met cracht // op goede wercken wysen.
Valschen waen.
Maer canmen hem dat niet bewysen,
| |
[Folio 11v]
| |
Dat hy is vals en onghesont?
Waer ick Leeraer, ick seght goet ront,
Ick soud' hem doen wech gaen, of maken banghen.
Heylich schijn.
Jae Vrient, hy is voor een gat niet te vanghen:
T' is hem bewesen, oock in verscheyden percken,
Dat hy t' volck leert teghen den sin der Kercken:
Dan brenght hy by de Heylighe Schrifturen;
Als Ketters doen tot allen uren,
Hy is ongehoorsaem Synoden ende Classen:
Dus lieve Nijdt, wilt op hem passen,
En hem verrassen // zijn inghewant is vet.
Nydt.
Seer wel, ick sal hem spannen sulcken net,
Daer hy niet lichtelijck en sal uytclaveren:
Ick sal de heele stadt op hem doen daveren,
Door een nydighe fame van oneeres suspitie:
Maer doet ghy eerst een schijn-heyligh' Inquisitie,
Deur d' heylighe vergaderingh, nydich verbeten:
Want daer sal ick present oock zijn gheseten,
In alle secreten // sal ick u bystaen.
Valschen waen.
Ick salse dan inblasen een Valschen waen,
Wat hy gaet aen // sy vallen hem styver.
Blinden yver.
En ick salse dan slaen, met een Blinden yver;
Dies elcken kyver, wort bitter verwoet.
Heylich schijn.
Wel Vrienden, ick bid u het beste doet,
Dat desen bloet // wy moghen quijt // zijn.
Valschen waen.
T' salder wel gaen, maer ghy moet den ypocrijt // zijn,
En als sy heel vol nijt // zijn // met Heylighe schijn decken.
Heylich schijn.
Ick sal 't al doen, hier toe gaen ick vertrecken,
Inde secrete plecken // van mijn studoor.
Ick segh adieu.
Nydt.
Wel Vrient, gady soo door?
Eer ghy te voor // als Vrient my gheeft de hant,
Daer ick u noch beloof alle bystant;
Daer is de myne.
Heylich schyn.
Ick ben vervaert!
| |
[Folio 12r]
| |
Ghy zijt soo grouwelijck en wreet van aert,
Hoe soud' ick u dorven ghenaken?
Nydt.
Ey hoe can hy den ypocrijt nu maken?
Siet zijn u handen witter als de myne?
Heylich schijn.
Wel, wel, ick sal mijn verstouten ten fyne:
Dat is int hantgen, de coop is claer.
Nydt.
Het gae u wel Schijnheylighe Vaer.
Heylich schyn.
En u alsoo, mijn Nydigh' kaer.
Adieu Valschen waen.
Valschen waen.
Vaert wel Schijnheylich compaen.
Blinden yver.
Adieu alt' samen.
Nydt.
Adieu, wat sal ick smeden gaen veel blamen;
Hoe sal ick nu Tectander haest gaen beschamen;
Wat sal ick backen, wat sal ick brouwen:
Hoe menich salder zijn hooft om clouwen:
Hy mach wel grouwen // den armen helt.
Hy mach doen wat hy wil, hy sal worden ghevelt:
Want ick heb inghestelt // eenen nijd'ghen Kerckenraet,
Die hem noch sullen vanghen, t' sy vroech oft laet:
Maer metter daet // moet ick mijn nu gaen rassen,
Nae de Heyl'ghe vergaring, die heyl'ghe Classen,
Die al den Heylighen schijn, nu heeft vergaert,
Daer sal ick nu gaen thoonen, mijn nijd'ghen aert.
|