|
| |
| |
| |
Tiisdei, 23 augustus
Hjoed wurdt Beppestyn op 'e kop ôf sechtich jier en is it hjir dus feest! Dêrom haw ik út skoalle wei de aldergrutste slachrjemmetaart kocht, dy't der bestiet.
Dat wie ek mar goed, want doe't ik thús kaam, sieten Ida en Menno al lang en breed by Beppestyn yn 'e moaie keamer. Menno lang en Ida breed. Wat in liif!
Ik skrok der gewoan fan, doe't ik har dêr yn pake Jelle syn stoel sitten seach. It kin no noait net lang mear duorje. Dat myn suske komt, bedoel ik. Of myn broerke.
‘Wat in ferràssing!’ toanielspile ik. ‘Jìmme hjirre!’
‘En se bliuwe in nacht útfanhûs!’
Beppestyn hie de mouskelk út en de sneinske pronk oan. Har gesicht glom fan agitaasje en fan gelok. Se wie sa bliid as in bern mei de toffels, dy't se fan Ida op 'e jierdei krigen hie. ‘Krèkt deselde as myn âlde! Hoe bestiet it!’
‘De wûnders binne de wrâld net út,’ sei ik, sa yn 't algemien en tsjin net ien yn 't bysûnder.
‘Ik ha de âlde toffels yn 't jiskefet soald,’ sei Ida tsjin Beppestyn. ‘Dy moat mem der no net wer út helje.’
‘Nee, ik ha no nije.
Se stuts grutsk in foet út om te sjen hoe't it stie en dat hie se better net dwaan kinnen.
‘Wat hat mem suchtige fuotten!’
‘Och...’
‘Ja! Hoe kin dat? Te folle sâlt?’
‘Nee hear, ik doch noait mear sâlt yn 't iten,’ sei Beppestyn. ‘Freegje mar oan Femke.’
| |
| |
Ik sei: ‘Alles wat Beppestyn kriget is sa flau as luzen.’
‘Dan hat mem it te drok! Fierste folle op fuotten!’
‘Och...’
‘Ja! Mei al dy kostgongers! Ik ha der noait foar west, dat mem dêr mei begûn.’
‘Ik moat wat om hannen ha.’
‘Mem hat Fèmke, ommers?’
‘Femke? Dy is grut! Dy hat al ferkearing!’
It wie sûnder mis de bêste en tûkste opmerking om Ida fan it ûnderwerp ‘suchtige fuotten’ ôf te bringen, mar ik naam it Beppestyn in bytsje kwea-ôf, dat se my en myn wiffe relaasje mei Rens Roazema dêr foar brûkte.
‘Ferkearing!’ blafte ik. ‘Wat in wurd!’
‘Is dat sa Femke? frege Ida en ik sei: ‘Welnee! Beppestyn is làng net wiis.’
Ida seach my oan, as twivele se net oan Beppestyn har ferstân, mar oan dat fan my. Se seach my oan, as lei 'k noch yn 'e ruften, as hie se my noch oan't boarst. En doe't Menno lûdop begûn te gnizen en boppedat ‘Femke fatale’ sei, waard ik kûgelsk.
‘Jimme binne allegear hàrtstikke gek!’ rôp ik lilk.
As ik ien kear goed lilk bin, sis ik alles wat my foar de mûle komt, ryp of grien. Dat is in typyske karaktereigenskip fan Leo-minsken, dy hâlde harren net stil. Achterôf besjoen, hie 'k dat better wol dwaan kinnen, ik bedoar de feestlike sfear.
‘Moatst net te jong begjinne,’ miende Ida, dat se tsjin my sizze moast.
‘Begjinne?’ frege ik izich. ‘Wêrmei? Mei wat?’
‘Mei jonges. Mei ferkearing.’
‘De measte famkes út myn klasse binne oan 'e pil!’ swetste ik der in ein op los. ‘Dy geane al làng mei jonges op bêd!’
It like wol oft ik in bom falle litten hie. Beppestyn en Ida gappen my skokt en ferbjustere oan. Menno hold op fan
| |
| |
gnizen, kichte en socht doe senuwachtich yn 'e bûse fan syn blazer nei in pakje sigaretten, hoewol't er oars by heech en by leech bewearde, dat er fan 't smoken ôf wie.
‘Dêr sjogge jimme fan op, hè?’ sei ik oermoedich fanwege it sukses. ‘Mar 't is de Wierheid mei in grutte W!’
Beppestyn wie as earste fan de skrik bekommen. Dy is wol wat fan my wend. Dy ken my it bêste en langer as hjoed en juster. Se kaam oerein om tee yn te jitten en se snijde de taart yn min of mear gelikense punten.
‘Wat de measten dogge, hoechsto noch net te dwaan!’ sei Ida en stoarre wiisgearich nei de foto fan de trije geslachten, boppe it dressoir.
‘Anneke ek?’ frege Beppestyn erchtinkend, wylst se slachrjemme fan har wiisfinger slikke. ‘Is Anneke ek al oan 'e pil? Dêr leau 'k neat fan.’
‘Dy is siik. Dy hat anorexia nervosa!’ snibbe ik.
Beppestyn tocht blykber, dat dat in geslachtssykte wie, mompele wat oer de jeugd fan tsjintwurdich, mar hold har fierder stil.
Ida en ik wiene der noch net oer út praat.
‘Do bist te jong,’ sei Ida. ‘Do bist noch mar sechtjin jier.’
Dy opmerking skeat my fuort wer yn 't ferkearde kielsgat.
‘Dat moatsto noadich sizze!’ rôp ik. ‘Do wiest santjin, doest my krigest! en net troud!’
‘Femke!’ warskôge Beppestyn my noch, mar it wie te let, ik wie troch alles hinne. Ik stapte domdryst oer de grins tusken goud en sulver, tusken swijen en sprekken.
Ik swijde net mear. Ik sei einlings lûdop wat ik tocht. Ik rekkene Ida foar, wat ik al sa faak stikem útrekkene hie. Jûns op bêd, as ik net sliepe koe.
‘Njoggen moanne yn ferwachting hè! rôp ik. ‘Ik bin op 28 july 1968 berne!’
Dat wist Ida better as wa-ek-mar, dat dêr koe se neat tsjin
| |
| |
ynbringe. Ik fielde dat ik it dêr by litte moast, mar dochs gie ik fierder. Ik gie te fier.
Ik telde op 'e fingers fan 28 july nei 28 juny en sa fierder achterút, oant ik by 28 novimber anno 1967 kaam: it jier fan de flower-power, fan ‘All you need is love’ fan de Beatles, fan de hite simmer, de fochtich-waarme hjerst, doe't de kij yn novimber noch bûten rûnen, om't it gers doe noch groeide en grien wie...
‘Hoe âld wiesto op 28 novimber yn 1967?’ frege ik oan Ida en ik joech sels it antwurd, om't Ida neat sei en sa stil yn pake Jelle syn stoel siet.
Ik seach hoe't har hannen yn de earmleunings knypten en hoe't har eagen ûnrêstich troch de keamer dwaalden, bang foar myn skerpe tonge, foar de wierheid mei it skelle lûd.
‘Do wiest sechtjin, doe't... doesto mei dy heit fan my..., mei Sjoerd de Vries...’
‘Femke!’ rôp Beppestyn. ‘Ophâlde! Daliks ophâlde!’
‘Ik wit Alles!’ sei ik tsjin Ida. ‘Oarepake hat it my allegear ferteld.’
‘Is 't no út!’
Beppestyn kaam as in fury op my ôf, mei flikkerjende eagen en de hân omheech. Se die, wat se noch noait earder dien hie: se joech my in klap. pets!
Dêr knapte ik fuortdaliks fan op. Ik taaste nei it wang, dêr't se my op slein hie, seach Beppestyn ferheard oan en sakke doe as in pudding yn elkoar.
‘Wat bistò noch in puber!’ hearde ik Menno roppen.
Dêrnei folge der, wat se yn 'e regel in dramatysk momint neame.
Ik lei dus mei de holle op 'e earms tusken de gebakspantsjes mei slachrjemmepunt en de boerebonten kopkes op 'e tafel te snotterjen en Beppestyn gie fierder mei tee-ynjitten, as wie der neat gjin bysûnders bard.
Ik hearde, dat Ida út pake Jelle syn stoel oerein en op my
| |
| |
ta kaam. Ik dûkte yn elkoar, foar safier't dat mooglik wie, want ik ferwachte nòch in klap. Ida hat de hannen altyd al wat los oan 't liif hân.
Mar Ida sloech my net. Krekt oarsom!
Ik fielde har hân, dy't myn hier oanrekke en streake. En se begûn tsjin my te praten. Se begûn samar út harsels tsjin my te praten oer dy heit-fan-my, dy't in namme krigen hie.
Se sei: ‘Sjoerd.’
‘Sjoerd en ik,’ sei se.
No't ik dit skriuw, is alles wer gewoan, dat wol sizze: feest. Beppestyn en de oaren sitte mei de besite bûtendoar yn 'e bleek, dêr't Sanne stuollen hinne tôge hat, om't it hjoed sok moai waar is.
Allinne Jehannes en ik binne sa gek om yn 'e hûs te bliuwen. Jehannes sit op 'e souder te switten en oertinkt syn sûnden. Ik ha 't drok: ik bin mei myn boek oan 'e gong en set it allegear swart-op-wyt.
‘Hè, doch net sa ûngesellich!’ sei Beppestyn, doe't ik nei Ida har ferhaal, de taart en de tee nei boppen ta woe. ‘It is myn jierdei!’
‘'k Ha bulten húswurk,’ sei ik nei wierheid. ‘De fjirde klasse Hafû is net om 'e nocht!’
‘Hast dan wol tiid foar ferkearing?’ pleage Menno.
It wie my net in antwurd wurdich, ik gie der gewoan út.
‘Kinne jimme it even wiidweidich oer my ha.’
‘Wat in ferbylding!’ rôp Menno my achternei.
Ik kaam noch ien kear werom, om de tonge nei him út te stekken, sa fier as ik 'm krije koe. Menno en ik geane altyd hiel freonskiplik mei elkoar om.
‘Bonjour mademoiselle!’ song Theo op 'e trep. Hy gie nei ûnderen en ik nei boppen. Wy kamen elkoar op healwei foarby.
‘Bonjour monsieur!’ song ik werom.
| |
| |
Ik fielde my goed. Lòkkich, sis mar.
Theo syn konsert... Ik siet tusken Oarepake en R.R. yn. Oarepake lofts fan my en Rens rjochts. Neist Oarepake siet Beppestyn, dan kaam Jehannes en Sanne siet op 't hoekje, sadat er der út gean koe, as it him te bot ferfeelde. Sanne hold gelokkich syn fatsoen. Hy bleau sitten en ik ek.
Klassike muzyk... Ik wit net. 't Is my leau 'k wat te nuet en te droech. Net spànnend genôch.
Se sizze altyd, dat de tiid rjochtfeardich oardielet en dat nei jierren en jierren fansels wol bliken docht wat goed is en wat net. Mar neffens my lit de tiid ek wolris in stekje falle.
Dat langtriedderige stik fan Beethoven, bygelyks. Dat wie my ‘te’. Te jeuzelich en ek te âlderwetsk.
‘Symphonie Nr. IV B=dur, op. 60’, stie der yn 't programmaboekje. Der stie by, dat Ludwig von Beethoven dat stik yn 1806 skreaun hat en doe woe ik it wol leauwe! Dat is op 'e kop ôf hûndertachtensantich jier lyn!
Soms wie 't hàst moai. As de fioelen en de cello's en hoe't se dy dingen mei snaren fierder ek mar neame, sa kleiend mei elkoar praten, datst der einepikefel fan krigest.
‘En no in lekkere drumsolo der oerhinne,’ tocht ik dan. Mar dat barde net, se holden it netsjes. Spitich wie dat.
Doe't ik dat yn 't skoft lûdop tsjin de oaren sei, seagen se my oan, as wie 'k gek wurden. Behalve Sanne fûn elkenien it allegear like prachtich. Rens ek. Miskien binne Sanne en ik wol àmuzikaal of sa. Of àklassyk.
Nei 't skoft foel it my trouwens net ôf. Doe waard it better. Doe kaam Tchaikovsky.
Theo wie geweldich!
| |
| |
Ik moast hieltyd nei him sjen. Hy spile itselde stik as de man, dy't neist him siet. Hy makke deselde bewegings mei de strykstôk. Syn fingers diene deselde grepen. En dochs spile er oars as de oaren.
Theo syn buorman en de rest fan 't Frysk Orkest diene harren plicht. En dêr wie 't mei sein. Se seagen ferfeeld nei de noaten of nei de dirigint. En soms gau even nei 't publyk en dan wer nei de noaten... Theo net. Dy spile de stjerren út de loft.
Theo siet dêr yn 't grutte wide hielal foar himsels en foar God en de himel te spyljen. Hy seach net ien kear nei de noaten of nei 't publyk. Hy lei - mei net nei te folgjen meneuvels - de fioele ûnder it kin. Hy liet syn muzyk dûnsje en sjonge. Hy die de eagen der by ticht. Hy harke nei in melody, dy't hiel djip út him wei kaam. Hy fergeat wêr't er wie en wêrom. Hy dreamde ien lange, swiete dream, dy't wy allegearre wolris dreame en dêr't wy gjin wurden foar fine kinne. It ivige gefoel...
‘Moai hè?’ frege Rens, doe't it dien wie.
Ik suchte ris, want ik koe even neat sizze. Ik fernaam, dat myn hân ûnder Rens sines op 'e earmleuning tusken ús yn lei. Dat fûn 'k in bytsje ‘te’. Ik helle 'm der wei, as hie 'k my baarnd en ik fielde, dat ik in kleur krige.
Gelokkich moasten wy ús hannen doe brûke om te klappen. Wy moasten stean gean, om sjen te litten, dat wy 't allegear like prachtich fûn hiene. Ik klapte allinne foar Theo.
‘We want more!’ rôp Sanne lûd. ‘Bis-bis!’
De dirigint seach brimstich ús kant út, bûgde in pear kear as in knyft en waard doe wei achter de koelizen.
Sanne koe roppe wat er woe, hy hie syn plicht dien.
Theo lake om Sanne en wiuwde mei de strykstôk.
Nei ôfrin fan it konsert kaam der in pynlike situaasje: de thús-bring-searemony.
| |
| |
Beppestyn, Jehannes en Theo wie gjin punt. Dy koene, as se avensearren, noch krekt de lêste bus nei hûs helje. Dy bus soe ik misse, om't ik Oarepake mei alle geweld thús bringe woe. Dat wol sizze: Nei ‘Rêst en Utsjoch’.
‘En wa bringt dy dan thús?’ frege Beppestyn.
‘Ik!’ seine Rens en Sanne tagelyk, sadat ik it ferfelende gefoel krige, dat ik kieze moast.
Sanne wie op Beppestyn har fyts en Rens op syn eigen en se woene my beide like graach in lift achterop jaan.
Ik fûn it in probleem, tocht der in skoftke oer nei en sei doe, dat ik gjin thúsbringer nedich hie.
‘Ik gean wol te gean,’ sei ik kryptysk.
‘Gjin sprake fan!’ Beppestyn knypte de mûle stiif ticht en die dy doe wer iepen om te sizzen wat se altyd sei: dat it net fertroud wie, dat famkes by nacht allinne op 'e dyk omtoarken.
‘Dan nim ik wol in taksy,’ sei ik.
‘Bist net wiis! It jild groeit ús net op 'e rêch! Nee, Sanne of Rens, ien fan beide... sis it mar.’
‘Ik kies Sanne,’ sei ik op 't lêst, nei't ik ien en oar op 'e w.c. nochris wiidweidich yn my om gean litten hie. ‘Dat is 't handichste, want wy moatte deselde kant út.’
‘Hoechsto dat hiele ein net werom,’ knikte ik nei Rens.
Dy helle sabeare ûnferskillich de skouders op. ‘Kin my 't skele! It bêste! Aju!’
‘Letter better, jonge!’ rôp Beppestyn him achternei.
Ik sei, dat se har net oeral mei bemuoie moast.
Rens-en-ik, dat wurdt 'm net, dat fiel ik.
Dy thús-bring-kwestje sit him goed dwers. Hy is net lilk, mar fertrietlik.
Hy siet my hjoed op skoalle hieltyd sa tragysk oan te sjen. As hie 'k him wit-wat misdien!
Bah! Ien kear mei in jonge frije en hy stelt him fuort oan as in ferloofde!
Ik moat de wierheid yn 'e eagen sjen: hy is my ‘te’!
| |
| |
De iennichste manear om mysels no noch oan 't skriuwen te krijen, is in plaat en de koptelefoan opsette, wat ik by dizzen dien ha. Myn wrâldbyld stiet nammentlik wer op 'e fûneminten te skodzjen. Ien sucht en it leit om. Oarsaak: Texas.
Wy sieten mei ûs sânen om 'e tafel yn 'e keuken te iten, doe't de telefoan begûn te ratteljen.
‘Hear ris even, wa't dat is, Sanne!’ kommandearre Beppestyn.
‘Wêrom ik altyd? Wêrom Femke net?’
Beppestyn seach him ferskuorrend oan en hy soe oerein, mar Menno wie him krekt foar. ‘ik sil wol.’
Beppestyn liet it gewurde. Se woe gjin spul ha, it wie op 't lêst feest.
‘Moatsto jûn noch les jaan?’ frege se oan Theo.
Dy skodholle fan nee.
‘Moai sa. Dan meitsje ik aanst it útfanhûzersbêd yn 't sydkeammerke op. Hellest dyn muzykbrol der fuort nei it iten even wei?’
Theo knikte fansels fan ja. Hy mei dan in stik yn syn foardiel feroare wêze, ien ding is noch altyd gelyk: hy wol wol foar Beppestyn krûpe, as se dêr op stean soe.
‘En do moatst aanst ôfwaskje!’ knikte Beppestyn myn kant út.
‘Wêrom ik altyd? Wêrom Sanne net?’
‘Do hast my wol heard!’
‘Ofwaskje ìs gjin manljuswurk,’ miende Sanne sizze te moatten.
Ik skold Sanne krekt út foar grutte egoïst en seksist, doe't Menno der wer yn kaam mei de meidieling, dat der telefoan foar Jehannes wie.
‘Foar Jehannes? Wà dan?’ frege Beppestyn nijsgjirrich.
‘It polysjeburo,’ sei Menno.
Hy lei de hân by Jehannes op 't skouder. ‘'t Sjocht der nei
| |
| |
út, dat se dy einlings te pakken ha, Jehannes!’
Dat hie Menno net sizze moatten. It wie as grapke bedoeld, mar it foel hielendal ferkeard.
‘Menno!’ warskôge Beppestyn noch, mar it wie al te let. It wie te let om Ida en Menno út te lizzen, dat wy sûnt sneon-op-sneintenacht it ûnderwerp ‘plysje’ en alles wat fierder mar in unifoarm oan en in pet op hie, mijden as de pest.
Jehannes hie hiel goed heard, wat Menno tsjin him sei. Hy waard earst read en doe wyt om 'e holle. Dêrnei begûn er te triljen en te switten. Hy stoarre apatysk nei de bibel, dy't foar him op 'e tafel lei en wie mei noch gjin sân hynders fan 't plak te krijen.
‘Wat is der? Wêrom dogge jim sa nuver?’ frege Menno. Net ien joech him in antwurd.
Beppestyn gie doe nei de gong en hat - miskien wol foar 't earst fan har libben - liigd.
‘Jehannes is spitigergenôch net thús!’ hearden wy har allegear roppen. ‘Kin 'k it boadskip miskien ek oerbringe?’
Se rôp noch in pear kear fan ja en fan nee en doe sei se: ‘Wat prachtich!’
‘'t Hie neat om 'e hakken,’ sei se, doe't se der wer yn kaam. ‘Se ha Sanne syn brommer fûn. In bytsje fleurich op, Jehannes! It is hjoed ek feest!’
Jehannes krige stadichoan syn gewoane kleur werom, foaral doe't Beppestyn tsjin him sei, dat er der net mear oer yn hoegde te sitten.
‘Se litte it der fierder by, ast it mar net wer dochst.’
Jehannes knikte ferlegen.
‘Wat hast dan dien?’ frege Menno. ‘Hast stellen?’
Beppestyn lei him mei in pear wurden it swijen op en sette in eigenmakke pudding op 'e tafel.
‘Bist der net bliid om?’ frege ik oan Sanne, doe't dy út
| |
| |
himsels oanbean hie om my mei 't ôfwaskjen te helpen.
‘Bliid? Wat bedoelste?’
‘Dat dyn brommer der wer is.’
‘Och...’
‘Hoechst net mear op Beppestyn har fyts nei skoalle.’
‘Nee.’
‘Kinst wer op dyn eigen brommer.’
‘Ja.’
Ik klotste mei de Lolakwast yn 't ôfwasksop om in hiele soad skûm te meitsjen en seach wat ferwûndere fansiden. Sanne wie fertocht stil. Hy stie mei de ôfdroegersdoek yn 'e hannen foar 't keukensrút en eage Beppestyn har blommetún oer. Hy seach der oars út as gewoan en ik frege my ôf wêr't dat oan lizze koe.
‘Wêrom hast dyn snor der ôf skeard?’
‘Wat seiste?’
Ik moast laitsje om syn ferhearde gesicht en herhelle myn fraach. Hy taaste nei syn boppelippe, as hie er ek foar 't earst yn 'e gaten, dat dêr wat miste. ‘O. Samar. Dêrom.’ ‘'t Stie krekt sa goed,’ sei ik. ‘Sa manlik.’
Wy swijden in pear minuten, dêr't ik in foarse foarsprong yn opboude. Oan Sanne syn kant waard it oanrjocht wat langer wat foller. Der kaam him suver neat troch de hannen.
‘Avensearje ris wat!’ snibbe ik. ‘'k Lis einen foar!’
Ik smiet de foarken, leppels en messen allegear tagelyk foar him del. Hy krige der ien lyts teeleppeltsje by wei en fage dêr in skoft op om. 't Wie abnormaal.
‘Bist miskien fereale?’
Hy seach my oan as hearde er dat wurd foar 't earst, tocht der even oer nei en sei doe: ‘Nee, op 't heden net, leau 'k.’
‘Wat is der dan? Wêrom dochst sa stikem?’
‘Och...’
‘No? Fertel op!’
‘'k Ha hjoed in brief fan ús heit-en-dy krigen.’
| |
| |
‘Wat is dêr mei? Se wolle dochs net skiede, wol?’ frege ik rnei de brief fan it sekreet noch farsk yn it ûnthâld.
‘Nee dat net, dat sit wol goed, leau 'k.’
‘Is der ien siik? Ien fan dy broerkes fan dy?’
‘Nee.’
‘Wat dàn?’
Ik skuorde him lilk de blokte teedoek út 'e hannen wei en die him foar wat ôfdroegjen wie. ‘Doch de mûle ris iepen! En stean der net as in sâltsek by!’
‘Se fregen my om dêr te kommen.’
‘Wêr te kommen? Yn Texas?’
‘Ja.’
‘Dat freegje se ommers yn alle brieven, dyst krigest. Dat dòchsto dochs net, wol?’
‘Och...’
Ik waard even net goed. Myn hert sloech in pear tellen oer en gie doe as in razende te kear.
‘Hoechst net sa fan te skrikken,’ sei Sanne.
‘Ik skrik net,’ liigde ik. ‘'k Bin ferbaasd.’
‘It oare jier... as ik fan skoalle bin... ik kin hjir dochs gjin wurk krije... en dêr sitte se om my te springen.’
Ik wie gewoan bang fan 'm. Ik wie bang fan de wurden, dy't him no achter elkoar ta de mûle út rûgelen, bang fan dat praat oer de Takomst mei in grutte T. Fan dat deeglike praat en neat foar Sanne.
Dàt wie no dy frije fûgel, dy't him fan neat en nimmen de wet foarskriuwe liet. Dat wie no desèlde, dy't by heech en by leech beweard hie, dat se him noait in kear oer de oséaan krigen. ‘Oer myn lyk!’ ik hearde it him noch sizzen.
‘Hast it Beppestyn al ferteld?’
‘Wat?’
‘Datsto...datsto...’
Ik koe it wurd ‘texas’ net yn 'e mûle ferneare. Ik waard mislik fan dat wurd.
| |
| |
‘Nee, noch net.’
‘Sis mar neat,’ sei ik dramatysk. ‘'t Wurdt har dea.’
Dêrnei treau ik him de teedoek wer yn 'e hannen, liet de ôfwask de ôfwask en stampte ta de keuken út, mei lead yn 'e fuotten.
‘Wêr silstò hinne?’ frege Beppestyn, dy't mei in earmfol skjinne lekkens nei 't sydkeammerke soe, om dêr it útfanhûzersbêd op te meitsjen.
‘'k Moat húswurk,’ mompele ik.
‘Mankearret dy wat? Bist sa bleek om 'e snút!’
‘'k Bin ûngesteld.’
Ik seach gau even yn 'e spegel, dy't boppe de kleanboarstels neist de kapstôk yn 'e gong hinget.
Bah! Neat oan!
Ik sei tsjin mysels, dat ik foar myn fjirtichste net wer yn 'e spegel sjen woe. Dêrnei kaam it der sa bot net mear op oan.
Ik draai de plaat, dy't ik fan Ida op 'e jierdei krigen ha.
Ik bin bliid, dat ik fan 'e middei myn mûle foarby praat ha, doe't ik oer Oarepake en oer dy heit-fan-my begûn. Guon dingen moatte ris in kear lûdop sein wurde.
... It takes love over gold
to do what you do that you must...
Sanne! Ik moat it lûdop sizze! Guon dingen moatte ris in kear lûdop sein wurde.
... when the things that you hold
can fall and be shattered
or run through your fingers
Ik moat him texas út 'e holle prate. Ik moat tsjin him sizze, dat ik him net misse kin.
Magnum en Rens Roazema meie om my moarn daliks
| |
| |
wol emigrearje. Sanne net.
Ik doar net. Ik doar 't net iens swart-op-wyt te setten. Ik tink, dat de tiid der noch net ryp foar is.
It is no nacht. Beppestyn har jierdei is al in pear oeren foarby. Ik haw in skoft mei de eagen ticht op bêd lein, mar myn hert kin noch net sliepe. Dat docht gymnastyske toeren yn myn ribbekast. It draaft en it fljocht en it trimt der mar op los. Soms stiet it even stil. Om út te rêsten. In pear tellen. Langer net, gelokkich.
Myn holle kin ek noch net sliepe. Myn gedachten binne sa wekker as wat. Sjitte as finzen fûgels hin-en-wer troch myn brein. Meitsje der in tizeboel fan.
‘Sjoerd-en-ik,’ sei Ida.
‘Do likest op him,’ sei Oarepake.
‘It libben is de muoite wurdich,’ sei Beppestyn.
‘Moatst om dyn sûnens tinke.’
‘Wat hat mem suchtige fuotten.’
‘Ik moat wat om hannen ha.’
‘Mem hat Femke ommers.’
‘Dy is grut. Dy hat al ferkearing.’
‘ferkearing! Wat in wurd!’
‘Inkelfâld: wurd. Mearfâld: wurden.’
‘In den beginne was het Woord,’ lies Jehannes út 'e bibel. ‘Alle dingen zijn door het Woord geworden en zonder dit is geen ding geworden, dat geworden is.’
‘Wat in kryptyske sin, Jehannes!’
‘Wurden besteane út letters.’
‘Wurden wurde in sin.’
‘De sin fan it bestean.’
‘Inkelfâld: sin. Mearfâld: sinnen.’
‘Sinnen op 'e muorre fan de Roomske tsjerke.’
‘geen bommen maar banen.’
| |
| |
‘dokkum is klaar voor de paus.’
‘In sin fan twa wurden: jezus leeft!’
‘Letters. Wurden. Sinnen.’
Der skowe bylden foar de wurden. Ik sjoch nei in film. In film foar folwoeksenen. Foar boppe de sechtjin.
Ik sjoch mysels. En ik sjoch Rens.
Wy kuier je hân-yn-hân troch in hjerstich bosk. Us hannen klibje oan elkoar. Wy rinne wat langer wat stadiger en op 't lêst bliuwe wy stean. Kinst dwers troch ús hinne sjen, troch ús klean en troch ús fel. Dat wol ik net, dat is my ‘te’.
‘Lit my los,’ sis ik tsjin Rens. ‘Ik wol frij wêze. In frije fûgel. Lykas Sanne altyd west hat.’
Ik sjoch Sanne yn Texas tusken de kij, mei sa'n grutte Dallas-J.R.-hoed op 'e holle. Ik rop him, mar hy heart my net. Der leit in see tusken ús yn.
‘Ik moat wat tsjin dy sizze Sanne! Guon dingen moatte lûdop sein wurde: ik kin dy net misse, ik hâld fan dy.’
‘Do bist te jong. Do bist noch mar sechtjin.’
‘Ik bin gjin bern mear. Ik bin folwoeksen.’
‘Wat bistò noch in puber,’ sei Menno.
Ik sjoch Beppestyn. Mei flikkerjerende eagen, de hân omheech. Se jout my in klap. Se hat my foar 't earst fan har libben slein. Se hat foar 't earst fan har libben liigd.
‘Jehannes is net thús. Kin 'k it boadskip ek oerbringe?’
‘De reden dêr't men om liicht, is wichtiger as de leugen sels.’
Ik sjoch Theo. Ut 'e skroeven. Syn frou wol skiede en Theo is bliid. Hy kriget de fioele yn syn gouden hannen en spilet de stjerren út 'e himel. Hy fielt him goed. Lòkkich, sis mar.
| |
| |
Ik sjoch Anneke yn it sikehûs. Deaûngelokkich. Se is noch mar 36 kilo. Dat is 72 pûn. Se ha har fêstbûn. Se knipe har de noas ticht.Dan giet de mûle fansels wol iepen. ite sil se, oars giet se dea.
Dea! ‘Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren.’
Ik sjoch Jehannes mei in tas fol bibels: iten en drinken foar de siel.
‘Wite siel - swarte siel.’
‘It lichem stjert, mar de siel libbet troch.’
‘Kinst dy siel ek sjen, Jehannes?’
‘Nee, dy is ûnsichtber.’
‘Dan leau 'k it net.’
‘Leauwe do' we yn tsjerke, Femke!’
‘Hy is sa kristlik, Beppestyn!’
‘Better kristlik as mislik.’
‘Wêr gean ik hinne as ik dea bin, Jehannes?’
‘Do bist jong. Do giest net dea.’
‘Alle minsken geane dea.’
‘Wêr is de himel, Jehannes?’
‘Boppe de wolkens. Hiel fier fuort.’
‘En de hel? Wêr is de hel?’
......
‘It kamp yn 'e oarloch, wie dat de hel?’
......
‘Wêrom seist no neat mear, Jehannes?’
......
Ik sjoch Jehannes wer by de tafel sitten. Telefoan: it polysjeburo. Hy wurdt earst read en dan wyt om 'e holle. Hy begjint te triljen, kinst syn switfuotten rûke. Hy is bang. Bang foar de plysje. Foar unifoarmen. Foar petten. Dan moat er wer oan 'e oarloch tinke. Dan fielt er him skuldich en skuld makket bang.
Jehannes is bang foar dy God-fan-him. In wrede, ûn- | |
| |
barmhertige God, dy't ûngenedich achter him oan jaget. Dy't him oeral folget. Dy't him oanienwei oantrunet.
‘Toe Jehannes! Do libbest noch! Do hast it kamp oerlibbe! Der binne tûzenen omkommen, mar do bist der noch! Dêr silsto foar boetsje moatte, Jehannes! Skamje dy, datst noch bestiest!
Do moatst bidde en bibellêze en preekje! Dat is dyn plicht! Do moatst jezus leeft! op muorren kalkje! Do moatst op ierde de himel fertsjinje! Fertsjinje Jehannes! Neat foar neat!
Jehannes kin ek net sliepe. Ik hear him op 'e souder hin-en-wer rinnen. Fiif stappen nei lofts. Fiif stappen nei rjochts. Syn fuotten meitsje spoaren op it swilk. Hy swit. Hy is bang. Hy hat gjin rêst.
Dy God fan Jehannes fergunt him de frede en hat him ‘it ivige gefoel’ ûmstellen. rotgod, dy God.
‘Dy God fan dy bestiet net, Jehannes! leau dat ris in kear en jou dy del!
Myn holle wurdt wurch, mar myn hert kin noch net sliepe. It bûnzet sa frjemd, it docht sear: it stekt!
Ik moat ophâlde! Aanst praat ik mysels noch in hertkwaal oan!
2.45 oere: Der binne mear, dy't net sliepe kinne! Ik hear Ida en Menno mei elkoar praten. Beppestyn hat der al trije kear hinne west. ‘It moat no út wêze, hear! Moarn bin' jim gjin mins!’
3.15 oere: En no doch ik hielendal gjin each mear ticht! Tsien minuten lyn is Ida yn in taksy nei't sikehûs brocht! Menno is mei.
it is safier!!!
| |
| |
Trije wike te betiid!
Ik bin bang en bliid tagelyk.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd