Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 2

Vanden passe ten Nuwendike, hoe hi belegen ward .xlviij.

In desen tiden, alse nu recht,
So hief weder dat gevecht
Tusscen den coninc van Vrancrike
Entie Vlaminge diergelike,
Des ander dages, die gelach^+3484-3485
Inden oest na Sent Jansdach.

+ (5)

3484-3485 Des ander dages... na Sent Jansdach: 30 Augustus 1302.

[p. 369]

 

Die storm was al omme ende omme

 

Van groten volke sonder somme,

 

Ende al ten Nuwendikeward,

 

Daer hadde die coninc sijn volc gescart⁺

3490

Ende recht daer, ten Nuwendike,

 

Sceet Vlaendren ende Vrancrike.

 

⁺ Recht ten inde vanden lande

 

Waren comen die viande,

 

Ende wilden liden daer den pas⁺

3495

Om ene stede die sonderlinc was

 

Te besittene, ende mettien

 

Hebben die Vlaminge dit gesien

 

Ende begeren oec die stede.

 

Nu hort wat Rinisse dede:⁺³⁴⁹⁹

3500

Hi trac saen met sinen lieden.

 

Alse die hem dat wilde verbieden,

 

‘Ofte het cost mi dleven.’

 

Die Vlaminge wilden niet begeven,

 

Datsi daer niet soude bliven.⁺

3505

‘Ie salse’ sprac hi ‘van daer verdriven!’

 

Ende volgen hem genendelike.

 

Dit was tusscen den Niwen Dike

 

Ende Duway, dat dit gesciede,

 

Dat Rinisse ende sine liede⁺

3510

Die Fransoyse daden [s]isieren³⁵¹⁰

 

Ende gingen daer selve logieren.

+ (10)

+ bl. 54 a.

+ (15)

+ (20)

3499 Rinisse: Jan van Renesse (zie vs. 1745)

+ (25)

+ (30)

3510 sisieren: de emendatie is van Verdam (Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk., IV, 1884, bl. 226) sisieren (sissieren) voor cessieren, lat. cessare, intensief van cedere. De beteekenis is wijken, de wijk nemen. Er dient opgemerkt te worden dat het woord het eenige voorbeeld is van deze beteekenis. De beteekenis ophouden, fr. cesser, is echter in het mnl. zeer gewoon, ook bij van Velthem.

[p. 370]

 

Si sloegen, int vlien, daer Fransoyse,

 

Arcesine ende Genefoyse,³⁵¹³

 

Wel tote .c. ende sesse.⁺

3515

Desen raet vant Rinesse,

 

Ende van Aelst die borchgrave

 

Wasser toe goet ende gave.

 

Dese nomic sonderlinge uut:

 

Rinesse ende Jan Borluut,⁺

3520

Godsenhove ende Bangelijn,³⁵²⁰

 

Bo[n]en ende Poprode, die sijn³⁵²¹

 

Wel waerd datmense p[re]s[ent]eren

 

Naest Guelke, ende dese heren

 

Nu gereet die Vlami[n]ch, ende niet ne spert.⁺

3525

Die coninc Philips es optie verd

 

Nedercomen tote Atracht.

 

Daer leget hi nu ende wacht

 

Om wijch te leverne, op dat si comen

 

Die hem Artoyse hebben genomen.⁺

3530

Het was in Vlaendren uutgeboden

 

Om te werne dese noden,

 

Papen ende clerken, wat dat was,

 

Om lantwere te doen opten pas.

 

Het sat .i. man doe optie Scelt,⁺

3535

Die vische vinc, alsemen telt,

3513 Arcesine: Artesine, die van Artois; Genefoyse: Genueezen

+ (35)

+ (40)

3520 Godsenhove: Goswin van Goidsenhoven (zie vs. 2506); Bangelijn (zie vs. 2269)

3521 Bonen: Willem van Bonem (zie vs. 2227-2228, 2507, 2645); Poprode: Boudewijn van Popperode (zie vs. 2204).

+ (45)

+ (50)

+ (55)

[p. 371]

 

Met .i. hinge[l]e. .i. (h)out man

 

Quam daer, ende sprac hem dus an:

 

‘Wat sitstu hier? en weetstu niet

 

Datmen tfolc al uutgebiet⁺

3540

Jegen der Fransoyse cracht?

 

Die coninc leget binnen Atracht

 

⁺ Ende gadert vole van dage te dage.

 

Die van Gent sijn te trage

 

Ute treckene, si mesdoen.⁺

3545

Soudsi helpen den lyoen,

 

Het waer tijt dat siere waren.

 

Die coninc doet sijn volc scaren,

 

Daer sal sere gestreden wesen

 

Eer siere comen.’ Ende mettesen⁺

3550

So verloes hi den selven man.

 

Die vische[r] in die stede ran

 

Ende riep wonder overluut.

 

Doen trac dit volc algader uut,

 

Ende eersi quamen te middelwegen,⁺

3555

Was den coninc sijn volc afgeslegen

 

Bi Duay, wel .vii. [hondert] man,

 

Ende aldus die strijt began.

 

Doen die Fransoyse hadden vernomen

 

Dat si ten inde waren comen⁺

3560

Vanden lande, wildense over

 

In Vlaendren, ende dese waren pover,

 

Naecte bedouwers, die liepen voren,

 

Ende dese waren verloren.

+ (60)

+ bl. 54 b.

+ (65)

+ (70)

+ (75)

+ (80)

[p. 372]

 

Ende die van Duay liepen hem an⁺

3565

Ende versloegen wel .vii. [hondert] man.

 

Dit was manendages, vor waerheit,^3566-3567

 

Vor onser vrouwen nativiteit.

+ (85)

3566-3567 manendages... vor onser vrouwen nativiteit: 3 September 1502

3488 ten Neuwendikeward hs.: ten nuwen dike w'd 3490 Nuwendike hs.: nuwen dike 3505 van daer hs.: van d' 3507 Niwen Dike hs.: niwen dike 3510 sisieren hs.: fisieren.

3521 Bonen hs.: Boven 3522 presenteren hs.: persmeren (zie Verdam, Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk., X, 1890, bl. 262 3524 Vlaminch hs.: Vlamich op uitgekrast woord 3325 verd hs.: v'd 3530 uutgeboden hs.: wt geboden.

3536 hingele hs.: hingene 3539 uutgebiet hs.: wt gebiet 3551 vischer hs.: vischen 3552 overluut hs.: over luut 3553 uut hs.: wt 3555 afgeslegen hs.: af geslegen 3556 .vii. hondert hs: .vii^m., zie echter vs. 3565.

3565 .vii. hondert hs.: .vii^c. Titel: uuttrac hs.: wt trac 3569 uut hs.: wt 3577 Riselewaerd hs.: Risele w'd 3583 .iii. hondert hs.: .iii^e. 3584 waerheit hs.: w'heit.