Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 2

[p. 419]

tekstkritische noten

Titel: gesconfiert hs.: gesconsiert 4808 uutgetogen hs.: wt getogen 4809 herecracht hs.: here cracht 4816 afdoen hs.: af doen 4827 uut hs.: wt.

Hoe die van Ludeke op Brabant quamen, ende gesconfiert worden .lxiiij.

Inden oest, recht na dit,
Worden die van Ludeke sere verhit
Op Brabant, ende waren uutgetogen
Met herecracht also vermogen,
Datsi quamen ende bernden opt lant.⁺
Si daden stoten anden cant,
Maer niet verre dorstensi comen
Binnen lants, hebbic vernomen.
Si gelieten hem daer openbaren,
Dat si souden tot Loven varen,⁺
Ende al afdoen, dat si vonden,
Ende verbernen toten gronden,
Hen dochte datsi gewelder waren.^4818
+ Die hertoge, die dit vernam twaren,
Geboet herevard in sijn land,⁺
In stede, in dorpe alte hand,
Ende heeft vergadert .i. groet here,
So datmen seide, datmen noyt ere
So sconen here in Brabant vernam,
Alse nu metten hertoge quam⁺
Die van Mechele clein ende groet
Waren nu uut te derre noet.
Men seide, datsi allene mochten
Hebben jegen .i. lant gevochten,
Maer niet wel, dat verstaet,⁺
Betroude men hem van ouder daet,

+ (5)

+ (10)

4818 gewelder = meester.

+ bl. 58 d.

+ (15)

+ (20)

+ (25)

[p. 420]

 

Ende had gegaen ten vechten waerd,

 

Men hadse vore geset in ruwaerd.⁴⁸³³

 

Dus quam die hertoge vortgetogen,

4835

Alse .i. prinsen wel vermogen,⁺

 

Ende trac vaste metter vard

 

Daer dLucsce here lach gescard.

 

Ende alse vollicke alsmen dat vernam,

 

Dattie hertoge dus vermogen quam,

4840

Vloe alt there, dat ginder lach,⁺

 

Sonder stoet ende sonder slach.

 

Die gene die daer woenden omtrent

 

En wisten hier niet af .i. twent,

 

So heymeliken slopen van daer.

4845

Si waenden wel overwaer⁺

 

Dat achterwaerd waer getogen,

 

Om in haer lant te sine vermogen,

 

Ende datsi daer om beidcn souden

 

Des hertogen, ende daer striden wouden.

4850

Doen die hertoge ginder es comen,⁺

 

Daer si haer lichte hadden vernomen,

 

Voer hi over, ins biscops lant.

 

Hem en conste niemen, doen becant

 

Ware, dat hem henen quam.

4855

Die hertoge voer vort tes hi vernam⁺

 

Dat henen was siere varde.

 

Daer lach die hertoge optie warde

 

Met al sinen volke in haer lant,

 

Ende woeste tcoren en[de] stichte brant,

4833 in ruwaerd = onder toezicht; de beteekenis van dit vs. wordt door Verdam (Middelnederl. Woordenb., VI, kol. 1315, i.v. rewaert) als volgt omschreven: men zou hem gezct hebben op een plaats waar zij in het oog vielen of geen kwaard konden doen.

+ (30)

+ (35)

+ (40)

+ (45)

+ (50)

[p. 421]

4860

Ende nam, al dat hi wilde, ende vinc.⁺

 

Daer seide niemen tsiere dinc.

 

Si voeren daer weder ende vort,

 

Ende hebben daer dlant sere gestort,

 

Maer niement quam, dient wilde berechten,

4865

Noch jegen hem yet wilde vechten.⁺

 

Ende alsi daer dus hadde gelegen,

 

Ende hem niemen quam daer jegen,

 

Dedi sine liede daer opbreken

 

⁺ Ende seide datsi thuswaerd streken

4870

Die grave van Loen ende ander heren,⁺

 

Eerse die hertoge dus dede keren,

 

Hadden om den pays gesproken,

 

So dat orloge werd te broken.

 

Maer dit bleef al te niewete daer,

4875

Ende Brabant den hertoge aldaer naer,⁺

 

Dat hem geloeft was, Godweet.

 

Om dit dede die hertoge gereet

 

In Haspegouwe, telker stat,

 

Daer die van Ludeke hadden wat,

4880

Waest van renten, waest van corne,⁺

 

Hi deed utdersccn, tharen torne,

 

Ende naemt over sijn belof.

 

Hieraf was grote clage in thof,

 

So datsi met gemeinen rade

4885

Met banne wisten wreken haer scade,⁺

 

Ende senden hier uut tot Loven saen

 

Ende wilden t[la]nt met banne beslaen,

 

Ende datmen cesseren soude om dat.

 

Des was onwillich lant ende stat.

+ (55)

+ (60)

+ bl. 58 e.

+ (65)

+ (70)

+ (75)

+ (80)

[p. 422]

4890

Si namen metten hertoge raet,⁺

 

Die dit algader wederstaet,

 

Ende appelleerde te Rome in thof

 

Ende betogede daer sijn belof.

 

Dus duerde dit meer dan .ii. jaer,

4895

Dat hijt al nam openbaer,⁺

 

Dattie canoenke [hadden] in Brabant.

 

Oec was mi tenen tide cant,⁴⁸⁹⁷

 

Dat viande quamen van deser onminne,

 

Dat eens quam te Loven binnen

4900

Een mudde corens op .i. dach,⁺

 

.xv. soler nam af den slach.⁴⁹⁰¹

 

Int leste bleeft al over niet,

 

Die gene dier af hadden verdriet.

 

Haddent hem sonder waen.

4905

Nu willic weder te Vlaendren gaen,⁺

 

Ende vort u doen verstaen ende becant

 

Hoe sijt besochten doe Zeelant.

+ (85)

+ (90)

4897 cant (cont) = bekend; de ongewone vorm cant komt alleen in het rijm voor, cf. Mhd. kant voor kund

+ (95)

4901 soler = solidi (schellingen); slach = pacht (taks bij den afslag)

+ (100)

4834 vortgetogen hs.: vort getogen 4846 achterwaerd hs.: achterw'd; waer hs.: w'r 4848 om beiden hs.: ombeiden 4857 warde hs.: w'de 4859 ende hs.: en.

4868 opbreken hs.: op breken 4869 thuswaerd hs: thusw'd 4881 utderseen hs.: ut derscen 4883 Hieraf hs.: hier af; in thof hs.: inthof 4886 uut hs.: wt 4887 tlant hs.: tkint.

4892 in thof hs.: inthof; .xiii. hondert hs.: .xiiii.